Η υπουργοποίηση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη είναι καινοφανής πολιτική πράξη. Εκατέρωθεν. Πρώτη φορά σημαντικό ενεργό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ επιλέγεται για υπουργός από Πρωθυπουργό κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και αποδέχεται την πρόταση, «θέτοντας εαυτόν εκτός κινήματος»
Οι λόγοι; Μια πρώτη προσέγγιση είναι ότι επιλέχθηκε για να εκφράσει τις χιλιάδες των κεντρώων και μεταρρυθμιστών που στράφηκαν προς τους συντηρητικούς με την ψήφο τους στις εκλογές και ως πρόδρομος διαβαίνει την γέφυρα που θα στηθεί από το κέντρο προς τα δεξιά, κατά αντιστοιχία εκείνης που στήθηκε προς τα αριστερά για να εμπεδωθεί ο νέος δικομματισμός διαλύοντας τον κεντρώο χώρο.
Μια δεύτερη προσέγγιση είναι ότι αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, το εμφατικό σύμβολο των τεχνικών της εξουσίας που στελέχωσαν την κυβέρνηση και προέρχονται από το πολιτικό κέντρο, έχοντας αποκτήσει με την μακρόχρονη θητεία και την εμπειρία τους σχεδόν τα χαρακτηριστικά τού μόνιμου κρατικού λειτουργού. Αυτό που οι Γάλλοι ονομάζουν Fonctionnaire d’Εtat. Είναι η αναγνώριση και η αξιοποίηση ενός statesman, του αξιοσέβαστου πολιτικού, έστω και αν ήταν αντίπαλος.
Μπορεί και οι δύο. Οι προσεγγίσεις αυτές αιτιολογούν την απόφαση του κ. Μητσοτάκη. Ο Χρυσοχοΐδης, όμως, γιατί αποδέχτηκε την πρόταση;
Για να δοθεί απάντηση πρέπει να διερευνηθεί η ιδιαιτερότητά του μέσα στο γενικότερο φαινόμενο της Μεταπολίτευσης που αποτελούν οι «υπουργοί του ΠΑΣΟΚ». Η άσκηση της εξουσίας με οδηγό το μείγμα από τα δόγματα του Κώστα Σημίτη «οι υπουργοί δεν είναι υπάλληλοι» και του Αλέκου Παπαδόπουλου «δεν κάνουν τα υπουργεία τους υπουργούς, αλλά οι υπουργοί τα υπουργεία τους». Εφαρμογή δογμάτων που επέφερε τόσα καλά και τόσα κακά. Ο Μιχάλης ανήκει, επιπλέον, σε μια χαρακτηριστική υποομάδα στελεχών: των νομαρχών του ’80 που έγιναν υφυπουργοί και υπουργοί του Ανδρέα και του Σημίτη το ’90 και το 2000. Μερικοί άντεξαν και συνέχισαν με τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Λουκά Παπαδήμο και τον Αντώνη Σαμαρά.
Χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν μετείχαν στο φοιτητικό κίνημα της δεκαετίας του 1970 ενεργά. Μετείχαν κατευθείαν στα κομματικά όργανα και στη Διοίκηση. Ετσι, δεν απέκτησαν τον αέρα της άλλης υποομάδας των συνδικαλιστών των αμφιθεάτρων ή των καθοδηγητών που έφτιαξαν τον νέο πολιτικό φορέα.
Ο Μιχάλης τελείωσε νωρίς τις σπουδές του από την πίεση του βιοπορισμού και γύρισε να δικηγορήσει στην Βέροια. Νωρίς έγινε γραμματέας της οργάνωσης. Νωρίς έγινε νομάρχης, νωρίς έγινε βουλευτής, νωρίς υπουργός. Αυτό το «νωρίς» έγινε χαρακτηριστικό γνώρισμα της προσωπικότητας του.
Η βασική αρετή του είναι η στοχοπροσήλωση. Εχει το πείσμα και την εργατικότητα, την ορμή και την αντοχή του Πόντιου χωρικού .
Πού να σταθείς. Στις δεκάδες υπερπτήσεις για τον εντοπισμό πιθανών εστιών φωτιάς, στο ράντσο στο κέντρο επιχειρήσεων, τις νυκτερινές επιθεωρήσεις των αστυνομικών τμημάτων, στο βασανιστικό τρίχρονο 1999-2002 της καταδίωξης της τρομοκρατίας που σφυρηλάτησε την αυτοπεποίθησή του και διαμόρφωσε τις επιτελικές αρετές του, στην καρτερικότητα μετά τη δολοφονία του στενού συνεργάτη του Γιώργου Βασιλάκη μέσα στο υπουργείο το 2010, στην απορροφητικότητα των δύο παραγωγικών υπουργείων που διοίκησε μέσα στην κρίση…
Ο Μιχάλης δυσκολεύτηκε όταν, κατά καιρούς, αναμείχθηκε σε ό,τι αποκαλείται «υψηλή πολιτική». Αποπροσανατολίστηκε.
Σε κάθε εσωκομματική κρίση ζύγισε, αμφιταλαντεύθηκε ή ήταν ευμετάβλητος γι’ αυτό και η προσωνυμία «υδράργυρος».
Το 1996 κανείς δεν κατάλαβε αν ψήφισε Ακη και μετά Σημίτη ή δύο φορές Σημίτη. Βιάστηκε να θέσει το θέμα των συμβόλων και του ονόματος στο ΠΑΣΟΚ. Το 2003-04 ως γραμματέας και εν δυνάμει king maker δεν άντεξε και συνεθλίβη από τα θέλω Σημίτη και Γιώργου. Το 2007 ήταν στην αρχή με τον Βενιζέλο, μετά με τον Παπανδρέου. Το 2011 έδειξε πρόθεση να αναμετρηθεί για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ χωρίς την εξασφάλιση των οργανωτικών προϋποθέσεων και της αναγκαίας πολιτικής νομιμοποίησης. Ούτε ο ίδιος θυμάται ότι ήταν κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος το 2012-2013.
Ο Μιχάλης δεν είναι ο συμβατικός κοινοβουλευτικός πολιτικός, δεν είναι ο κομματικός ηγέτης. Είναι πολιτικός με τη μακιαβελική έννοια, ασκεί την εξουσία αποτελεσματικά προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος. Είναι ο επαγγελματίας υπουργός που ενίοτε η συγκυρία της Δημοκρατίας τού επιβάλλει διαλείμματα.
Η έξις του κατέστη δεύτερη φύση . Επιστρέφει για τέταρτη φορά στην Κατεχάκη, γιατί έτσι είναι η φύση του. Όσοι ψάχνουν για συνωμοσίες και πολιτικά σχέδια ματαιοπονούν.
Ας αφεθεί να κάνει την δουλειά που ξέρει και ας ασχοληθούν άλλοι με τις υποθέσεις του πλέον ενδιαφέροντος πολιτικού τριγώνου των επόμενων ετών Μητσοτάκης-Ανέστιοι του Κέντρου-ΚΙΝΑΛ. Για αυτή την δουλεία ο κ. Πρωθυπουργός πρέπει να βρει αυτούς τους άλλους, αν υπάρχουν πρόθυμοι.
* Ο Γιάννης Δατσέρης είναι συνιδρυτής της πολιτικής κίνησης «Ωρα Αποφάσεων»