Oταν η Ελλάδα αντιμετώπισε «ανθρωπιστική κρίση» έλαβε το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Και αν κάποιος στο Νότιο Σουδάν ή στην Αιθιοπία άκουγε τις οιμωγές μας, είτε θα έβαζε τα γέλια, είτε θα τον έπνιγε η οργή. Το έλεγαν και στις συνεδριάσεις του ΔΝΤ: χρήματα που θα έδιναν αναπτυξιακή ώθηση σε ολόκληρη την Αφρική, διοχετεύτηκαν για τη σωτηρία μίας χώρας με σκληρό νόμισμα, στη φωτεινή πλευρά του πλανήτη.
Στις ΗΠΑ και στη Βρετανία ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα ξεκινήσουν την επόμενη εβδομάδα. Ο συμβολισμός επιτάσσει να εμβολιαστούν Ευρωπαίοι πριν φύγει η καταραμένη χρονιά. Το 2021 να ξεκινήσει με αισιοδοξία και τις πρώτες αχτίδες φωτός από το βάθος του τούνελ. Ζούμε στο κομμάτι του κόσμου που έχει την πολυτέλεια να κυνηγάει τις ημέρες για λόγους επικοινωνιακής διαχείρισης. Στην Αφρική θα πρέπει να περιμένουν ως το 2024 για την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. Μέχρι τότε είναι πιθανό να έχουν χτίσει φυσική ανοσία από τη μαζική μόλυνση. Εκεί, άλλωστε, τους ευνοεί η δημογραφία. Οι πληθυσμοί είναι νεαρής ηλικίας και δεν είναι εύκολο να φτάσεις τα χρόνια που σε καθιστούν ευάλωτη ομάδα. «Μέσος όρος ηλικίας θανόντων τα 79 έτη». Αυτό δεν μπορεί να ακουστεί στην Αφρική.
Ακόμα και αν οι Αφρικανοί είχαν τους πόρους, δεν θα μπορούσαν να αγοράσουν τώρα τα εμβόλια. Οι πλούσιες χώρες θα προσέφεραν πάντα ένα δολάριο παραπάνω ανά δόση. Ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας παρασκευής και διανομής βρίσκεται στο πλούσιο βόρειο ημισφαίριο, στη ρωμαλέα Δύση. Οι δυτικές χώρες αγόρασαν τα εμβόλια πριν καν παρασκευαστούν. Πώς θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση οι φτωχοί του κόσμου; Κάπως έτσι, στην Τανζανία κάνουν έρευνα για την παρασκευή φαρμάκων από βότανα του τόπου τους. Και στην Αφρική, ξέρετε, δεν υπάρχουν αρνητές των εμβολίων. Εκεί γνωρίζουν καλύτερα από μας για αρρώστιες και τις θετικές επιπτώσεις του εμβολιασμού. Σχετικές έρευνες δείχνουν ότι 4 στους 5 Αφρικανούς είναι πρόθυμοι να κάνουν άμεσα το εμβόλιο. Βούληση υπάρχει. Εμβόλια δεν υπάρχουν. Αλλά ακόμα και όταν υπάρξουν εμβόλια διαθέσιμα για την Αφρική, οι παραλήπτες τους δεν θα έχουν ψυγεία για να τα αποθηκεύσουν.
Ναι, βέβαια, οι μεγάλες πλούσιες χώρες (πλην των ΗΠΑ του Τραμπ), χρηματοδοτούν την πρωτοβουλία Covax που έχει ως σκοπό την ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια. Επίσης η Κίνα, που εντάσσει σταδιακά την αφρικανική ήπειρο στη σφαίρα επιρροής της, έχει εκδηλώσει την πρόθεση να βοηθήσει. Η πρωτοβουλία όμως αφορά την αγορά των εμβολίων, δεν αναφέρεται στη συντήρηση και στη διανομή τους.
Η πανδημία δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μία ακόμα εκδοχή της οικουμενικής ανισότητας ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην Αφρική πεθαίνουν από ασθένειες που στην Ευρώπη τις περνάμε στο πόδι. Και κάπως έτσι, δεν αποκλείεται τα σύνορα του Πρώτου Κόσμου να μείνουν κλειστά για καιρό ακόμα καθώς η Αφρική θα στέλνει ιικά φορτία που θα επιβαρύνουν όσους δεν εμβολιαστούν και κατά συνέπεια τα συστήματα Υγείας των προηγμένων χωρών.
Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Μην κοροϊδευόμαστε, δεν είναι από τις συνθήκες που ανατρέπονται με συναυλίες, πορείες και αναμμένα κεριά. Και αυτή η ανισότητα ανήκει στις αδιαμφισβήτητες σταθερές του κόσμου μας. Ο,τι και αν μάθεις, ό,τι και αν δεις, το θεωρείς πλέον φυσιολογικό. Η έκπληξη και οι τύψεις πέφτουν βαθιά μέσα στο χάσμα που χωρίζει τους δύο κόσμους. Μπορείς όμως πάντα να αισθάνεσαι τυχερός επειδή γεννήθηκες στο σωστό σημείο.