Η απορία παραμένει αναπάντητη σχετικά με το τι φταίει και ενώ οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη, ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων στη χώρα παραμένει ίδιος κι απαράλλαχτος. Το ένα γκάλοπ μετά το άλλο έρχονται να επιβεβαιώσουν του λόγου το αληθές: από το 2016 μέχρι σήμερα είτε σε δημοσκοπήσεις είτε στις κάλπες (τον Μάιο και τον Ιούλιο του 2019), ενώ όλα τριγύρω αλλάζουνε, τα ποσοστά μένουν περίπου ίδια. Η ΝΔ προηγείται έναντι του ΣΥΡΙΖΑ με διαφορά που κυμαίνεται από 6% έως 12% και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι σταθερά τρίτο κόμμα με ποσοστό που τον τελευταίο χρόνο είναι διψήφιο.
Ενώ, λοιπόν, συμβαίνουν «πράγματα και θαύματα», ενώ οι πολίτες βιώνουν δύσκολες καταστάσεις, τίποτα δεν αλλάζει στο πολιτικό σκηνικό. Φαίνεται παράξενο, προφανώς όμως έχει την εξήγησή του. Μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν μας δείχνει ότι κάποια πράγματα συμβαίνουν για πρώτη φορά, ίσως γι αυτό μας φαίνονται… παράξενα!
Κάθ´ όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, κάθε φορά που συντελέστηκε μια πολιτική αλλαγή, αυτή συνδέθηκε είτε με την αντικειμενική φθορά της κυβερνώσας παράταξης, είτε με το αίτημα της αλλαγής, που συνοδεύτηκε από ένα οραματικό στοιχείο που εξέφραζε η εκάστοτε αντιπολίτευση. Σήμερα, είναι η πρώτη φορά που η αντιπολίτευση δεν εμφανίζεται ως φορέας αλλαγής με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον αλλά ως μια επιλογή αποδοκιμασίας μεν της παρούσας κυβέρνησης αλλά ταυτόχρονα και επιστροφής σε ένα όχι και τόσο δημοφιλές πρόσφατο παρελθόν.
Ας θυμηθούμε λίγο τα χρόνια της Μεταπολίτευσης και τις πολιτικές αλλαγές που συνέβησαν: Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν το 1981, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε με το όραμα της «Αλλαγής», το 1990, όταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κέρδισε με αίτημα την «Κάθαρση», το 1996, όταν ο Κώστας Σημίτης κέρδισε με όραμα τον «Εκσυγχρονισμό», το 2004 όταν ο Κώστας Καραμανλής κέρδισε με στόχο τη σύγκρουση με τη διαπλοκή και τη μεταρρύθμιση του κράτους. Μετά ήρθαν τα μνημόνια και η ψήφος ήταν σε μεγάλο βαθμό τιμωρητική. Το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην κυβέρνηση μαζί με τους ΑΝΕΛ για να τιμωρήσει το παλιό πολιτικό σύστημα, να σκίσει τα μνημόνια και να δώσει ένα μάθημα στην Ευρώπη. Η συνέχεια είναι γνωστή, αλλά και εξόχως διδακτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ τιμωρήθηκε το 2019 και ο νικητής των εκλογών Κυριάκος Μητσοτάκης έχτισε την πολιτική του κυριαρχία πάνω στο «αντί – ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο», που παραμένει ακόμη και σήμερα παράγων πολιτικών εξελίξεων.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται απέναντί του ένας αντίπαλος, ο οποίος έχει δοκιμαστεί κι έχει ήδη κριθεί μια φορά από τους πολίτες. Πρώην πρωθυπουργός μόνο μια φορά έχει κερδίσει εκλογές στη μεταπολίτευση —ο Ανδρεας Παπανδρέου το 1993, μετά το Ειδικό Δικαστήριο. Συνήθως οι εν ενεργεία πρωθυπουργοί έχουν στις εκλογές το μειονέκτημα να εμφανίζονται οι ίδιοι ως εκφραστές του «παλιού» και ο εκάστοτε αντίπαλός τους να εμφανίζεται ως ο φορέας του «καινούργιου», στο οποίο οι πολίτες θέλουν να δώσουν μια ευκαιρία.
Όταν, όμως, αναμετρώνται στην κάλπη ένας πρώην και ένας εν ενεργεία πρωθυπουργός, προφανώς παίζει καθοριστικό ρόλο η σύγκριση ανάμεσα στους δυο, που προκύπτει από την κυβερνητική τους θητεία. Γι αυτό ο σημερινός πρωθυπουργός βάζει με τόση άνεση και τόσο επιτακτικά το δίλημμα «Μητσοτάκης ή Τσίπρας». Γιατί θέλει να βάλει τους ψηφοφόρους να αποφασίσουν για την ψήφο τους, κάνοντας τη σύγκριση, η οποία θεωρεί ότι θα τον ευνοήσει.
Το δίλημμα Μητσοτάκη διευκολύνεται από την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ αυτά τα τρισήμιση χρόνια στην αντιπολίτευση. Η εικόνα παραμένει η ίδια με αυτή του 2019, ο βασικός κορμός των στελεχών και επίδοξων υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αλλάξει και ελάχιστες φορές έχει υπάρξει διάθεση αυτοκριτικής για τα πεπραγμένα της προηγούμενης κυβέρνησης. Η πρόταση διακυβέρνησης από την Κουμουνδούρου δεν έχει κανένα στοιχείο έκπληξης σε σχέση με το παρελθόν, αντιθέτως μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις το είδος της αντιπολίτευσης που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια σειρά θεμάτων υπενθυμίζει εμφατικά στους ψηφοφόρους τη δική του διακυβέρνηση.
Μπορεί λοιπόν το «αντί-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» να μην είναι σήμερα ακριβώς το ίδιο και τόσο ισχυρό ό όσο το 2019, εξακολουθεί όμως πρακτικά να παίζει καθοριστικό ρόλο στις εκλογές που έρχονται. Γιατί, πολύ απλά, οι πολίτες δεν θα κληθούν να αποφασίσουν ανάμεσα σε κάτι που βιώνουν (κυβέρνηση Μητσοτάκη) και σε κάτι καινούργιο που δεν γνωρίζουν και θέλουν να δοκιμάσουν. Θα κληθούν να επιλέξουν τελικά ανάμεσα σε κάτι του βιώνουν (κυβέρνηση Μητσοτάκη) και σε κάτι που βίωσαν πολύ πρόσφατα (κυβέρνηση Τσίπρα). Αυτή η… βιωματική ψήφος αποτυπώνεται στα γκάλοπ επί μακρύ χρονικό διάστημα με τα γνωστά αποτελέσματα και μένει να δούμε πώς θα αποτυπωθεί στην κάλπη.