Τον χειμώνα του 2013 παρακολούθησα έναν ποδοσφαιρικό αγώνα από τηλεόραση καφενείου που βρίσκεται σε μία παράλληλη της οδού Λιοσίων. Στο ημίχρονο ο καφετζής άλλαξε κανάλι. Είχε δελτίο ειδήσεων. Στο ρεπορτάζ μιλούσε ο Ηλίας Κασιδιάρης. «Κάντε ησυχία ρε, να ακούσουμε τον Λιάκο!» Το καφενείο άκουγε. Και συμφωνούσε.
Στη λαϊκή αντίληψη των πραγμάτων, ο φασισμός είναι κάτι σαν ένα μαύρο πέπλο που κάποιος ρίχνει ξαφνικά πάνω στο φως. Κάτι που έρχεται απ΄ έξω, μπαίνει από μία χαραμάδα και μακελεύει. Μία κατάρα που πέφτει σαν σμήνος από ακρίδες. Μόνο που αν κοιτάξεις τις ακρίδες, μία προς μία, θα διαπιστώσεις ότι τις ξέρεις. Μερικές δε, είναι σαν το πρόσωπό σου στον καθρέφτη. Ο φασισμός δεν επιβάλλεται από πάνω. Επιβάλλεται από κάτω. Και φοράει πάντα το προσωπείο της λαϊκής εκπροσώπησης.
Τα γραφεία της Χρυσής Αυγής έκλεισαν αφού η παρακράτηση της κρατικής επιδότησης οδήγησε την οργάνωση σε οικονομική ασφυξία. Η αποτυχία εισόδου στο Κοινοβούλιο και ο ζοφερός δικαστικός ορίζοντας απομάκρυναν τα μέλη και απονεύρωσαν τις τοπικές οργανώσεις. Η Χρυσή Αυγή θυμίζει κουφάρι σε αποσύνθεση. Και μυρίζει έτσι.
Είναι, βέβαια, ακόμα ένα δείγμα κανονικότητας. Αν η κοινωνία μας ήταν θυμωμένη από την κρίση, οι χρυσαυγίτες ήταν οι ύβρεις που βγήκαν από το στόμα της στον παροξυσμό της οργής. Υπάρχουν, όμως, δύο τρεις αστερίσκοι που πρέπει να τοποθετηθούν στο τέλος αυτής της ιστορίας.
Η Χρυσή Αυγή δεν ήταν μόνον οι Μιχαλολιάκοι και οι Κασιδιάρηδες. Ήταν ένας προς ένας όλοι αυτοί που τους έκαναν τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη. Και το έκαναν συνειδητά, με τον Φύσσα να σπαρταράει στον δρόμο, με ξένους εργάτες να μαζεύουν σπασμένα πλευρά και τη γειτονιά να βγαίνει στο μπαλκόνι από τον θόρυβο των αλυσίδων. Και πολλοί το έκαναν ακριβώς για αυτούς τους λόγους.
Η Χρυσή Αυγή δεν ήταν μόνο οι Λαγοί και οι Παναγιώταροι. Ήταν και τα ρεπορτάζ, στα πρωινάδικα και στις εφημερίδες, που τους έδειχναν ως κάτι εξωτικό, ως ένα lifestyle που αξίζει να χαζέψουμε.
Η Χρυσή Αυγή δεν ήταν μόνο οι ναζιστικοί χαιρετισμοί του Παππά. Ήταν και οι ευυπόληπτοι επιχειρηματίες που τους χρησιμοποιούσαν σε καμιά «δουλειά», ήταν και εκείνοι που ήθελαν να κάνουν πολιτικές δουλειές με τη «σοβαρή Χρυσή Αυγή».
Ο Νίκος Μιχαλολιάκος δηλώνει ότι η Χρυσή Αυγή δεν διαλύθηκε. Ψέματα. Διαλύεται, σκορπίζει. Τα συστατικά της, όμως, είναι εκεί έξω, διαθέσιμα για να φτιάξουν την ίδια σούπα, όταν μπει φωτιά κάτω από το καζάνι.