Να είναι μιας κάποιας ηλικίας, όχι όμως πολύ μεγάλος. Να είναι γνώστης του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και πολιτικό πρόσωπο. Να μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο, αλλά να μην παρεμβαίνει στο έργο του Πρωθυπουργού. Να εμπνέει τον σεβασμό, αλλά να μην υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Να είναι και σαμπουάν και μαλακτικό. Αρκεί να μην είναι γυναίκα.
Τις γυναίκες στην πολιτική, ειδικά αυτές που ηγούνται σήμερα ή ηγήθηκαν κάποτε, τις μάθαμε με το μικρό τους όνομα: η Αλέκα, η Ντόρα, η Φώφη, η Αννα, η Ζωή. Μια τη γλίτωσε, η Μαρία Δαμανάκη –ίσως γιατί το «Μαρία» παραήταν κοινό για να καταλάβει με τη μία ο συνομιλητής σου σε ποια απ’ όλες αναφέρεσαι. Ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης ή οικογενειακής κληρονομιάς, πάντως, το «μια από εμάς» ήταν μονόδρομος. Αν δεν είναι «μια από εμάς», τότε τι είναι; Γιατί πρέπει να μπει στην πολιτική; Και το κυριότερο, γιατί να την ψηφίσουμε;
Μπήκαν στο σπίτι μας, μπήκαν στη Βουλή, ανέλαβαν θέσεις ευθύνης. Κι όμως, μιλάμε γι’ αυτές σαν να μιλάμε για την γειτόνισσα στην απέναντι πολυκατοικία. Κάπως έτσι, η κριτική που τους ασκούμε, ειδικά όταν πρέπει, σπάνια ξεπερνά αυτά που θεωρούνται στερεοτυπικά χαρακτηριστικά του φύλου τους. Αποφασίζουν κυρίως με προσωπικά κριτήρια, αντιδρούν από αντιπάθεια ή από ζήλεια, όταν εκνευρίζονται αγγίζουν την υστερία. Είναι σύζυγοι, κόρες, μανάδες ή αδελφές πριν γίνουν οτιδήποτε άλλο.
Το «μια από εμάς» είναι τόσο ισχυρό που δεν γνωρίζει φύλο. Τις έκανε βουλευτές, υπουργούς, προέδρους κόμματος –ίσως μια μέρα, άκουσον άκουσον, ακόμα και πρωθυπουργούς. Δεν μπορεί όμως να τις κάνει Προέδρους της Δημοκρατίας. Για αυτή τη θέση πρέπει να προταθούν. Και αυτός που προτείνει δεν θέλει κάποιον σαν όλους τους άλλους, αλλά εκείνον τον έναν, τον μοναδικό, που θα καταφέρει να εξασφαλίσει την συναίνεση των πολιτικών του αντιπάλων χωρίς διαρροές από τη δική του κοινοβουλευτική ομάδα. Το σαμπουάν και μαλακτικό μαζί.
«Το πολιτικό σύστημα δεν είναι ακόμα ώριμο»: ορίστε ο πολιτικά ορθός τρόπος να το πεις. Ο σημερινός Πρωθυπουργός, που το 2017 εξήρε (και δικαίως) την Σιμόν Βέιλ για τον ρόλο που έπαιξε στην νομιμοποίηση των αμβλώσεων στην Γαλλία, όταν ανέλαβε την εξουσία τοποθέτησε μόνο πέντε γυναίκες στο κυβερνητικό σχήμα γιατί «δεν υπάρχουν τόσες γυναίκες που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την πολιτική». Ή γιατί, τέλος πάντων, στο κόμμα που ηγείται είχε μπόλικους άνδρες που έπρεπε να βολέψει.
Επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ, η Γραμματεία Ισότητας ασχολιόταν με αυτό που αντιλαμβανόταν ως σεξισμό σε διαφημίσεις και δημοσιογραφικά κείμενα, προσδίδοντας μπαμπάτσικες ποσότητες γραφικότητας σε βασικά γυναικεία αιτήματα. Οι ψίθυροι σήμερα ακούγονται από όλες τις πλευρές του κοινοβουλίου. Στα δύσκολα (τα εθνικά θέματα, τις μεγάλες αποφάσεις, τις προσπάθειες για συναίνεση) πιο εύκολα εμπιστεύεται κανείς έναν άνδρα. «Ποια γυναίκα μωρέ; Υπάρχει γυναίκα; Ας μιλήσουμε λίγο σοβαρά».
Υπάρχουν, πάντως, αρκετοί άνδρες υποψήφιοι. Αλλοι καλύτεροι κι άλλοι χειρότεροι, δυο-τρεις είναι εξαιρετικοί για την θέση. Αυτός που προτείνει μπορεί να διαλέξει εύκολα κάποιον εξ αυτών. Γιατί ξέρει πως μια γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η πρώτη στην Ελλάδα, μπορεί να φαίνεται εξαιρετική προσθήκη στο φιλελεύθερο βιογραφικό του, δεν θα ήταν όμως είδηση για τις ικανότητές της. Το πρώτο της λάθος θα οφείλεται στην ανεπάρκειά της. Το ύφος της, την πρώτη φορά που δεν θα έχει όρεξη, στην περίοδό της -ή στην απουσία της. Και βέβαια, την πρώτη φορά που θα αποφασίσει να είναι υποχωρητική υπέρ του δέοντος, θα αποδείξει στην πράξη πως δεν έχει τα κότσια (ή κάτι άλλο) για να κάνει την δουλειά της σωστά.
Αλλά τι σημασία έχει; Ολα αυτά τα ακούει ήδη, έτσι κι αλλιώς, η οποιαδήποτε, πριν καν καταλήξουν σε αυτή.