«Ελάτε όπως είστε». Με αυτή τη φράση ο Μακαριστός Χριστόδουλος επιχείρησε πριν από δύο δεκαετίες το «άνοιγμα» της Εκκλησίας στην κοινωνία. Αν μη τι άλλο, η φράση αυτή, που ακούστηκε το 2001, έκανε «γκελ».
Η πρόσκληση ήταν ανοιχτή, σε όποιον ήθελε να περάσει το κατώφλι ενός ναού. Χωρίς να διστάζει ή να ντρέπεται για αυτά που φοράει. Ή για την εικόνα του.
Μια πρόσκληση που απευθυνόταν σε ένα ευρύ κοινό, για να μεταφέρει το μήνυμα της ελεύθερης πρόσβασης. Χωρίς πρωτόκολλο και εθιμοτυπία. Μια πρόσκληση που είχε αφετηρία, τότε, το αίσθημα του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου ότι η Εκκλησία κρατά σε απόσταση τους νέους. Και έτσι χάνει την επαφή με την κοινωνία.
Κοιτώντας τις φωτογραφίες από την εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο, με αφορμή την επίσκεψη του βασιλικού ζεύγους της Ολλανδίας στη χώρα, το «ελάτε όπως είστε», έρχεται ξανά στον νου.
Γιατί η (διόλου τυχαία) αμφίεση του διεθνώς αναγνωρισμένου έλληνα επιχειρηματία, ο οποίος εμφανίστηκε στην εκδήλωση με σανδάλια και casual ρούχα, εγείρει πάλι αυτό το ζήτημα.
Εξάλλου, δεν είναι πολύ μακριά ο Ιούλιος, και οι αντιδράσεις, όταν κυκλοφόρησαν φωτογραφίες μέλους της ορχήστρας με μη επίσημο ένδυμα στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου κατά την εκδήλωση για την Επέτειο της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας. Την επόμενη μέρα, δόθηκαν οι απαραίτητες διευκρινίσεις.
Τι διαφορετικό συνέβη στο Προεδρικό Μέγαρο;
Μήπως η πρόσκληση της Προέδρου της Δημοκρατίας σε δεξίωση προς τιμήν του βασιλικού ζεύγους της Ολλανδίας, έλεγε κάτω – κάτω «Ελάτε όπως είστε»;
Γιατί αν κρίνει κανείς από οικοδεσπότες και τιμωμένους το ένδυμα ήταν επίσημο. Ξεκάθαρα.
Οπότε, πού είναι το λάθος;
Στον διεθνώς επιτυχημένο επιχειρηματία, ο οποίος λέγεται ότι είναι και προσωπικός φίλος του βασιλιά Bίλεμ Αλεξάντερ της Ολλανδίας και της βασίλισσας Μάξιμα;
Οι τελευταίοι τον υποδέχθηκαν (φωτογραφία επάνω) φορώντας, αντίστοιχα, μαύρο σταυρωτό κοστούμι και βελούδινο μακρύ φόρεμα με δαντέλα, συνοδευόμενο από τιάρα. Και όχι casual παντελόνι με κοντομάνικο πουκάμισο, όπως ενδεχομένως θα ταίριαζε σε μια γλυκιά φθινοπωρινή βραδιά στην Αθήνα. Ή σε μια ιδιωτική συνάντηση μεταξύ φίλων. Ή σε μια βόλτα με τα επώνυμα ξύλινα ποδήλατα του, η τιμή των οποίων φθάνει έως 3.500 ευρώ.
Αλλά και η οικοδέσποινα της εκδήλωσης, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ήταν εξίσου επίσημα ντυμένη, καθώς χαιρετούσε πρώτη τους προσκεκλημένους της. Ακολουθώντας, προφανώς, την εθιμοτυπία.
Και εκείνη ενδεχομένως θα αισθανόταν πιο άνετα με ένα λιγότερο «στημένο» ένδυμα.
Η εθιμοτυπία προφανώς υπάρχει. Ή, εν πάση περιπτώσει, ακολουθείται ένα τυπικό, για κάθε περίσταση.
Γιατί δεν επρόκειτο για πρόσκληση της Προέδρου στο αθηναϊκό κοινό, να απολαύσει την Κυριακάτικη βόλτα του στους κήπους του Μεγάρου, που άνοιξαν ξανά.
Και εν τέλει, η συγκεκριμένη εθιμοτυπία υφίσταται και συνοδεύεται από έναν σεβασμό προς τον θεσμό, τον χώρο, την περίσταση, τον τιμώμενο, τους παρευρισκόμενους. Δεν είναι απλώς για να ψυχαναγκαζόμαστε.
Αλλιώς, γιατί να ασχολούμαστε τόσο πολύ με τα θέματα εικόνας; Δεν φθάνει που σε όλα τα social media, ο κύριος όγκος των σχολίων αφορά το αν ταιριάζει το μοβ με το πορτοκαλί και με τι ankle boot θα συνδυαστεί το cropped παντελόνι;
Γιατί στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται απλώς για ένα θέμα εικόνας.
Αν στο Προεδρικό Μέγαρο εμφανιζόταν ένας μη διεθνώς αναγνωρισμένος έλληνας επιχειρηματίας, με την ίδια αμφίεση, θα περνούσε το κατώφλι παρότι προσκεκλημένος; Υποθετική ερώτηση, αλλά η απάντηση είναι πιθανότατα «όχι». Εδώ πόσοι και πόσοι «ξεχασιάρηδες» έχουν αναγκαστεί να φορέσουν γραβάτες από την γκαρνταρόμπα της Αθηναϊκής Λέσχης.
Αρα, δεν πρόκειται για ζήτημα εικόνας. Αλλά για ζήτημα ισότητας. Ισότητας και ίσης μεταχείρισης απέναντι στον κανόνα. Και ευρύτερα, απέναντι στον νόμο. Και αυτή την ισότητα καλείται να διαφυλάξει ο θεσμός της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Γιατί στη δημοκρατία δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Και δεν υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι είναι πιο ίσοι από άλλους.
Εκτός και αν ο θεσμός αισθάνεται ότι έχει χάσει την επαφή του με την κοινωνία και, προσπαθώντας να τη βρει, λέει: «Eλα όπως είσαι».