Η κατάσταση που επικρατεί στον ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία για την εκλογή της νέας του ηγεσίας είναι αποκαλυπτική της βαθιάς κρίσης στην οποία έχει εισέλθει μετά την εκλογική του συντριβή. Οι υποψήφιοι αποφεύγουν τις δημόσιες τοποθετήσεις και αναλώνονται σε ένα κομματικό παρασκήνιο περιορισμένης σημασίας ενώ η κοινή γνώμη δείχνει αδιάφορη για τις εσωκομματικές διεργασίες.
Η συζήτηση για τα αίτια της βαριάς εκλογικής ήττας δεν απασχολεί κανέναν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ και είναι κάτι που αποφεύγουν όλα τα στρατόπεδα. Επίσης, κανείς μέχρι τώρα δεν έχει δώσει δείγμα γραφής που να παραπέμπει σε ουσιαστική αλλαγή σελίδας και σε μια νέα πολιτική πρόταση.
Περιμένουμε να κατατεθούν οι υποψηφιότητες, σαν να περιμένουμε απλώς μια ακόμη πράξη για την ολοκλήρωση του δράματος που ξεκίνησε στις 21 Μαίου, συνεχίστηκε στις 25 Ιουνίου και κινδυνεύει να κορυφωθεί στις επικείμενες δημοτικές – περιφερειακές εκλογές.
Γιατί, όμως, τόσο… παρατεταμένο δράμα;
Πρώτα από όλα, γιατί έφυγε ο Αλέξης Τσίπρας, ο ουσιαστικός ιδρυτής του κόμματος. Στην πραγματικότητα οι επιλογές του ήταν… «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Αν έμενε, ήταν σίγουρο ότι δεν θα κατάφερνε να ξαναφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, αφού ο ίδιος είχε χάσει εδώ και αρκετό καιρό κάθε δυνατότητα να διευρύνει το πολιτικό, εκλογικό ακροατήριο του κόμματος. Μένοντας, ωστόσο, θα μπορούσε να εξασφαλίσει στον ΣΥΡΙΖΑ αφ´ ενός την ενότητα και αφ´ ετέρου την προοπτική ότι μπορεί τουλάχιστον να παραμείνει δεύτερο κόμμα. Φεύγοντας, «παραμερίζει» μεν «για να περάσει το νέο κύμα» αλλά το πιθανότερο είναι ότι αντί για «κύματα» αφήνει πίσω του λιμνάζοντα ύδατα. Γιατί – κακά τα ψέματα – ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα δεν έχει σχέση με θάλασσα. Πιο πολύ θυμίζει λίμνη!
Από πού να το πιάσει κανείς; Από την εσωκομματική σκοπιά, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ενώ οι «προεδρικοί» υποτίθεται ότι εκφράζουν το 75% – βάσει των συσχετισμών του τελευταίου συνεδρίου – δεν μπορούν να βρουν μέχρι ώρας έναν υποψήφιο με κάπως σοβαρή απήχηση. Οι τρεις «προεδρικοί» που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την ηγεσία είναι ο καταδικασμένος από το Ειδικό Δικαστήριο Νίκος Παππάς, η ελεγχόμενη από τη Δικαιοσύνη για το Μάτι, Ρένα Δούρου και ο Παύλος Πολάκης, που επρόκειτο να διαγραφεί για προκλητικές του δηλώσεις, αλλά σώθηκε τελευταία στιγμή λόγω Τεμπών. Μιλάμε για υποψηφιότητες – φάρους ανανέωσης! Απέναντι από τους «προεδρικούς» είναι η εσωκομματικά μειοψηφούσα «Ομπρέλα». Ο επικεφαλής της Ευκλείδης Τσακαλώτος μάλλον θα είναι υποψήφιος, αλλά όχι μόνος. Θα έχει απέναντι του την Έφη Αχτσιόγλου που προέρχεται επίσης από την «Ομπρέλα», αλλά είναι και λίγο «προεδρική». Κινείται, δηλαδή, κάπου… ενδιάμεσα. Με λίγα λόγια το φαβορί (Αχτσιόγλου) έχει αντίπαλο τον επικεφαλής της τάσης στην οποία ανήκει (Τσακαλώτο) και διεκδικεί να στηριχτεί από το ισχυρό μπλοκ του 75% έχοντας κι από εκεί τρεις πιθανούς αντιπάλους.
Ας το δούμε, όμως, και από την πολιτική σκοπιά, που είναι και η πιο σημαντική. Τι διαφορετικό πρεσβεύουν μεταξύ τους οι υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ και τι είναι αυτό που μπορούν να αλλάξουν σε σχέση με τον Τσίπρα; Έχει κάποιος ένα διακριτό πολιτικό στίγμα που τον καθιστά τον άνθρωπο της επόμενης μέρας που θα σταθεί απέναντι στον Μητσοτάκη και θα τον κερδίσει; Μια σύντομη αναδρομή στα κόμματα που έχουν αλλάξει ηγεσίες μας δείχνει ότι η διαδοχή είχε καθαρά πολιτικά χαρακτηριστικά και συνήθως διαφοροποιούσε το κόμμα σε σχέση με την προηγούμενη ηγεσία του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στο ΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σημίτης μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Ευάγγελος Βενιζέλος μετά τον Γιώργο Παπανδρέου και στη ΝΔ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μετά τον Ευάγγελο Αβέρωφ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τον Βαγγέλη Μειμαράκη. Κάτι ανάλογο δεν συμβαίνει σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ. Υπό άλλες συνθήκες αυτή η απουσία διακριτής πολιτικής ταυτότητας των πιθανών υποψηφίων θα μπορούσε να εκληφθεί ακόμη και ως πλεονέκτημα, για την αποφυγή εσωκομματικών συγκρούσεων και διατήρησης της ενότητας. Για τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ, όμως, αυτή η έλλειψη είναι καθαρό δείγμα της πολιτικής του αδυναμίας και του χάσματος που τον χωρίζει από την κοινωνία.
Παρά τα θλιμμένα πρόσωπα και κάποια χαμηλωμένα κεφάλια, στον ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν να μην έχουν αντιληφθεί τι ακριβώς έχει συμβεί. Το έδειξαν στις προγραμματικές δηλώσεις, το δείχνουν καθημερινά με δηλώσεις και συμπεριφορές που αποτυπώνουν την εμμονή σε ιδέες και συμπεριφορές που τους οδήγησαν στην εκλογική συντριβή. Το «νέο κύμα» δε φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα. Αυτό που αναζητείται είναι… ένα βότσαλο στη λίμνη, να ταράξει λίγο τα νερά. Και όπως δείχνουν τα πράγματα τον ρόλο αυτό θα αναλάβει μάλλον η Εφη Αχτσιόγλου.