Ηταν τόσο αναμενόμενο. Σαν δύο βότσαλα στη λίμνη μιας βαρετής πολιτικής επικαιρότητας του Σαββατοκύριακου. Ηταν τόσο βέβαιο πως οι δηλώσεις του Αλέξη Πατέλη και της Έφης Αχτσιόγλου, μολονότι δεν είναι ούτε της ίδιας εμβέλειας και βαρύτητας, θα προκαλούσαν έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις – κάποιοι θα τις υποστήριζαν και κάποιοι άλλοι οργισμένοι θα τις κατέκριναν, με μεγάφωνο φυσικά τα social media.
Ομως τελικά και οι δύο ήταν χρήσιμες. Αρκεί να τις δούμε με ψυχραιμία στην ουσία τους και όχι, ως συνήθως, να μείνουμε στις εντυπώσεις και στην κυριαρχία της πρόχειρης προσέγγισης του «ποιος το λέει» αντί του «τι λέει».
Και οι δύο απόψεις, λοιπόν, είναι ειλικρινείς. Και συνεπείς. Δείχνουν σαφώς την ιδεολογικοπολιτική αντίληψη των εκφραστών τους την οποία διατύπωσαν ανοικτά και αβίαστα· ασχέτως αν λόγω των σφοδρών επικρίσεων που δέχθηκαν υποχρεώθηκαν, ο μεν κ. Πατέλης σε μια ελικρινή συγγνώμη, η δε κυρία Αχτσιόγλου σε φλύαρες διευκρινίσεις.
Ας πάμε στον κ. Πατέλη. Αντιπαρέρχομαι το ρηχό επιχείρημα ότι είναι οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού και άρα ό,τι λέει εκφράζει τον Κυριάκο Μητσοτάκη –όπως, μεταξύ άλλων, έσπευσε ενθουσιασμένος ο Νικήτας Κακλαμάνης να υποστηρίξει δημοσίως. Στην πολιτική αντιπαράθεση μπορεί να το επικαλείται κάποιος, θα πρέπει όμως και να το αποδεικνύει. Σημαντικότερο είναι τι είπε ο κ. Πατέλης.
«Για τις πιο πολλές δουλειές που μπορεί να κάνει κάποιος μετά τις σπουδές του, όχι απλώς δεν είναι απαραίτητο το διδακτορικό, αλλά είναι και κάτι το αρνητικό. Εγώ δηλαδή δεν θα προσλάμβανα κάποιον με διδακτορικό αν μου έκανε αίτηση γιατί δείχνει ότι πιθανώς να είναι κάποιος άνθρωπος ο οποίος δεν έχει απαραιτήτως όρεξη για δουλειά. Το διδακτορικό απαιτεί μια αφοσίωση, αν θες να το κάνεις καλά, 4, 5, 6 χρόνια, στην πιο παραγωγική σου ηλικία, οπότε είναι κάτι το οποίο ουσιαστικά σου καθυστερεί την καριέρα σου», ήταν η ακριβής δήλωση του.
Τι προτείνει ο κ. Πατέλης στους νέους; Αφήστε τα πολλά διδακτορικά. Μπείτε νωρίτερα στην παραγωγή γιατί αυτό που ενδιαφέρει είναι να δουλέψει η οικονομία, αφού ο ενεργός πληθυσμός γερνάει και άρα είναι περιορισμένα τα περιθώρια της παραγωγικότητας…
Θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί ότι μιλάει για «μορφωμένο προλεταριάτο», «πρεκαριάτο», με σύγχρονους οικονομικο-ιδεολογικούς όρους, όπως πριν από δεκαετίες μιλούσαν για βιομηχανικό εργατικό δυναμικό.
