Το 2024 θα πραγματοποιηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο εκλογές με τη συμμετοχή περισσότερων ανθρώπων από κάθε άλλη χρονιά. Εκλογικές αναμετρήσεις σε 70 χώρες, με συνολικό πληθυσμό πάνω από 4 δισ., περισσότεροι από τους μισούς των 7,5 δισ. του παγκόσμιου πληθυσμού. Περίπου 2 δισ. άνδρες και γυναίκες θα πάνε στις κάλπες. [1]
Θα ψηφίσουν από τη Βρετανία μέχρι το Μπαγκλαντές και από την Ινδία μέχρι την Ινδονησία. Υπάρχει μια άνιση κατανομή μεταξύ των κρατών που θα κάνουν εκλογές, τόσο σε ό,τι αφορά το πληθυσμιακό μέγεθός τους όσο και το πολιτικό βάρος τους. Στην Ινδία θα συμμετάσχουν αυτοί που έχουν δικαίωμα ψήφου, από έναν πληθυσμό 1,4 δισ. Η Παλούα, στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, έχει επίσης εκλογές με έναν πληθυσμό μόλις 18.000 ανθρώπων. Οι χώρες με εκλογές δεν έχουν επίσης το ίδιο πολιτικό βάρος σε παγκόσμιο επίπεδο. Αλλες είναι οι επιπτώσεις των εκλογών στον κόσμο από τις εκλογές στις ΗΠΑ και στην ΕΕ και άλλες οι επιπτώσεις, αν υπάρχουν, από τις εκλογές, για παράδειγμα, στο Τσαντ.
Οταν λέμε «εκλογές», οι άλλες δυο λέξεις που έρχονται στο μυαλό είναι δημοκρατία και ειρήνη. Τίποτα πιο μακριά από την αλήθεια. Αυτό που μοιάζει με θρίαμβο της δημοκρατίας, ίσως σε πολλές περιπτώσεις να είναι το αντίθετο. Κάποιες εκλογές θα κατοχυρώσουν στην εξουσία ανελεύθερους δικτάτορες. Αλλες θα βραβεύσουν τους διεφθαρμένους, τους λαϊκιστές ή τους ανίκανους. Κάποιες από αυτές τις εκλογές θα είναι για τα μάτια του κόσμου. Σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην Ασία και στην Αφρική, το αποτέλεσμα των εκλογών έχει ήδη κριθεί.
Πάνω από 50 χώρες στον κόσμο έχουν επικεφαλής δικτάτορες που συνήθως ονομάζονται «προέδροι» ή «πρωθυπουργοί». [2] Πολλές από αυτές έχουν «εκλογές» το 2024. Τριάντα χώρες έχουν εμφύλιους πολέμους ή βρίσκονται εν μέσω τρομοκρατικών συγκρούσεων. [3]
Στο Νότιο Σουδάν, που θα έχει γενικές εκλογές το 2024, οι εμφύλιες συρράξεις οφείλονται σε εθνοπολιτικούς ανταγωνισμούς μεταξύ διαφόρων ομάδων για την πρόσβαση σε θέσεις ισχύος και στις πηγές του χρήματος. Δικτάτορας είναι ο «πρόεδρος» Σάλβα Κιίρ Μαγιαρντίτ. [4] Επικεφαλής του κράτους του Τσαντ (Chad) είναι ο Μαχαμάτ Ντεμπί από τις 20 Απριλίου 2021, όταν πήρε την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα μετά τον θάνατο του πάτερα του, επίσης προέδρου Ιντρίς Ντεμπί. Δήλωσε-υποσχέθηκε ότι τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει να προετοιμαστούν για ελεύθερες εκλογές τον Νοέμβριο του 2024, παρ’ όλες τις δυσκολίες από τις ανθρωπιστικές κρίσεις, πλημύρες και συγκρούσεις. Το Τσαντ έχει υποδεχθεί περί τα 400.000 άτομα από έφυγαν τις συγκρούσεις στο γειτονικό Σουδάν. [5] Στη Botswana το «Δημοκρατικό Κόμμα» έχει την πλειοψηφία στη Βουλή της χώρας από το 1965.
Στην Αλγερία, ο πρόεδρος Τεμπούν, εν όψει των εκλογών το 2024, αντικατέστησε τον Πρωθυπουργό με τον διευθυντή του Γραφείου του [6], ενώ η χώρα αντιμετωπίζει διάφορες εσωτερικές συγκρούσεις, κυρίως από τρομοκρατικές ομάδες Ισλαμιστών. Στο Ιράν, τις εκλογές θα τις διαμορφώσει ο μεγάλος αρχηγός (Supreme Leader) Αλί Χαμενεΐ. Εχει ένα δίλημμα: θα πρέπει επιθετικά να αποκλείσει ως ακατάλληλους κάποιους ανεπιθύμητους υποψηφίους ή να κινδυνεύσει η Βουλή (Majlis) να κυριαρχείται από πολιτικούς αντιπάλους του. [7]
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν οι εκλογές στις ΗΠΑ και οι εκλογές στην Ευρώπη.
Στην Ευρώπη θα έχουμε διαφορετικού τύπου εκλογές. Δυο με σίγουρο αποτέλεσμα είναι στη Ρωσία και στη Λευκορωσία, με νικητές τον Πούτιν, για πέμπτη φορά και τον Λουκασένκο, οι οποίοι δεν φαίνεται να σκοπεύουν να αλλάξουν γραμμή.
Εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης ψηφοφορίες σε εθνικό επίπεδο θα πραγματοποιηθούν στη Γεωργία, στην Ισλανδία, στη Μολδαβία όπου αντιμάχονται φιλοευρωπαϊκές και φιλορωσικές δυνάμεις, στη Βόρεια Μακεδονία και τοπικές εκλογές στη Βοσνία-Ερζεργοβινη, στην Τουρκία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκεί πιθανώς και εθνικές πριν από το τέλος του 2024.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο φόβος είναι να υπάρξει μια πορεία προς την Ακρα Δεξιά. Κράτη με εκλογές περιλαμβάνουν την Αυστρία, όπου φαίνεται ότι θα έχει κέρδος η Ακρα Δεξιά, το Βέλγιο και τη Ρουμανία επίσης με άνοδο των ακροδεξιών, την Κροατία, όπου οι ακροδεξιές δυνάμεις συσπειρώνονται, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, την Πορτογαλία και σε τοπικό ή/και περιφερειακό επίπεδο τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Πολωνία και την Ισπανία. Σε εθνικό επίπεδο θα δούμε αν έχουμε εκπλήξεις, όπως στην Ολλανδία (και την Αργεντινή εκτός Ευρώπης), με το εκλογικό σώμα να τείνει προς λαϊκίστικες ακροδεξιές επιλογές ή στη Σλοβακία προς φιλορωσικές θέσεις.
Ενα ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι Ευρωεκλογές. Μπορεί οι Ευρωπαίοι πολίτες να μη δίνουν πολύ σημασία σε αυτές. Το άθροισμα των αποτελεσμάτων στις εθνικές εκλογές και οι τάσεις που θα εκφράσουν (όσες διεξαχθούν πριν από τον Ιούνιο) θα επηρεάσουν και τις Ευρωεκλογές. Σε κάποια κράτη θα εκφραστεί η δυσαρέσκεια προς τα μεγάλα κόμματα, τα οποία για να επιβιώσουν μπορεί να ασπαστούν κάποιες πιο ακραίες πολιτικές. Στις ευρωπαϊκές εκλογές μια στροφή προς την Ακρα Δεξιά, επηρεασμένη από τις εθνικές τάσεις, θα επηρεάσει και τις πολιτικές της Ενωσης σε θέματα –που μας αφορούν όλους– όπως η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η διεύρυνση της ΕΕ.
Στις ΗΠΑ, στις 5 Νοεμβρίου, το αποτέλεσμα προβλέπεται αμφίρροπο. Ενα έτος είναι πολύ μακρύς πολιτικός χρόνος. Οι Αμερικανοί περιμένουν τα οικονομικά αποτελέσματα της πολιτικής του Μπάιντεν και τις τελικές αποφάσεις των κομμάτων για τον υποψήφιό τους. Οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν το Κογκρέσο, οι μεν τη Γερουσία και οι δε τη Βουλή των Αντιπροσώπων, με πολύ μικρές πλειοψηφίες, και θα γίνουν σκληρές μάχες όλη την επόμενη χρονιά για τις χρηματοδοτήσεις σημαντικών προγραμμάτων.
Μια εκλογή του Τραμπ θα επηρεάσει όχι μόνο την ποιότητα της δημοκρατίας στις ΗΠΑ άλλα και την αντιμετώπιση των ΗΠΑ απέναντι σε μη δημοκρατικά κράτη. Το 70% των Αμερικάνων που λένε ότι είναι Ρεπουμπλικανοί πιστεύουν στα ψέματα του Τραμπ. [8] Ο Τραμπ θέλει να αντικαταστήσει τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης με δικούς του ανθρώπους [9]. Η απειλή του Τραμπ ότι μπορεί οι ΗΠΑ να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της Ευρώπης.
Με την εκλογή του θα επηρεαστεί και το παγκόσμιο εμπόριο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θα δεχθεί σοβαρά πλήγματα. Ποια στάση θα κρατήσουν οι ΗΠΑ απέναντι στις πυρηνικές απειλές του Ιράν και της Βόρειας Κορέας; Σε ένα φόντο συγκρούσεων από την Ουκρανία στη Μέση Ανατολή, η μελλοντική κατεύθυνση των ΗΠΑ, μετά τις εκλογές του Νοέμβριου θα είναι καθοριστική.
Το 2024 θα είναι μια επικίνδυνη χρονιά. Κρίσιμη για το μέλλον του κόσμου.
* Ο Μάριος Καμχής είναι πρώην στέλεχος της ΕΕ, πρώην πρόεδρος της ΜΟΔ α.ε.
[1] Zanny Minton Beddoes, Democracy in Danger, στο The Economist, Νοέμβριος 18-24 2023
[2] https://worldpopulationreview.com/country-rankings/dictatorship-countries
[3] https://wisevoter.com/country-rankings/countries-currently-at-war/
[4]https://www.africanews.com/2023/11/25/elections-in-december-2024-conceivable-only-if-critical-decisions-taken-head-of-unmiss/
[5] https://www.voanews.com/a/chad-president-promises-transition-to-civilian-rule-as-opposition-voices-doubt/7297072.html
[6] https://abcnews.go.com/Business/wireStory/algerian-president-names-new-prime-minister-ahead-elections-104831302
[7] https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/2024-election-cycle-starts-iran
[8] Martin Wolf, A Τrump win will change the world, afr.com
[9] John Prideaux, “Unprecedented, uncharted, not unthinkable, Economist, November 18-24 2023