Σε πολλά σχολεία υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με το θέατρο και κάθε χρόνο ανεβάζουν παραστάσεις. Τους αξίζουν οπωσδήποτε συγχαρητήρια και ακόμα πιο χρήσιμο θα ήταν το θέατρο, όπως και ο κινηματογράφος, να αποτελούσε υποχρεωτικό μάθημα σε όλες τις τάξεις και για όλους τους μαθητές.
Χθες, όμως, βρέθηκα σε μια σχολική παράσταση η οποία έχει θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια, σε συγκεκριμένο σχολείο. Δεν υπάρχει λόγος να αναφερθεί ούτε το σχολείο, ούτε το όνομα του έργου που ανέβασαν οι μαθητές. Εκείνο που έχει σημασία είναι ο απογοητευτικός συμβολισμός του γεγονότος και της αισθητικής που εκπέμπουν στο κοινό, προφανώς και σε άλλα σχολεία, τέτοιου είδους προσπάθειες.
Εν τω μεταξύ και εγώ και η παρέα των ατόμων με την οποία είδα την παράσταση, δεν χαρακτηριζόμαστε ούτε για τον πουριτανισμό μας ούτε και για την συντηρητική μας στάση απέναντι στον ερωτισμό και στην ελεύθερη έκφραση των νέων. Το αντίθετο μάλιστα.
Τι κακό είχε λοιπόν το συγκεκριμένο έργο: ήταν ένα πολύ δύσκολο είδος θεάτρου όπου πρέπει να συνδυάσεις πολλά πράγματα μαζί. Να πεις μια ιστορία και να εκφράσεις το συναισθηματικό περιεχόμενο της, μέσα από το κείμενο, τη μουσική, την κίνηση. Χρειάζονται λοιπόν, άτομα με ειδικές καλλιτεχνικές δεξιότητες, ώστε να δημιουργήσουν ένα ενιαίο σύνολο και να αποφύγουν την αποσπασματικότητα.
Oι νέοι μπορεί να έχουν «διαπαιδαγωγηθεί» με άλλα πρότυπα ερωτισμού και πρόζας, στο εξωσχολικό περιβάλλον, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι και το σχολείο θα πρέπει να παραδοθεί άνευ όρων, σ΄αυτή την κουλτούρα
Επειδή λοιπόν έχουμε να κάνουμε με μικρά παιδιά που θέλουν μόνο να εκφραστούν, η επιλογή του έργου ήταν ατυχέστατη. Απλά εισέπραττες όλα όσα τα θεάματα της τηλεοπτικής αυθαιρεσίας έχουν καλλιεργήσει στην αισθητική των νέων: επιδειξιομανία, ναρκισσισμό, σεξισμό, πρόκληση και σε πολλά σημεία, μία αισθητική του σοκ βγαλμένη από εικόνες life-style! Oλα αυτά τα οποία, στο ίδιο έργο, με επαγγελματίες ηθοποιούς δεν θα τα έβλεπες πουθενά, εδώ αναδείχθηκαν επειδή οι μαθητές δεν ήξεραν πως αλλιώς να τα αποδώσουν.
Προφανώς, η καθηγήτρια- σκηνοθέτις που επέλεξε το έργο και ανέλαβε τις πρόβες, δεν έλαβε υπόψη της ότι η παράσταση είναι σχολική και όχι show, όπως το «X-Factor». Oι νέοι μπορεί να έχουν «διαπαιδαγωγηθεί» με άλλα πρότυπα ερωτισμού και πρόζας, στο εξωσχολικό περιβάλλον, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι και το σχολείο θα πρέπει να παραδοθεί άνευ όρων, σ΄αυτή την κουλτούρα. Ας κρατήσει κάποιες αντιστάσεις.
Υπάρχουν έργα πιο συμβατά με τις δυνατότητες των παιδιών που θα μπορούσαν να αποδώσουν πολύ καλύτερα την απελευθέρωση της έκφρασης και να δώσουν μια ικανοποιητική εικόνα στο κοινό. Eργα που μπορούν να προσαρμοστούν στην αισθητική και στην πνευματικότητα -όποια τέλος πάντων υπάρχει ακόμα- μιας μαθητικής κοινότητας. Γιατί σκοπός εδώ δεν είναι το θέαμα αλλά η αποτύπωση μιας προσπάθειας ενταγμένης στον χαρακτήρα και στην ταυτότητα των μαθητών, ώστε να μείνουν προστατευμένοι από την υποκουλτούρα και την αισθητική του σοκ.
Ψιλά γράμματα ίσως. Δύσκολοι καιροί και ακόμα πιο δύσκολες οι περιπτώσεις ανθρώπων που είναι σε θέση να κατανοήσουν τι πρέπει να κάνουν και πώς να το κάνουν. Δύσκολες και οι εξηγήσεις για μαθητές και γονείς. Oσο γράφω το κείμενο προσπαθώ να μην ταυτίσω τα λόγια με τον κάθε απίθανο ηθικολόγο που γράφει διδαχές και νουθεσίες, αποθεώνοντας την υποκρισία του. Iσως αυτός είναι και ο φόβος που οι περισσότεροι έχουν παραδοθεί άνευ όρων και δεν τολμούν να επέμβουν…
Κάπου έχουμε μπερδευτεί πάντως, με την τέχνη και την αισθητική αγωγή στα σχολεία. Κάτι περισσότερο από θέαμα και life-style έχουν να δώσουν στους μαθητές τους.