Είναι όλες τους τόσο πανομοιότυπες, που σχεδόν δεν τις κοιτάζουμε πια. Στο 32-35% η ΝΔ, στο 14-16% ο Σύριζα, στο 12-14% το ΠΑΣΟΚ, γύρω στο 10% ο Βελόπουλος (αλλά πάντως τέταρτος), μια μονάδα πιο πίσω ο Κουτσούμπας στο 8-9%, με τα υπόλοιπα κομματίδια να βολοδέρνουν ασθματικά ανάμεσα στο 2,5% και στο 3,5%. Δεν είναι μια ή δυο οι εταιρείες δημοσκοπήσεων που μας δίνουν αυτά τα σαν-σε-φωτοτυπία αποτελέσματα, αλλά επτά-οκτώ, γνωστές όλες, δοκιμασμένες, με αναγνωρίσιμους επικεφαλείς-αναλυτές, που η κάθε μια δουλεύει με διαφορετική επιστημονική μέθοδο.
Το ίδιο βλέπουμε και στην καταλληλότητα του πρωθυπουργού, όπου ο Μητσοτάκης είναι σαρωτικά μπροστά, στην πραγματικότητα κανένας άλλος πολιτικός αρχηγός δεν διαθέτει πρωθυπουργική εικόνα, ούτε καν υπαινικτικά, μήτε για τους ίδιους τους οπαδούς του. Η δε «παράσταση νίκης», που παλιότερα θεωρούνταν πολύ σημαντική για το ποιος διαθέτει τον «αέρα του νικητή», έχει πια καταργηθεί. Δεν την βάζουν στις δημοσκοπήσεις. Δεν έχει νόημα να ερωτηθεί το εκλογικό σώμα «ποιο κόμμα πιστεύει ότι θα κερδίσει, ανεξαρτήτως τι ψηφίζει ο ίδιος», όλοι θεωρούν δεδομένη την νίκη της ΝΔ.
Μια από τα ίδια και στα λεγόμενα «ποιοτικά στοιχεία». Απαντήσεις καρμπόν από τους πολίτες. Η ακρίβεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, η πλειοψηφία δεν είναι ικανοποιημένη από τα κυβερνητικά μέτρα για την αντιμετώπιση της. Επίσης, ο κόσμος ανησυχεί για την ασφάλεια στην καθημερινότητα του, θεωρεί προβληματική την κατάσταση της δημόσιας υγείας και παιδείας, πιστεύει ότι στα Τέμπη έγινε συγκάλυψη, είναι γενικά πιο απαισιόδοξος για την ζωή του και τα εισοδήματα του σε σύγκριση με την προηγούμενη τριετία, ενώ τα αισθήματα που τον κατακλύζουν κατά πλειοψηφία είναι η απογοήτευση και η οργή.
Το φαινομενικά παράδοξο είναι ότι τα (κοινά απ’ όλες τις εταιρείες) αποτελέσματα στην πρόθεση ψήφου, έρχονται σε σχεδόν πλήρη αντίθεση με τα (πάλι κοινά απ’ όλες) ποιοτικά στοιχεία των ίδιων δημοσκοπήσεων. Τι διάολο, χάζεψε ο κόσμος; Απεχθάνεται και κατακρίνει τα πεπραγμένα μιας κυβέρνησης, αλλά μετά πάει και την ψηφίζει μαζικά; Ενοχλείται μέχρις οργής με τον Μητσοτάκη, αλλά μετά τρέχει και τον χρίζει ξανά πανίσχυρο πρωθυπουργό; Αλλόκοτο.
