Ο Κλεισθένης θεωρείται θεμελιωτής του δημοκρατικού πολιτεύματος, μέγας μεταρρυθμιστής, αλλά και ο πολιτικός που αναδιαμόρφωσε τον πολιτικό χάρτη της αρχαίας Αθήνας, ξαναχωρίζοντας τους δήμους της πόλης.
Άρα, συμβολικά, η επιλογή του ονόματός του για να τιτλοδοτήσει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι απολύτως επιτυχημένη. Εξάλλου η κυβέρνηση έχει μεγάλη αγάπη στους συμβολισμούς και δεν χάνει ευκαιρία να εξαντλεί την γοητεία τους.
Πέραν αυτής όμως, άνθρωποι που γνωρίζουν τα αυτοδιοικητικά επισημαίνουν ότι οι αλλαγές που θα επιφέρει το νομοσχέδιο, με πρώτη την απλή αναλογική θα προκαλέσει από μεγάλη αναστάτωση, έως χάος, όπως λένε οι πιο ακραίοι.
Μιλώντας με δημάρχους διαφόρων περιοχών και κομματικών αποχρώσεων διαπιστώνει κανείς ότι για να αντιμετωπίσουν τη γραφειοκρατία που τους κολλά τα έργα, τους εμποδίζει στο να μπορούν να αγοράσουν με απλές διαδικασίες ακόμα και τα στυλό του γραφείου τους ή τους εμποδίζει να προσλάβουν τεχνοκράτες ή ειδικευμένο προσωπικό, οδηγούνται στο να ακροβατούν στα όρια της νομιμότητας για να μπορέσουν να βγάλουν άκρη. Προσλαμβάνουν συμβασιούχους υπαλλήλους καθαριότητας με μεταπτυχιακά για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ομάδες εργασίας διεκδίκησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων, ή να φτιάξουν σύγχρονες ηλεκτρονικές εφαρμογές για τους πολίτες. Ανακαλύπτουν κάθε λογής παραθυράκια για να μπορέσουν να κάνουν τα αυτονόητα.
Βεβαίως, η αλήθεια είναι ότι όλες οι έρευνες του παρελθόντος έχριζαν την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρωταθλήτρια της διαφθοράς. Όμως και η ακινησία δεν είναι λύση.
Αντί λοιπόν ο «Κλεισθένης» να δώσει λύσεις στα υφιστάμενα προβλήματα και τις αδυναμίες του συστήματος, έρχεται να προσθέσει ένα ακόμα, δομικό και ίσως σημαντικότερο: την απλή αναλογική, όπου, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δήμαρχοι θα εκλέγονται χωρίς να έχουν τη στήριξη των δημοτικών συμβουλίων τους. Θα είναι σαν να λέμε «τοπικοί πρωθυπουργοί με κυβέρνηση μειοψηφίας». Θα έχουν λάβει πλειοψηφική ψήφο από τους πολίτες στον δεύτερο γύρο, αλλά δεν θα μπορούν να διοικήσουν ούτε καν στα θέματα ήσσονος σημασίας, χωρίς να διαμορφώνουν διαρκώς συμμαχίες, σε ένα σκηνικό απόλυτου κατακερματισμού, όπως έχει διαμορφωθεί στους δήμους. Μάλιστα το νέο σύστημα, χωρίς πλαφόν, θα ωθήσει ακόμα περισσότερους να δοκιμάσουν την τύχη τους στις κάλπες. Και με 1% (μερικές εκατοντάδες ψήφους δηλαδή) θα μπορούν να είναι ρυθμιστές της κατάστασης.
Στη μέχρι τώρα δυσκολία υλοποίησης των αποφάσεων θα έρθει πλέον να προστεθεί και η δυσκολία στη λήψη τους. Ενώ λαμβάνοντας υπόψιν την ανθρώπινη ματαιοδοξία εκτιμάται ότι το νέο σύστημα θα κάνει πιο ουσιαστικό και πιο ελκυστικό το κίνητρο των πολλαπλών υποψηφιοτήτων. Επιπρόσθετα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η εσωτερική δυσλειτουργία, αν όχι ακυβερνησία, να εξελιχθεί σε θερμοκήπιο συναλλαγών κάτω από το τραπέζι.
Δήμαρχος με μεγάλη εμπειρία μου έλεγε ότι δεν θέλει καν να σκέφτεται τι θα συμβαίνει στα δημοτικά συμβούλια μετά τις επόμενες εκλογές.
Από την άλλη, πράγματι η απλή αναλογική θα δώσει μεγαλύτερη αξία στην ψήφο κάθε πολίτη, όπως θα βάλει και βόμβα στα θεμέλια της λειτουργικότητας των δήμων. Αλλά είπαμε: η κυβέρνηση αγαπά τους πολιτικούς συμβολισμούς, ακόμα κι αν αυτοί συγκρούονται με την πραγματικότητα ή συνθλίβουν την ουσία των θεμάτων.