Με τα εθνικά θέματα και ιδίως αυτά που άπτονται των σχέσεων με την Τουρκία χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Αυτό είναι ένα κλισέ, πράγματι. Όμως, είναι από τα λίγα κλισέ που έχουν εξαιρετική σημασία. Εν προκειμένω μεγάλη προσοχή σημαίνει δύο πράγματα.
Πρώτον, να μην παίζεις το παιχνίδι του άλλου. Το παιχνίδι της έντασης βολεύει μόνο την Τουρκία. Σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη, επί Ερντογάν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις κινήθηκαν μάλλον σε ήρεμα νερά. Είχαμε τις συνήθεις παραβιάσεις, οι οποίες μερικές φορές έγιναν προκλητικές, αλλά ήταν σε «ελεγχόμενα» πλαίσια. Επί Ερντογάν δεν είχαμε κανένα θερμό επεισόδιο τύπου Ιμίων (1996), επειδή ο νυν πρόεδρος της Τουρκίας είχε άλλες προτεραιότητες. Τελευταία, όμως, ο Ερντογάν εμφανίζεται πολύ πιεσμένος. Εχει εσωτερικά προβλήματα (απόπειρα πραξικοπήματος, τρομοκρατία, η οικονομία του δεν πάει καλά), εξωτερικά προβλήματα (εμπλοκή στη Συρία, Κουρδικό) και οι σχέσεις του με την Ευρώπη είναι οριακές. Δεν ξέρουμε ακόμα πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ επί Τραμπ.
Η πρώτη, λοιπόν, λογική εξήγηση για την όξυνση που επιχειρεί στα ελληνοτουρκικά (αίτημα έκδοσης των οκτώ αξιωματικών, σόου στρατηγών στα Ιμια) είναι ότι γίνεται για εσωτερική κατανάλωση. Ομως, με καθεστώτα τύπου Ερντογάν ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος, όπως έδειξε και η κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου. Γι’ αυτό η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να παίξει στο παιχνίδι τη έντασης. Πολύ περισσότερο απαγορεύεται ρητώς και δια ροπάλου κάποιος να «παίζει» με αυτά τα θέματα για εσωτερική κατανάλωση, όπως επιχείρησε να κάνει ο Πάνος Καμμένος πριν από δύο μήνες και του το ξέκοψαν τα άλλα κόμματα και -ευτυχώς- ορισμένοι από τον ΣΥΡΙΖΑ (εδώ). Οι λεκτικοί τσαμπουκάδες, στους οποίους συνηθίζει να επιδίδεται ο υπουργός Αμυνας, σε αυτά τα θέματα είναι αχρείαστοι και μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι. Απέναντί μας δεν έχουμε μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, η οποία παραμερίζει προκλητικές δηλώσεις του τύπου «go back», όπως έκανε η Γερμανία με τον «πρώιμο» Αλέξη Τσίπρα. Η Τουρκία είναι μια ιδιόμορφη χώρα και ο Ερντογάν εσχάτως εξελίσσεται σε απρόβλεπτο –και γι’ αυτό επικίνδυνο– ηγέτη, κάτι που δεν ήταν μέχρι πρότινος. Η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να τον διευκολύνει να ξεφύγει από τη δύσκολη θέση, κάνοντας εξαγωγή των εσωτερικών προβλημάτων του στο Αιγαίο. Αυτό ήταν –και πρέπει να εξακολουθήσει να είναι– βασικός κανόνας όλων των κυβερνήσεων από το 1974. Και πρέπει να το καταλάβει και ο κ. Καμμένος, αλλιώς να του το επιβάλλει ο Πρωθυπουργός.
Δεύτερον, προσοχή (και προνοητικότητα) σημαίνει να έχεις διασφαλίσει όλες τις συμμαχίες σου. Η Ελλάδα είναι ευρωπαϊκή χώρα και υπερέχει σε όλους τους τομείς της Τουρκίας, παρά την οικονομική κρίση. Πρέπει να διασφαλίσει ότι και η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα κινηθεί τουλάχιστον όπως και οι προηγούμενες, δηλαδή τηρώντας τις ισορροπίες και παρεμβαίνοντας όπου χρειάζεται.
Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται. Το 1996, με την κρίση των Ιμίων, υπήρχαν στις ΗΠΑ αξιωματούχοι (ο υπουργός Χόλμπρουκ, ακόμα και ο ίδιος ο πρόεδρος Κλίντον) που σήκωσαν τα τηλέφωνα και μίλησαν με Αθήνα και Αγκυρα, αποτρέποντας την κλιμάκωση και τα χειρότερα. Σήμερα υπάρχουν τέτοιοι στην κυβέρνηση Τραμπ; Ο κ. Καμμένος έχει πάρει διαβεβαιώσεις από τους Ελληνοαμερικανούς που είναι δίπλα στον Τραμπ ότι, αν χρειαστεί, θα υποστηρίξουν τα ελληνικά δίκαια και, κυρίως, θα παρέμβουν αμέσως και δραστικά για την αποτροπή κάποια κρίσης, αν η Τουρκία σχεδιάσει και εκτελέσει κάποιο θερμό επεισόδιο; Ή θα εισπράξουμε καμιά απάντηση του τύπου «τι δουλειά έχουμε εμείς εκεί, ας τα λύσουν οι Γερμανοί»; (εδώ). Γιατί η ιστορική πείρα διδάσκει ότι σε τέτοιες κρίσεις μόνο οι Αμερικανοί ήταν αποτελεσματικοί.
Επειδή, όμως, το 2017 δεν είναι 1996, κυρίως διότι δεν ξέρουμε τι πρεσβεύει ο Τραμπ και τι απρόβλεπτο μπορεί να κάνει ο Ερντογάν, καλό θα ήταν η κυβέρνηση συνολικά να έχει το νου της και να μην παρακολουθεί απλώς τους παλικαρισμούς του κ. Καμμένου. Η ισχύς μιας χώρας στηρίζεται στην οικονομία της, στις ένοπλες δυνάμεις της και στις συμμαχίες της. Οι λεκτικοί τσαμπουκάδες από τηλεοράσεως είναι περιττοί και μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι.
Ας βρει άλλα πεδία ο κ. Καμμένος να γοητεύσει τους ούλτρα εθνικοπατριώτες και να μαζέψει ψήφους.