Ένας αμφισβητίας ή ένας ψεκ, θα πει αμέσως «ιδού η απόδειξη ότι οι δημοσκοπήσεις είναι πουλημένες». Όμως οι δημοσκοπικές εταιρείες δεν είναι ηλίθιες. Αν πράγματι κάνουν (όλες;) παιχνίδι με σημαδεμένα χαρτιά και «κατασκευάζουν» την πρόθεση ψήφου ή την καταλληλότητα του πρωθυπουργού, θα είχαν πρόβλημα να «πειράξουν» και τα ποιοτικά στοιχεία των μετρήσεων τους ώστε να μην αναθρώσκει από τους πίνακες τους αυτή η εξόφθαλμη αντίφαση;
Δεν είναι αυτό. Τα πανομοιότυπα αποτελέσματα δημοσκοπήσεων διαφορετικών (και με άλλη μέθοδο η καθεμιά) εταιρειών, δεν αναδεικνύουν ένα πελώριο παιχνίδι αλλοίωσης της πραγματικότητας ή χειραγώγησης της κοινής γνώμης, όπως βολικά διατείνεται η αντιπολίτευση, με πρώτο τον ΣΥΡΙΖΑ. Αντιθέτως, μάλλον καταγράφουν ένα άνευ προηγουμένου εσωτερικό μπέρδεμα της ίδιας της κοινωνικής πλειοψηφίας, το οποίο οδηγεί σε μια φαινομενικά σχιζοφρενική πολιτική συμπεριφορά. Υπερψηφίζει αυτόν που δεν θέλει.
Τι στο καλό μπορεί να συμβαίνει; Τέσσερα σενάρια βρίσκω ως πιθανή απάντηση.
Πρώτο, το εκλογικό σώμα υπερψηφίζει αυτόν που επικρίνει, διότι απλούστατα, τους υπόλοιπους τους σιχαίνεται πολύ περισσότερο απ’ αυτόν που απλώς δεν θέλει. Είναι η λογική του «μικρότερου κακού».
Δεύτερο, να μην πρόκειται για πραγματικά «ποιοτικά στοιχεία» αλλά για ευκαιρίες ανέξοδης στιγμιαίας μουρμούρας, η οποία ενυπάρχει ως δομικό στοιχείο στον ανικανοποίητο και υποκριτικά αντιεξουσιαστικό χαρακτήρα του νεοέλληνα. Έτσι ιδωμένη, η μουρμούρα αυτή δεν είναι συγκοινωνούν δοχείο με την εκλογική του συμπεριφορά, όπερ για άλλα διαμαρτύρεται μονίμως, αλλά για άλλα ψηφίζει.
Τρίτο, η ΝΔ να έχει κυριαρχήσει τόσο πολύ στο πολιτικό τοπίο, ώστε πλέον και η συμπολίτευση και η αντιπολίτευση να γίνεται εντός των τειχών της κι όχι ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε ικανοποιημένοι και δυσαρεστημένοι, οργισμένοι και ενθουσιώδεις, ψηφίζουν ΝΔ και προσπαθούν να εκφράσουν τα πολιτικά τους συναισθήματα ή να επιβάλλουν τις πολιτικές τους προτεραιότητες, μέσα στους συσχετισμούς και στους αρμούς του κυρίαρχου κόμματος. Είχε συμβεί και με το ΠΑΣΟΚ την δεκαετία του ’80 που ηγεμόνευε πλήρως.
Τέταρτο, αυτή αντίφαση ανάμεσα στα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων που βλέπουμε, να καταγράφει μια υπαρκτή μεταβατική περίοδο του εκλογικού σώματος προς άλλον πολιτικό συσχετισμό από αυτόν των εκλογών του 2023, μια κίνηση δηλαδή που όμως δεν έχει πάρει ακόμα σαφή χαρακτηριστικά. Ούτε ξέρει κανένας αν τελικά θα τα πάρει και πότε. Φρονώ πως ακόμα κι αν ισχύει, αποκλείεται να αποκρυσταλλωθεί μια «αλλαγή» μέσα σε τρεις βδομάδες, ως τις εκλογές. Οπότε τα αποτελέσματα θα επανατροφοδοτήσουν την κυριαρχία της ΝΔ και του Μητσοτάκη, κάνοντας ακόμα πιο αργή την δυνητική αυτή μετάβαση ή και αντιστρέφοντας την.
Διαλέξτε σενάριο ή κάντε μια σύνθεση ανάμεσά τους. Μετά ποντάρετε, εκλογές έχουμε…