Δεν ξέρω αν φταίνε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι πολύ πιθανό. Και παλιά, βέβαια, άκουγες βλακείες με το τσουβάλι σε κάποια άσχετη παρέα, σε ένα μπαρ, σε μια οικογενειακή γιορτή τα Χριστούγεννα, μέσα στο ταξί ή στο λεωφορείο. Απ’ όταν μπήκαν στη ζωή μας το Facebook και το Τwitter όμως, το κακό έχει παραγίνει. Το ‘χε πει κι ο μακαρίτης ο Ουμπέρτο Έκο πως αυτά τα δίκτυα ήρθαν για να δώσουν φωνή σε «λεγεώνες ηλιθίων».
Σαφώς τα συνωμοσιολογικά, «ψεκασμένα» ιστολόγια προϋπήρχαν. Είχες όμως την επιλογή να μην τα επισκεφθείς ποτέ και να σώσεις έναν σεβαστό αριθμό εγκεφαλικών κυττάρων. Πώς να προστατευτείς τώρα απ’ τη βλακεία που ξεπροβάλλει μπροστά στα μάτια σου δεκάδες φορές την ημέρα;
«Ακυρώνουν την παρέλαση μετά τα χτυπήματα στις Βρυξέλλες και μας ζητούν να βγάλουμε τη βελγική σημαία στο μπαλκόνι στη θέση της ελληνικής. Θέλουν να ξεριζώσουν τον ελληνισμό».
«Με ισλαμική μαντήλα είπε δελτίο στα αραβικά παρουσιάστρια στην ΕΡΤ».
«Μετανάστες κατέβασαν την εικόνα της Παναγίας από κλειστό γυμναστήριο».
«Οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες δεν έγιναν στην πραγματικότητα. Δείτε προσεχτικά αυτή τη φωτογραφία. Η ίδια γυναίκα ήταν και στις φωτογραφίες της 11ης Σεπτεμβρίου».
Είναι κάποια απ’ τα πολλά που μπορώ να ανακαλέσω πρόχειρα από όσα είδα τις τελευταίες ημέρες. Βέβαια συνήθως είναι στα κεφαλαία και αρκετά από αυτά ανορθόγραφα. Υπάρχουν δηλαδή άνθρωποι ανάμεσά μας που βλέπουν μια «είδηση» σε ένα μπλογκ τύπου posapidiapianeiosakos4.blogspot.com και την πιστεύουν. Πόσες κοινοποιήσεις, πόσα like, πόσα αγανακτισμένα «ψεκασμένα» σχόλια ανθρώπων που ψηφίζουν. Και μετά η ακόμη πιο θλιβερή διαπίστωση, να βλέπεις πως τα αναρτούν και άνθρωποι νέοι, μορφωμένοι, ενίοτε και κοσμογυρισμένοι. Άνθρωποι που νόμιζες πως ξέρεις.
Στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι το δίπολο. Από τη μια οι δυνάμεις του ορθού λόγου κι από την άλλη το κυριολεκτικά ανόητο, το άκριτα δεκτικό σε όλα, το παράλογο εν τέλει…
Όταν στο παρελθόν άκουγα πολιτικούς ή διανοούμενους να επισημαίνουν πως όλα είναι θέμα παιδείας, πάντα έλεγα πως αυτή είναι μια ωραία και βολική αοριστολογία για να μην ασχοληθούμε με τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων μας. Ανακαλώ σχεδόν ενοχικά.
Αυτό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας. Η επιρρέπεια μας στην αρλούμπα και τη συνωμοσιολογία, πού ίσως τελικά και να οφείλεται στην παιδεία που δεν έχουμε.
Αυτός είναι κι ο μεγάλος διχασμός τελικά νομίζω. Στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι το δίπολο. Από τη μια οι δυνάμεις του ορθού λόγου κι από την άλλη το κυριολεκτικά ανόητο, το άκριτα δεκτικό σε όλα, το παράλογο εν τέλει. Στην Ελλάδα των μνημονίων, το τέλος των ανέσεων, η κρίση, μας ξεγύμνωσε κι έφερε στο φως την πραγματική μας εικόνα. Στη χώρα μας η λογική συγκρούεται κι αναμετράται με τον παραλογισμό κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Στο διαδίκτυο, στο καφενείο, στη δουλειά, εσχάτως και στη Βουλή, όπου το παράλογο έχει αποκτήσει νόμιμη αντιπροσώπευση. Και ευτυχώς που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει μια ολοκληρωμένη έρευνα- δεν ξέρω άλλωστε αν υπάρχει τρόπος να διερευνηθεί- για να μάθουμε ποιοι είναι περισσότεροι, γιατί καθόλου σίγουρη δεν είμαι τελικά για την απάντηση.
Κι επανέρχομαι: ο Έκο είχε πει πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν φωνή σε λεγεώνες ηλιθίων. Πολύ φοβάμαι πως μαζί μ’ αυτό, ήρθαν να δώσουν σε όλους μας και την πραγματική εικόνα της ελληνικής κοινωνίας. Ναι ναι… αυτής της κοινωνίας που καλείται σήμερα να ενηλικιωθεί και να μετεξελιχθεί σε σύγχρονο δυτικό κράτος.
Εγραψε πρόσφατα ο Αρκάς σ’ ένα απ’ τα σκίτσα του πως ο πόλεμος κατά της βλακείας τελείωσε και τον χάσαμε. Μια βόλτα στο Facebook φοβάμαι τελικά πως μπορεί και να τον επιβεβαιώνει.