«Αισθάνομαι σαν φώκια» μου λέει μια φίλη που έχει πάρει κιλά στα λοκντάουν. Αφού μιλάμε με τέτοιους όρους, εγώ αισθάνομαι σαν χελώνα. Βγάζω πού και πού το κεφάλι έξω από τον θωρακισμένο κλωβό, μέσα στον οποίο έμαθα να ζω εδώ και πάνω από ένα χρόνο, κοιτάζω τριγύρω και ύστερα το αποσύρω ξανά, πίσω στην αορατότητα.
Υποθέτω ότι το τελευταίο που μας απασχολεί αμφότερες είναι το αν είμαστε έτοιμες φέτος για την παραλία. Πώς το έλεγε εκείνη η αφίσα με το μοντέλο –με το κίτρινο μπικίνι και τις αναλογίες «Wonder Woman»– που είχε προκαλέσει προ ετών αντιδράσεις στο μετρό του Λονδίνου: «Are you beach body ready?» («Εχεις φτιάξει σώμα για παραλία;»). Φέτος το ερώτημα πρέπει να επαναδιατυπωθεί ως εξής: «Ποιος δίνει δεκάρα αν έχεις φτιάξει σώμα για παραλία;».
Εξυπακούεται ότι η παγκόσμια βιομηχανία ευεξίας και απώλειας βάρους είναι έτοιμη να περιαδράξει τα ταλαιπωρημένα μας σαρκία και τα εναπομείναντα ψήγματα ματαιοδοξίας μας. Ηδη έχει αρχίσει το στενό μαρκάρισμα για το «Πώς θα χάσεις τα κιλά της καραντίνας» (το περίφημο «quarantine 15», ήτοι 15 λίβρες, κάπου 7 κιλά). Κάπως πιο μαζεμένα, όμως. Κανείς δηλαδή φέτος δεν θα σ’ την «πει» που δεν έχεις six pack κοιλιακούς ή που οι γλουτοί σου έχουν χαλαρώσει (η μαύρη αλήθεια είναι ότι θα είσαι τυχερός/ή αν ύστερα από τόσες ώρες τηλεργασίας έχεις γλιτώσει τη «γλουτιαία αμνησία» – όχι και τόσο αθώα, παρά το γκροτέσκο όνομά της).
«Είναι πολύ μικρότερο το ποσοστό εκείνων που ασχολούνται με το πώς θα βάλουν μαγιό φέτος στην παραλία» μου αναφέρει δάσκαλος του πιλάτες. «Πολλοί πήραν κιλά, αλλά λένε: “Δεν πειράζει, δεν μπορώ να κάνω κάτι τώρα, με νοιάζει να είμαι υγιής, από του χρόνου βλέπουμε. Αυτό που απασχολεί τους περισσότερους είναι να μην έχουν ένταση, να μην πονούν. Κακά τα ψέματα, ήταν πολύ δύσκολη η σχέση μας με το σώμα μας αυτή τη χρονιά. Διότι αναγκάστηκε και αυτό να συμφιλιωθεί με τη νέα πραγματικότητα. Το σώμα μας φέτος δουλεύει και αυτό στο ρελαντί. Είναι πονεμένο, τραυματισμένο, παραμελημένο, στερημένο από την κίνηση και το άγγιγμα. Κατέγραψε πολλή ένταση και φόβο».
Ισως, για όλους αυτούς τους λόγους, το σώμα να αποδέχθηκε για λίγο τους περιορισμούς και την ευαλωτότητά του, να απενοχοποιήθηκε, να χαλάρωσε (κυριολεκτικά και μεταφορικά). Ακόμα και οι διάσημοι έσπευσαν να πουλήσουν το νέο αφήγημα, κάτι μεταξύ «body positivity» και «απενοχοποιημένης εγκατάλειψης». «Thick thighs save lives» («Τα χοντρά μπούτια σώζουν ζωές»), έδωσε πρόσφατα το σύνθημα η Μπίμπι Ρέτζα στο TikTok, επιδεικνύοντας ανερυθρίαστα τα δικά της και καλώντας τις θαυμάστριες της να δείξουν τα «αληθινά κορμιά» τους «χωρίς photoshop μ…κίες»: με κυτταρίτιδα, ραγάδες, δίπλες κ.ο.κ.
Ακόμα και η Γκουίνεθ Πάλτροου, η αυτοκράτειρα της Goop (και των «αυτοαναφλεγόμενων» κεριών με άρωμα αιδοίου) ενέδωσε: «Ημουν παντελώς ανεξέλεγκτη» δήλωσε προ ημερών σε ένα διαδικτυακό event της εταιρείας, αναφερόμενη στον εκτροχιασμό της διατροφής της. «Πήρα έξι κιλά και η κοιλιά μου ήταν μαύρο χάλι». Σημειωτέον ότι δεν έκανε καμία προσπάθεια προς βελτίωση της κατάστασης γιατί «… όλο αυτό το φαγητό με βοήθησε να “βγάλω” το λοκντάουν».
