Το πρώτο πράγμα που παρατηρείς στο τέλος κάθε χρονιάς, είναι ότι φεύγει γρήγορα. Η αίσθηση του χρόνου έχει αλλάξει, για όλους μας. Καθώς οι μέρες μας είναι γεμάτες με γεγονότα, που στο παρελθόν θα εθεωρούντο στιγμιότυπα, η πολυτέλεια της πλήξης έχει εκλείψει. Ακόμα και αν είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι, φυτεμένοι στον καναπέ, με το τηλεκοντρόλ στο χέρι, έχεις πλέον να δεις και να πεις τόσα πολλά, ώστε δεν υπάρχει περίπτωση να πλήξεις.
Βλέποντας πάλι όσα έγιναν την τελευταία διετία, θα μπορούσες να πεις ότι δεν υπήρξε 2021, αλλά 2020 με διπλάσια διάρκεια. Ναι, γιατί τα σκέπασε όλα η πανδημία και στην ιστορική καταγραφή του μέλλοντος η μία χρονιά δεν θα ξεχωρίζει εύκολα από την άλλη. Φυσικά σε παγκόσμιο επίπεδο θα θυμόμαστε τα γεγονότα στο Καπιτώλιο, την ανάληψη καθηκόντων από τον Μπάιντεν, την αποχώρηση της Μέρκελ, τους Ταλιμπάν και τους δισεκατομμυριούχους στο Διάστημα. Στη μία άκρη του κόσμου σκοτώνουν γυναίκες επειδή έβγαλαν τη μαντήλα και στην άλλη παίρνουν τη σαμπάνια, τους φίλους τους και φεύγουν για μία πτήση έξω από την ατμόσφαιρα. Αλλά εντάξει, από τέτοιες αντιφάσεις ράβεται η κοινή μας ζωή.
Τι αποτύπωμα αφήνει το 2021 στην Ελλάδα; Εξαρτάται από ποια πλευρά παρατηρείς τα πράγματα. Ας πούμε το θέμα του εμβολιασμού. Δεν μπορείς να μην εστιάσεις στην υστέρηση και στο ωστικό κύμα βλακείας που εξέπεμψαν οι αρνητές. Κατά κάποιον τρόπο όλο αυτό που είδαμε και διαβάσαμε στα social με τους αντιεμβολιαστές, ήταν και μία καλή άσκηση αυτογνωσίας. Καταλάβαμε ποιοι είμαστε ως κοινωνία, ξέρουμε με ποιους έχουμε να κάνουμε. Η ατομική στάση απέναντι στην πανδημία και στο εμβόλιο, άναψε έναν προβολέα πάνω από τον καθένα μας, αποκαλυφθήκαμε. Και αυτό, όσο και αν προκάλεσε ενόχληση, είναι κατά βάθος χρήσιμο.
Η διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση ακύρωσε τις θριαμβολογίες του 2020, για το πρώτο κύμα. Το ΕΣΥ δεν ενισχύθηκε στον βαθμό που θα έπρεπε και αποδείχθηκε ότι η κυβέρνηση προσέβλεπε σε τέλος της πανδημίας εντός του 2021. Ταυτόχρονα, η πολιτική της είχε πολλές αντιφάσεις, πισωγυρίσματα, τρελές αποφάσεις. Ομως σε κάποιο βαθμό αυτό δικαιολογείται: κινήθηκε σε αχαρτογράφητα εδάφη. Και από την άλλη, η αντιπολίτευση έκλεισε το μάτι στους αρνητές και ουσιαστικά δεν προσέφερε ούτε μία πρόταση. Χάθηκαν 20.000 άνθρωποι. Και ακόμα μετράμε. Θα ήταν, αλήθεια, δυνατό, να χαθούν λιγότεροι; Ασφαλώς. Απλώς δεν ξέρουμε πόσοι.
Υπάρχει και άλλη υποθετική ερώτηση. Πόσα στρέμματα δάσους θα είχαν γλιτώσει από τη φωτιά με μία άλλη πολιτική πρόληψης των πυρκαγιών; Οι καταστροφικές πυργκαγιές του Αυγούστου δεν μας θύμισαν, απλώς, την έλευση της κλιματικής αλλαγής -αυτό το ξέραμε. Μας θύμισαν ότι πρέπει να αλλάξει το μοντέλο αντιμετώπισης, με έμφαση στην πρόληψη. Και ακόμα είμαστε πολύ πίσω σε αυτόν τον τομέα.
Στην πολιτική ήρθε η ίδια η ζωή ή μάλλον ο θάνατος της Φώφης Γεννηματά για να φέρει εξελίξεις πέρα από τη σφαίρα του αναμενόμενου. Ηταν, φυσικά, η χρονιά του Νίκου Ανδρουλάκη. Και αντί να συζητήσουμε, όπως ήταν το φυσιολογικό, για τη φθορά της κυβέρνησης, βρεθήκαμε μπροστά σε μία παραδοξότητα, παρατηρώντας την αδυναμία της αξιωματικής αντιπολίτευσης να αρθρώσει ουσιαστικό λόγο, συζητώντας παράλληλα αν οι εξελίξεις στο τρίτο κόμμα θα πιέσουν το δεύτερο. Το 2021 άνοιξε θέματα που θα μας απασχολήσουν τουλάχιστον τα δύο επόμενα χρόνια.
Οι καταγγελίες στο πλαίσιο του ελληνικού Metoo όσο και αν σόκαραν για τις αγριότητες σε παρασκήνια και αποδυτήρια έδειξαν ότι πλέον κάποια πράγματα αλλάζουν στην ελληνική κοινωνία. Και οι γυναικοκτονίες μας έδειξαν ότι κάποια άλλα αργούν ακόμα για να αλλάξουν…
Ο θάνατος του Μίκη Θεοδωράκη ήταν, ασφαλώς, η πιο ηχηρή αποχώρηση από την κοινή μας σφαίρα αν και οι καλλιτέχνες είναι πάντα, κατά κάποιον τρόπο, παρόντες. Στο Google όμως, αναζητήσαμε κυρίως Λιγνάδη, Φιλιππίδη, Φουρθιώτη. Σωστό. Η πραγματική ζωή, ο αληθινός κόσμος.