Ποιος μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα την ακρίβεια και τους κερδοσκόπους; Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ή ο αρμόδιος υπουργός Κώστας Σκρέκας; Ο δεύτερος μάλλον δεν βλέπει το πρόβλημα καθώς δήλωσε στις 9/5 ότι ο πληθωρισμός στα σούπερ μάρκετ έχει σχεδόν μηδενιστεί, για να τον διαψεύσουν με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, πέντε ημέρες μετά, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον πληθωρισμό του Απριλίου.
Παρά τα ευχολόγια, το πρόβλημα της ακρίβειας στα τρόφιμα παρέμεινε και τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός καταγράφηκε στο 3,1% (από 3,2% τον Μάρτιο και 3% τον Απρίλιο του 2023), όμως οι τιμές στα τρόφιμα αυξήθηκαν μέσα στον τελευταίο χρόνο κατά 5,4%. Ενώ στο ελαιόλαδο η ανατίμηση έφτασε σε διάστημα 12 μηνών το 63,7%!
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνωρίζει σε όλες τις εμφανίσεις και στο πρώτο τηλεοπτικό του σποτ ενόψει των ευρωεκλογών, το δίκαιο των νοικοκυριών για την ακρίβεια. Την Πέμπτη προανήγγειλε στον ΣΚΑΪ πρωτοβουλία του, με επιστολή του προς την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας ευρωπαϊκή παρέμβαση για τις διαφορετικές τιμολογιακές πολιτικές των πολυεθνικών, για τα ίδια προϊόντα, στα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Πώς φτάσαμε έως εδώ
Οπως είναι γνωστό, στο τέλος του περασμένου έτους η κυβέρνηση, διαπιστώνοντας ότι τα ίδια προϊόντα βασικής κατανάλωσης – όπως το βρεφικό γάλα και οι παιδικές τροφές, τα είδη ατομικής υγιεινής και τα απορρυπαντικά – πωλούνται στην Ελλάδα σε διπλάσιες πολλές φορές και τριπλάσιες τιμές από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες προχώρησε στην επιβολή προστίμων για αισχροκέρδεια στις πολυεθνικές οι οποίες τα παράγουν ή τα εμπορεύονται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα πρόστιμα, ύψους άνω των εννέα εκατομμυρίων ευρώ, έστω και όψιμα, επιβλήθηκαν στις εταιρίες Unilever, Procter & Gamble, Johnson & Johnson Ελλάς, Colgate Palmolive, FrieslandCampina, BIC κ.ά. για αθέμιτη κερδοφορία, καθώς από τους ελέγχους των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Ανάπτυξης διαπιστώθηκε ότι παραβίασαν τη νομοθεσία που προβλέπει πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους.
Οι υπερβάσεις της οροφής στα ποσοστά κέρδους, που είχε τεθεί την περίοδο της πανδημίας, αφορούσαν δεκάδες κωδικούς προϊόντων. Τα κέρδη τους από αυτή την κατάχρηση ήταν τεράστια για δύο ολόκληρα χρόνια. Στη συνέχεια, αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένες από τις εταιρείες δεν συμμετείχαν ούτε καν στην πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης «Μόνιμη μείωση τιμής» καθώς τα κέρδη τους από τις υψηλές τιμές στην Ελλάδα, τους αποδίδουν περισσότερα ακόμη και από τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν, οπότε τα αγνοούν.
Το «ναυάγιο» του βρεφικού γάλακτος
Ομως το φαινόμενο της ακρίβειας δεν εξέλιπε από την ελληνική αγορά. Το πιο χαρακτηριστικό ίσως παράδειγμα είναι το παιχνίδι με τις τιμές του βρεφικού γάλακτος το οποίο, σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τη συγκεκριμένη αγορά, πωλείται στα ελληνικά σούπερ μάρκετ έως 210% ακριβότερα από την υπόλοιπη Ευρώπη, δηλαδή σε τριπλάσια τιμή.