Οχι ότι η πανδημία έσβησε από τον χάρτη την πίεση «να αξιοποιήσεις τον χρόνο κάνοντας κάτι εποικοδομητικό για τη φυσική σου κατάσταση» (ακόμα και αν δεν είχες δουλειά, χρόνο ή το κουράγιο να σηκωθείς από το κρεβάτι). Ούτε την εμμονή με τις πλαστικές εξάλειψε. Η αλήθεια είναι πραγματοποιήθηκαν κάμποσες στα μουλωχτά, ειδικά τον καιρό που η ανάρρωση μπορούσε να γίνει κεκλεισμένων των θυρών.
Oύτε φυσικά εξαφανίστηκε η άλλη προπανδημική λαίλαπα: οι «overachievers». Σε πείσμα όλων, οι κολλημένοι με την άσκηση, τη διατροφή και το status της ευεξίας θα παρελάσουν πανηγυρικά και φέτος παρά θίν’ αλός (υποθέτω θα θυμάστε ότι και το καλοκαίρι του 2020 υπήρξαν αυτοί οι απεχθείς που εμφανίστηκαν πιο αδύνατοι και πιο γραμμωμένοι από ποτέ). Διότι, οι φανατικοί του είδους (που συχνά εμπίπτουν στην κατηγορία «πολύ πειθαρχημένοι» ή/ και «πολύ προνομιούχοι») συνέχισαν αόκνως την ενασχόληση με το χτίσιμο του «bikini body». Φέτος, δε, με την επίφαση του «καλού ανοσοποιητικού».
«Τα “περσοναλάδικα” πήγαν στο Θεό ακόμα και μέσα στην καραντίνα» μου αναφέρει 50χρονη super fit εκπαιδευτικός. «Το “κρυφό σχολειό” κανονικά. Γκρουπάκια των δύο-τριών ατόμων έμπαιναν κάθε μία ώρα από την πίσω πόρτα». «Είναι θέμα ψυχικής υγείας, τα αντικαταθλιπτικά πήγαν σύννεφο φέτος, πολύς κόσμος είχε την ανάγκη να γυμναστεί» υπογραμμίζει η ίδια, η οποία συνέχισε, όπως κάθε χρόνο, την υπερεντατική άσκηση (μιάμιση ώρα ημερησίως). Απλώς αυτή τη φορά μέσα στο σπίτι. Ακόμα και το 20λεπτο τζόκινγκ.
H καραντίνα βέβαια δεν χαρίστηκε σε κανέναν. «Ολους μας επηρέασε το πρόγραμμα “πιζάμα-τηλεργασία”» παραδέχεται. «Ακόμα και εγώ που συχνά “έφτυνα κουκούτσια” στο διαδικτυακό μάθημα με τη σούπερ απαιτητική γυμνάστρια, όταν άρχισα να κάνω με μια φίλη μεγάλους περιπάτους σε αρχαιολογικούς χώρους, ένιωθα ότι κουραζόμουν».
Οι κακουχίες για το σώμα ήταν αυτή τη χρονιά πολλές. Εξ ου και οι ουρές σήμερα για αυχενικά, μέση και τενοντίτιδες στους φυσικοθεραπευτές. Το στρες, η κατάθλιψη και η μοναξιά διαχύθηκαν ποικιλοτρόπως στο σώμα. Προ ημερών, το βρετανικό Sky News πρόβαλε ένα συνταρακτικό ρεπορτάζ σε κλινική διατροφικών διαταραχών για εφήβους. Πολλές έρευνες μιλούν για κατακόρυφη αύξηση των διατροφικών διαταραχών, απόρροια του άγχους και του φόβου για τον κορονοϊό. Σημειωτέον ότι φέτος αναδύθηκε και ένα νέας εσοδείας «fat shaming», εξαιτίας της συσχέτισης του αυξημένου σωματικού βάρους με τη βαριά νόσηση από Covid-19.
Κάτι άλλαξε πάντως. Είναι σαν από τις πολλές δοκιμασίες, η σχέση με το σώμα μας να πέρασε σε ένα άλλο στάδιο συνειδητότητας. Αν δεν μας το διδάξει αυτό μια πανδημία, τότε τι; Είναι δυνατόν ο εγκλεισμός, η ακινησία, η παρατεταμένη στέρηση του αγγίγματος να μη μας κάνουν να αναθεωρήσουμε; Γίνεται οι εικόνες από το «βασίλειο των αρρώστων», όπως το αποκαλεί η Σούζαν Σόνταγκ, οι εικόνες από εκείνους που αναρρώνουν επώδυνα στο σπίτι ή σε μονάδες αποκατάστασης να μη μας ευαισθητοποιούν; Είναι δυνατόν οι εικόνες των άψυχων και άταφων σωμάτων αυτές τις μέρες στα νερά του Γάγγη να μας αφήσουν ανέγγιχτους;
Εμείς οι (για την ώρα) «υπήκοοι στο βασίλειο των υγιών» οφείλουμε να εμβαθύνουμε στους τρόπους να δείχνουμε ευγνώμονες απέναντι στο σώμα μας. Του το χρωστάμε· αυτή τη χρονιά κουβάλησε τόσο πόνο, τόση ανθεκτικότητα, τόσες μνήμες από καλύτερες εποχές. Ο ετήσιος θερινός ευγονισμός δεν χωράει στο 2021. Οσα κιλά και αν είσαι, ό,τι σωματότυπο και αν έχεις, όσο και αν έχεις πάρει το σχήμα του καναπέ, η πρώτη μέρα στην παραλία οφείλει να είναι μια μέρα θριάμβου.