Αυτή άλλωστε δεν είναι η επικρατούσα συνθήκη στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη οικονομία που ενισχύει, δυστυχώς, τις ανισότητες; Το παραγωγικό μοντέλο έχει αλλάξει οριστικά αλλά δεν άλλαξαν και τόσο οι όροι. Από το εργοστάσιο με τις μηχανές περάσαμε στην τεχνολογική επανάσταση του κομπιούτερ, οι απαιτήσεις της εργασίας είναι διαφορετικές αλλά όχι και τόσο. Τα εργατικά μπράτσα έδωσαν τη θέση τους στην ικανότητα χρήσης της τεχνολογίας. Και σε αυτήν την πραγματικότητα, όντως τα επαγγέλματα που για τα οποία ένας τίτλος διδακτορικών σπουδών είναι πιο σημαντικός από την εργασιακή εμπειρία και τις συνθέσεις με τις οποίες αυτή προικίζει τον εργαζόμενο, δεν είναι τόσα πολλά όσα θα ελπίζαμε.
Είναι εξάλλου ενδιαφέρον ότι ο κ. Πατέλης δέχθηκε και αντίστροφη κριτική. Οτι ήταν λάθος και δεν έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη αλλά να επιμείνει στην άποψή του.
Εξίσου ειλικρινής και χρήσιμη ήταν και η παραδοχή της κυρίας Αχτσιόγλου. Εδώ δεν είχαμε καν κάποια αμφιβολία, αλλά η αναφορά της σε κομματική διαδικτυακή εκδήλωση, απλώς βάζει τη σφραγίδα στην ιδεοληψία που έχουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Είπε: «Η πανδημία είναι μεγάλη ευκαιρία για την Αριστερά. Οι ρωγμές που υπήρξαν εξαιτίας της πανδημίας να οδηγήσουν σε μια ουσιαστικότερη πολιτική αλλαγή, γιατί θεωρώ ότι είναι μια ευκαιρία αυτή… Η κανονικότητα, στην πραγματικότητα, δεν είναι ποτέ ευκαιρία για την Αριστερά… η κανονικότητα οδηγεί στον ατομικισμό. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση επενδύει πάρα πολύ στην ατομική ευθύνη»!
Προς τι, λοιπόν, η έκπληξη; Αυτή την προοπτική δεν υπηρέτησε ο ΣΥΡΙΖΑ στις πλατείες των Αγανακτισμένων, από το 2010-11, για να κερδίσει την εξουσία; Αυτός δεν είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ανέχεται τους «μπαχαλάκηδες» και δεν τους καταδικάζει; Αυτή δεν είναι η φιλοσοφία για το αναληφθέν ρίσκο των διαδηλώσεων και το υπονομευτικό «ξεστοκάρισμα» των εμβολίων;
Αλλά και σε ιδεολογικούς όρους αν το δεις: ποια ήταν η ουσιαστική αντίληψη του «υπαρκτού»; Οτι δεν υπάρχει ατομικότητα παρά μόνο η συλλογική συνείδηση την οποία διαμορφώνει το κόμμα καθοδηγώντας την κοινωνία και καθορίζοντας τις κοινωνικές σχέσεις. Αυτή η ατομικότητα που απεχθάνεται η κυρία Αχτσιόγλου.
Υπήρξαν βέβαια, ορισμένοι πεφωτισμένοι Αριστεροί, «ρεβιζιονιστές» και «αναθεωρητές» μάλλον, κατά την αντίληψη της κυρίας Αχτσιόγλου, που διαφώνησαν.
Θα πρέπει όμως να ξέρει ότι ακόμα και αυτό το περιβόητο ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς – το οποίο κάποτε υπήρξε και για το οποίο δήθεν κόπτονται οι νεόκοποι ανιστόρητοι στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ– το έκτισαν άνθρωποι ακριβώς με την αίσθηση της ατομικής ευθύνης, αγωνιζόμενοι ακριβώς για κοινωνική και δημοκρατική κανονικότητα.
Παραφράζοντας τον Ηλία Ηλιού: «Θα σας ταράξουμε στην κανονικότητα»
Αλλά τι να συγκρίνει κανείς;