Πώς μπορεί κανείς να έχει άποψη εάν δεν έχει ενημέρωση;
Αν όλοι και πάντα σου λένε ψέματα, η συνέπεια δεν είναι ότι εσύ πιστεύεις τα ψέματά τους, αλλά ότι κανείς δεν πιστεύει πια τίποτα και κανέναν, είχε πει σε συνέντευξή της στον γάλλο νομομαθή και συγγραφέα Ροζέ Ερερά (Roger Errera) το 1974 η Χάνα Αρεντ.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ψέματα, από τη φύση τους, πρέπει να αλλάζουν. Και μια κυβέρνηση ψεμάτων πρέπει συνεχώς να ξαναγράφει τη δική της ιστορία. Ως πολίτης, και άρα αποδέκτης, δεν βρίσκεσαι αντιμέτωπος με ένα ψέμα – ψέμα που βέβαια θα μπορούσες να πιστεύεις για το υπόλοιπο των ημερών σου – αλλά με ένα μεγάλο αριθμό ψεμάτων, ανάλογα με το πώς φυσάει ο πολιτικός άνεμος.
Ο δικός μας άνεμος, στον τόπο αυτόν, δυστυχώς είναι δυνατός. Μεταβάλλεται συχνά. Αλλάζει ένταση και κατεύθυνση. Καταστρέφει. Εχει ένα όμως σταθερό: την αφετηρία του.
Ο Πρωθυπουργός-Μαέστρος έχει, πλέον και διεθνώς, διακριθεί στην αριστοτεχνική κατασκευή και διαχείριση ποταμού ψεμάτων.
Το Μνημόνιο, αντί να σκιστεί με ένα άρθρο, γονιμοποιήθηκε και πολλαπλασιάστηκε. Το «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» έγινε «καμία προστασία σε πρώτη κατοικία» ενώ το κοινωνικό μέρισμα από την υπεραπόδοση της οικονομίας προέκυψε από την δραματική υποχρηματοδότηση των κοινωνικών δαπανών της “Πρώτη Φορά Αριστερά”.
Μόλις την Τετάρτη και ενώ οι αστυνομικές δυνάμεις απουσίαζαν από τους πλειστηριασμούς (που δεν έγιναν) για να φυλάξουν το κέντρο της Αθήνας και τους κατοίκους του ο Πρωθυπουργός ξαναφύσηξε αγέρα δυνατό. Ο δημιουργικός αγώνας ενάντια στον φόβο χωρίς κουκούλες έγινε ξανά, στη φιλελεύθερη εκδοχή του, με μπαλακλάβα και, στην πλέον συνήθη, με μάσκες χημικής καταστροφής. Το Κέντρο υπέφερε, πόνεσε, κάηκε αλλά «με καθαρό πρόσωπο» και από τα «δικά μας παιδιά». «Η ΕΛΑΣ λειτούργησε ως έπρεπε, εκτονωτικά» μας ενημέρωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Δεν μας ενημέρωσε όμως για τον αποδέκτη της εκτόνωσης των παιδιών μας. Στο κέντρο της πρωτεύουσας φυσάει. Ο αγέρας λυσσομανάει.
Τον Αύγουστο θα έχουμε «καθαρή έξοδο» από τα Μνημόνια διαλαλεί σε εγχώριο και μη κοινό ο Πρωθυπουργός-Μαέστρος. Ελα όμως που στην Ευρώπη έχει άπνοια. Η «καθαρή έξοδος δεν είναι η πιο πρόσφορη έκφραση» είπε με διπλωματική ευγένεια πριν από λίγες ημέρες ο Ντέκλαν Κοστέλο, εκπρόσωπος των Θεσμών στη χώρα. Στις Βρυξέλλες μιλούν πλέον ανοικτά για ένα νέο «υβριδικό» μνημόνιο από τον Αύγουστο του 2018 με επιπλέον 5,1 δισ. ευρώ μέτρων (μείωση του αφορολόγητου και περικοπές συντάξεων) για το 2019 και το 2020. Το πρώτο μνημόνιο με νέα μέτρα λιτότητας και άνευ εξωτερικής χρηματοδότησης.
Τώρα λοιπόν κυρία Αρεντ, που όλοι και συνέχεια μάς λένε ψέματα, η συνέπεια δεν είναι ότι δεν τους πιστεύουμε αλλά ότι κανένας μας δεν πιστεύει πια τίποτα και κανέναν. Και ένας λαός που δεν μπορεί πλέον να πιστέψει τίποτα στερείται όχι μόνο την ικανότητα να ενεργεί αλλά και, σημαντικότερο, την ικανότητα να σκέφτεται και να κρίνει. Και, όπως θα έλεγε και ο Πρωθυπουργός-Μαέστρος αυτής της άριστα ενορχηστρωμένης θύελλας ψεμάτων, αυτό δεν είναι η απάντηση αλλά η ερώτηση.
* Η Δόμνα Μιχαηλίδου εργάζεται στο Οικονομικό τμήμα του ΟΟΣΑ και διδάσκει στο Κέντρο Μελετών για την Ανάπτυξη του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ και στο τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του UCL