Εν τω μεταξύ, από την πλευρά του Υπουργείου, οι μειώσεις που ακούστηκαν για το προϊόν, θα ήταν μόλις 10 %– 20%. Και πάλι, δηλαδή, στην Ελλάδα, ακόμα κι αν μειωνόταν η τιμή του, οι οικογένειες, θα υποχρεώνονταν να το πληρώνουν περίπου 200% ακριβότερα.
Σύμφωνα με τις τελευταίες τιμοληψίες, η τιμή ενός βρεφικού γάλακτος 400 γραμμαρίων είναι 14,33 ευρώ. Ο αρμόδιος Υπουργός είχε δεσμευτεί στα τέλη Ιανουαρίου ότι οι ακραίες αυτές τιμές θα μειωθούν κατά 10 – 20%, ώστε η τιμή να διαμορφωθεί (συσκευασία των 400 γραμμαρίων) κάτω από τα 11,5 ευρώ.
Σύμφωνα όμως με τα στοιχεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού, στη Φινλανδία, η ίδια συσκευασία κοστίζει 7,12 ευρώ και, στη Σουηδία, 5 ευρώ.
Στραβός είναι ο γυαλός;
Μετά απ΄ όλα αυτά και την επιμονή των δημοσκοπικών ευρημάτων ότι η ακρίβεια είναι το υπ΄αριθμόν ένα πρόβλημα της ελληνικής οικογένειας (άρα και των ψηφοφόρων), ο Πρωθυπουργός, στο πρώτο τηλεοπτικό σποτ για τις ευρωεκλογές, μίλησε για την ακρίβεια, είπε ότι αναγνωρίζει ότι οι πολίτες έχουν δίκιο και δέχθηκε ότι, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, το πρόβλημα παραμένει. Διαβεβαίωσε επίσης ότι θα καταβάλει κάθε προσπάθεια (αυξήσεις μισθών, έλεγχο τιμών) για να αντιμετωπιστεί. Οπερ και συνέβη με την προαναγγελία της επιστολής στην Κομισιόν.
Την ίδια ώρα, όμως, ο αρμόδιος υπουργός Κώστας Σκρέκας δείχνει να μην αντιλαμβάνεται την κατάσταση, όπως έδειξε την περίοδο του Πάσχα με την περίφημη δήλωση του ότι το αρνί φαίνεται ακριβό επειδή είναι…βαρύ (!). Τώρα, στην προεκλογική περίοδο, επιμένει με δημόσιες δηλώσεις στα ραδιοκύματα ότι οι τιμές έχουν μειωθεί, αρκεί οι καταναλωτές να μπaίνουν στην πλατφόρμα ekatanalotis πριν βγουν για ψώνια, για να βρουν τις τιμές στο καλάθι τους μέχρι 15% χαμηλότερες. Πράγμα αδύνατο αν κάποιος δεν έχει τον χρόνο για να κάνει «τουρνέ» στα σούπερ μάρκετ, αφιερώνοντας ώρες ή και μέρες για να ψωνίζει τμηματικά τα απαραίτητα.
Αντίθετα, πληθαίνουν οι φωνές ότι τα σούπερ μάρκετ κινούνται στο ίδιο… «μήκος κύματος» για τις τιμές, γεγονός που προκαλεί απορίες για την αδυναμία του κράτους να παρέμβει για να σπάσει την αλυσίδα της κερδοσκοπίας. Αυτής δηλαδή που ενισχύεται από εγχώριους παράγοντες του εμπορίου και της αγοράς οι οποίοι έχουν συνηθίσει να δρουν ανεξέλεγκτα. (Και είναι βέβαια προφανές ότι η κυρία φον ντερ Λάιεν δεν έχει τη δυνατότητα να παρέμβει σε αυτές τις εγχώριες πρακτικές και δομές της ελληνικής αγοράς).