Παραδοσιακά οι προγραμματικές δηλώσεις περιγράφουν τις προθέσεις της κυβέρνησης. Για αυτό και δεν τις θυμάται κανείς, με πρώτη την ίδια την κυβέρνηση. Ο χρόνος και η πραγματική ζωή παίρνουν τον κατάλογο με τις εξαγγελίες και διαγράφουν γραμμή προς γραμμή.
Τι θυμάστε, αλήθεια, από τις προγραμματικές δηλώσεις προηγούμενων κυβερνήσεων; Σε μένα έχει μείνει το «θα είμαστε κάθε λέξη του Συντάγματος», ως ένα αστείο που αργήσαμε να πιάσουμε. Στις προγραμματικές δηλώσεις συνήθως οι προεκλογικές υποσχέσεις διαιρούνται από την πραγματικότητα. Η περίπτωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, προς το παρόν, αποτελεί εξαίρεση.
Ο Μητσοτάκης όχι μόνο δεν βγήκε από το πλαίσιο του προεκλογικού, προγραμματικού λόγου, αλλά έγινε και περισσότερο σαφής από όσο συνηθίζεται. Η εξαγγελία για την άμεση μείωση της φορολογίας επισκιάζει, φυσικά, οτιδήποτε άλλο φιλόδοξο ή ενδεχομένως υπερβατικό ή ανεδαφικό περιέγραψε από το βήμα της Βουλής. Η άμεση μείωση του ΕΝΦΙΑ (νωρίτερα από την προεκλογική πρόβλεψη) και οι σαφείς δεσμεύσεις για τη μείωση στη φορολογία των επιχειρήσεων, δείχνουν δύο πράγματα: πρώτον ότι το υπερπλεόνασμα και το «μαξιλάρι» που συγκεντρώθηκαν από την υπερφορολόγηση των προηγούμενων ετών θα επενδυθούν στην κυβερνητική αντίληψη για την ανάπτυξη. (Ο Μητσοτάκης αξιοποιεί δημοσιονομικό χώρο που έφτιαξε ο Τσίπρας). Και δεύτερον, ο Πρωθυπουργός φαίνεται να εκτιμά ότι στο τέλος θα πάρει από τους δανειστές αυτό που τους ζητά, δηλαδή χαλάρωση των πλεονασμάτων και αποπληρωμή χρεών δια της ανάπτυξης.
Αυτά, λοιπόν, τα φορολογικά, είναι και τα μόνα που μπορούμε να κρατήσουμε με σιγουριά. Τα υπόλοιπα είναι φιλόδοξες προθέσεις στις οποίες ένα απαιτητικό μάτι ίσως και να διέκρινε ένα χνούδι αμφιβολίας. Όχι για τη διάθεση και την πρόθεση της κυβέρνησης, αλλά για το τραχύ έδαφος των συνθηκών. Ειδικά τα σχέδια για την Παιδεία, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την πάταξη της γραφειοκρατίας και την ανασύνταξη του Δημοσίου θα δοκιμαστούν στη σκληρή πραγματικότητα και ελπίζουμε να μην καταλήξουν εκεί που πήγαν αντίστοιχες εξαγγελίες στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Είναι ρίσκο, για να πούμε κάτι απλό, να δεσμεύεσαι για άμεση και αυστηρή εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Όπως είναι και εξόχως φιλόδοξη η υλοποίηση σχεδίου αξιοποίησης της δημοσίας περιουσίας. Ας αρχίσει το Ελληνικό και βλέπουμε.
Κατά τα λοιπά ο Μητσοτάκης επανέλαβε βασικά σημεία της προγραμματικής του ατζέντας, όπως η ασφάλεια, το άσυλο, οι φυλακές, πρωτοβουλίες που απαιτούν κυρίως πολιτική βούληση, κάτι που φαίνεται ότι η κυβέρνηση διαθέτει.
Το πολιτικό κομμάτι της ομιλίας του ήταν αυτό που περιμέναμε από έναν Πρωθυπουργό στην πρώτη σύγκληση της Βουλής μετά από επτά χρόνια μη αυτοδύναμων κυβερνήσεων και υπό καθεστώς μνημονίων. Χωρίς συγκρουσιακή διάθεση, με επίγνωση της πολιτικής ισχύος που διαθέτει, αλλά και της επιταγής που χορήγησε το εκλογικό σώμα. «Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η χώρα, πραγματικά δεν ξέρω τι ιδεολογικό πρόσημο θα έβαζε κανείς. Εγώ θα την αποκαλούσα πολιτική του μέτρου, της λογικής και του αποτελέσματος. Γι’ αυτό και, στο εξής, ο κυβερνητικός λόγος θα είναι λιτός και αληθινός». Εδώ είμαστε, να μετρήσουμε και να ζυγίσουμε.
Ο Τσίπρας είπε ότι δεν θα ζητήσει εκλογές στο πρώτο εξάμηνο. Θα μπορούσες να το πεις και αστείο. Έκλεισε την ομιλία του αναφερόμενος στους κοινωνικούς αγώνες, αλλά, εντάξει, είχε τον πιο άχαρο ρόλο στη διαδικασία καθώς μιλούσε ως ηττημένος. Τι μας έδειξε η ομιλία του; Όχι πολλά, πέρα από τα αναμενόμενα. Περισσότερο περιέγραφε μία εξιδανικευμένη εικόνα της χώρας που παρέδωσε, παρά αποδομούσε τον Μητσοτάκη. Λογικό και αυτό, είμαστε ακόμα στην αρχή. Ήταν σωστή η επισήμανση του για τη μη αναφορά του Μητσοτάκη στο Ασφαλιστικό. Και ήταν χαριτωμένη η παρατήρηση προς τον Μητσοτάκη επειδή δεν αναφέρθηκε σε άμεση διεκδίκηση για μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Χαριτωμένη και υπερβατική από έναν άνθρωπο που εργάστηκε τόσο σκληρά για να τεθούν αυτές οι απαιτήσεις από τους δανειστές.