Ποτέ δεν ήθελα να γίνω σαν κάτι μανάδες που φωνάζουν κάθε τρεις και λίγο τα παιδιά τους στην παραλία, να μην κάνουν το ένα και το άλλο. Ιδίως τη χιλιοπαιγμένη φράση «Oχι στα βαθιά, Γιαννάκη», που την κοροϊδεύουμε και τη συνδέουμε με μια ολίγον υστερική ελληνίδα μάνα, είχα ορκιστεί να μην την ξεστομίσω ποτέ.
Μέχρι που μια καλοκαιρινή μέρα, ο τρίχρονος τότε γιος μου, ξεκινώντας με το κουβαδάκι του προς την ακροθαλασσιά για να το γεμίσει νερό, μπήκε λίγο περισσότερο μέσα. Φυσικά, τα μάτια μου ήταν μπάστακες σε όλη του τη διαδρομή και το σώμα μου έτοιμο σε θέση εκτόξευσης από την ξαπλώστρα για να τρέξει ξωπίσω του, αν χρειαζόταν.
Και χρειάστηκε. Και τα χρειάστηκα.
Oλα έγιναν σε λίγα δευτερόλεπτα, από εκείνα όμως που τα ακούς να χτυπάνε σαν καμπάνες σε νταμάρι. Προχωρώντας λίγο βαθύτερα από το προβλεπόμενο, ο μικρός έχασε την ισορροπία του και έπεσε μέσα στο νερό με τα μούτρα. Κι έμεινε εκεί, μπρούμυτα, να κάνει μπουρμπουλήθρες ασφυξίας. Η εκτόξευσή μου έγινε αστραπιαία, και τον τράβηξα έξω προτού πιει παραπάνω από μερικές γουλιές νερό, που τις έφτυνε μετά και από τα αφτιά. Δεν θέλω να σκέφτομαι τι θα μπορούσε να συμβεί αν είχα αφαιρεθεί εκείνη τη στιγμή, αν τα μάτια μου δεν ήταν πάνω του αλλά κάπου αλλού.
Προτού γίνουμε αφοριστικοί με όσους το παθαίνουν, καλό είναι να αναλογιστούμε πόσο εύκολα μπορούν να συμβούν ατυχείς συμπτώσεις, πόσο πιθανό είναι να βρεθεί ο καθένας σε μια θέση που δεν πίστευε ποτέ ότι θα βρεθεί. Θα μπορούσα να έχω γυρίσει για λίγο το βλέμμα αλλού, να ψάχνω κάτι στην τσάντα μου ας πούμε, και μόλις σήκωνα ξανά τα μάτια να έψαχνα το παιδί μου, που στο μεταξύ θα είχε πέσει στη θάλασσα.
Κάθε καλοκαίρι, οι πνιγμοί είναι μέσα στην πρώτη δεκάδα της ειδησεογραφικής θεματολογίας. Εχουμε κατακτήσει μια θλιβερή πρωτιά: πάνω από 350 άνθρωποι πνίγονται στις ελληνικές θάλασσες. Από τα στατιστικά διαπιστώνεται επίσης ότι οι μισοί και βάλε Ελληνες, ένα 60% συγκεκριμένα, δεν ξέρουν κολύμπι. Αυτό, βέβαια, δεν είναι πάντα ο καθοριστικός παράγοντας που οδηγεί στον πνιγμό. Υπάρχουν κι άλλα λάθη που συνηθίζουμε να κάνουμε αρκετοί, όπως το να τρώμε ή να πίνουμε πριν το μπάνιο.
Γενικώς, οι στατιστικές αποδεικνύουν ότι είμαστε κάπως χύμα και στην κολυμβητική μας συμπεριφορά, όπως είμαστε στην οδήγηση. Δεν ακολουθούμε οδηγίες, πολλές φορές δεν τις γνωρίζουμε κιόλας. Ο Ιούλιος είναι ο πιο θανατηφόρος μήνας, όπως αναφέρουν οι εκθέσεις, ενώ τα παιδιά, οι άνδρες και τα άτομα με αυξημένη πρόσβαση στο νερό αποτελούν τις πλέον ευάλωτες ομάδες. Μεγάλο ρόλο παίζει και το ότι πολλές παραλίες δεν έχουν ναυαγοσώστη.
Πριν λίγες μέρες ένα εξάχρονο αγόρι ανασύρθηκε αναίσθητο σε σημείο απομακρυσμένο από τους κηδεμόνες του και ένα δεκάχρονο κορίτσι πνίγηκε, καθώς ήταν για τρία λεπτά στον πάτο μιας πισίνας. Οι τίτλοι της ειδησεογραφίας των πνιγμών που αφορούν παιδιά είναι πάντα οι πιο σοκαριστικοί. Γιατί σε κάνουν να αναρωτιέσαι για την υπευθυνότητα τη δική μας, των ενηλίκων. Δεν μπορείς να μη σκεφτείς, για παράδειγμα, πώς είναι δυνατόν να έμεινε το παιδί στον πάτο της πισίνας επί τρία λεπτά. Κανείς δεν ήταν κοντά να το επιβλέπει;
Οι οδηγίες του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για την ασφαλή κολύμβηση των παιδιών λένε τα εξής: Τα παιδιά πρέπει να φοράνε μπρατσάκια ή γιλέκο. Απαγορεύεται να βουτήξουν στο νερό εάν έχουν φάει. Δεν πρέπει να κάνουν μακροβούτια, επικίνδυνα παιχνίδια και βουτιές από τα βράχια. Ολες οι οδηγίες, όμως, έχουν από πάνω έναν κοινό παρανομαστή, που λέγεται εποπτεία.
Το να αφαιρεθούμε για λίγο είναι μέσα στο πρόγραμμα, είναι ανθρώπινο, αλλά το να αφαιρεθούμε για πολύ είναι εγκληματικό. Η επαρκής επίβλεψη είναι το κλειδί για να έχουν τα παιδιά μας μια ασφαλή εμπειρία στις παραλίες τα καλοκαίρια. Και όσο κι αν το «Οχι στα βαθιά, Γιαννάκη» προέκυψε από τις νευρώσεις της ελληνίδας μάνας, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι κρύβει μέσα του μια λαϊκή σοφία που, ενίοτε, σώζει ζωές.