Στο πασίγνωστο θεατρικό έργο του, του οποίου δανείστηκα το όνομα για τον τίτλο, ο Λουίτζι Πιραντέλο εξετάζει την υποκειμενικότητα της αντίληψης, την ανάγκη μας «να εξαπατούμε αδιάκοπα τον εαυτό μας δημιουργώντας μια πραγματικότητα –μία για τον καθένα και ποτέ την ίδια για όλους, που αποδεικνύεται κάθε τόσο μάταιη και φανταστική».
Το παραπάνω έργο και το μήνυμά του σκέφτηκα, παρακολουθώντας το βίντεο του τραγουδιστή Γρηγόρη Πετράκου. Μπορεί να ήρθε μπροστά σας σε κάποιον διαδικτυακό τοίχο, μπορεί και όχι, αλλά το πιθανότερο κάπου θα είδατε να το σχολιάζουν στα κοινωνικά δίκτυα, από τα οποία δεν ξεφεύγει τίποτα πια.
Πρόκειται για ένα βίντεο διάρκειας 24 λεπτών, στο οποίο ο κ. Πετράκος εκθέτει την «άποψη» του για τον κορονοϊό και τα παρελκόμενά του. Ξεκινάει λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι αναλαμβάνει τις ευθύνες του, διεκδικεί τα δικαιώματα του και αξιώνει κάθε απόφαση που τον επηρεάζει να τεκμηριώνεται. Όπως και ότι δεν θεωρεί τον επιστημονικό τρόπο σκέψης προνόμιο μιας επιστημονικής ελίτ, αλλά κάθε ανθρώπου που διαθέτει μέση μόρφωση και διάκριση.
Και μετά, μπαίνει στο ψητό. «Θα σας παρουσιάσω τα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας που κάναμε όλους αυτούς τους μήνες, η οποία βασίζεται μόνο στα επίσημα στοιχεία των κρατικών και παγκόσμιων φορέων υγείας». Και κάπως έτσι, ξεκινάει ένα διαδικτυακό «μάθημα», με βασικό του μήνυμα ότι ο κορονοϊός δεν είναι τόσο επικίνδυνος όσο μας λένε, ότι η θνησιμότητα που οφείλεται σ’ αυτόν είναι μικρή, ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας από την έξαρση των κρουσμάτων, ότι ο αριθμός των ατόμων στις ΜΕΘ είναι φυσιολογικός για έναν πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, ότι τα lockdown δεν επηρεάζουν τις πανδημίες κι ότι τα σκληρά μέτρα, τα οποία υπομένουμε τόσους μήνες, είναι αχρείαστα και το μόνο που καταφέρνουν είναι η εξαθλίωση της μεσαίας και κατώτερης τάξης έναντι των πλουσιότερων.
Φυσικά, ανάμεσα στις επιστημονικές πληροφορίες, ακούς και φράσεις όπως «όταν υπάρχει κάποιο μεγάλο συμφέρον, τότε αυτό εξαπολύεται προς τα κάτω επιθετικά. Οι 600 δισεκατομμυριούχοι της Αμερικής έβγαλαν μισό τρισ. δολάρια τις πρώτες 11 εβδομάδες της καραντίνας».
Εβγαλαν, θα συμφωνήσω. Αλλά τι σημαίνει αυτό; Οτι δεν υπάρχει πανδημία και είναι όλα ένα ψέμα; Ο κόκορας λαλεί επειδή ξημερώνει, δεν ξημερώνει επειδή λαλεί ο κόκορας. Δεν έχουμε κορονοϊό επειδή κάποιοι ήθελαν να πλουτίσουν, κάποιοι πλούτισαν επειδή έχουμε κορονοϊό. Μια σοφή λατινική φράση ονομάζει αυτή την πλάνη της λογικής, στην οποία έπεσε και ο κ. Πετράκος, «Post hoc ergo, propter hoc», δηλαδή «κατόπιν τούτου, άρα εξαιτίας τούτου».
Καθ’ όλη τη διάρκεια του βίντεο, εικόνες με στατιστικές και δεδομένα ερευνών πηγαινοέρχονται στην οθόνη, «ντύνοντας» την ομιλία του κ. Πετράκου, του οποίου το ύφος αναδύει μια βεβαιότητα αδιαπραγμάτευτη για όσα παραθέτει και υποστηρίζει.
Για να είμαι ειλικρινής, αυτή η βεβαιότητα είναι που σε τρομάζει περισσότερο. Και που, σίγουρα, δεν ταιριάζει με τον επιστημονικό τρόπο σκέψης, τον οποίο επικαλείται και ο ίδιος στην αρχή του βίντεο. Ένας επιστήμονας δεν θα μιλούσε ποτέ με τόση βεβαιότητα για ένα τόσο περίπλοκο θέμα, ακόμα κι αν είχε αφιερώσει άπειρες ώρες για να το μελετά.
Αυτό που μάλλον δεν έχει καταλάβει ο κ. Πετράκος, και ο κάθε ένας που προβαίνει σε τέτοια «διαγγέλματα» αμφισβήτησης, είναι ότι το να μαζέψεις μερικά στοιχεία επίσημων φορέων που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο και να τα παραθέσεις, καταλήγοντας μέσα απ’ αυτά σε ένα συμπέρασμα, είναι αφελές αλλά και επικίνδυνο. Το ζητούμενο είναι να μπορείς να μεταφράσεις και να ερμηνεύσεις τα στοιχεία αυτά, κάνοντας τις κατάλληλες συγκρίσεις και αναλύσεις. Αυτό δεν μπορεί προφανώς να το κάνει ο οποιοσδήποτε έχει απλώς μέση μόρφωση και διάκριση. Πρέπει να έχει συγκεκριμένη μόρφωση κι ένα υπόβαθρο εξειδίκευσης, προκειμένου να είναι αξιόπιστο το συμπέρασμά του. Αλλιώς, μιλάμε για επιπόλαια συνονθυλεύματα πληροφοριών που χτίζουν αβάσιμες θεωρίες.
Ο Γρηγόρης Πετράκος κλήθηκε να καθίσει, ως καλεσμένος, και στην καρέκλα της τηλεοπτικής εκπομπής «Tik Talk». Η εκπομπή ήταν προγραμματισμένη για το βράδυ της Πέμπτης, κυκλοφορούσε το τρέιλερ, αλλά η εκπομπή δεν ξεκίνησε ποτέ. Ευτυχώς, γιατί κάπως έτσι, οι αβάσιμες θεωρίες νομιμοποιούνται και τελικά φτάνουν μπροστά μας σαν σοβαρή θέση απέναντι στην επιστήμη και την επιστημοσύνη. Ακόμα κι αν μπαίνουν κάτω από τον τίτλο «θεωρίες συνομωσίας».
ΥΓ. Να μας εξηγήσει ο Γρηγόρης Πετράκος πώς πέθαιναν τόσοι άνθρωποι στην Ιταλία την περασμένη άνοιξη από τον υπερτιμημένο κορονοϊό. Μυστήριο, αλήθεια!