Στις αρχές Απριλίου, κάπου στην Καλιφόρνια, ένα «μαγικό» κουτί στηνόταν στους χώρους του Μπέρκλεϊ. Ενα από τα πιο ιστορικά –και σημαντικά- Πανεπιστήμια των ΗΠΑ έδινε άδεια στην XQ America να οργανώσει τις δράσεις της. Να ρωτήσει φοιτητές και περαστικούς (στο Μπέρκλεϊ είναι ελεύθερη στον οποιονδήποτε η είσοδος στο campus) για το πώς οραματίζονται τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, να συγκεντρώσει απαντήσεις για το πώς πρέπει να είναι το σχολείο, να θέσει επί τάπητος θέματα που αφορούν την στάση των δασκάλων και τη δομή των μαθημάτων. Εμπαινες σε ένα κουτί, έλεγες την άποψή σου μπροστά στην κάμερα, στη συνέχεια την κατέγραφες σε έναν μαυροπίνακα συμπαθητικής αισθητικής και όλο το αποτέλεσμα θα κατέβαινε ως πρόταση στο υπουργείο Παιδείας των ΗΠΑ. Μιλώντας με τους υπευθύνους, έμαθα πως το Super School Project επικεντρώνεται στο πώς θέλουν οι Αμερικανοί να είναι το Γυμνάσιο και το Λύκειο των παιδιών τους. Πώς θέλουν τα ίδια τα παιδιά το σχολείο τους.
Λίγες ημέρες μετά, το Σάββατο 16 Απριλίου, ο Νίκος Φίλης και ο Αντώνης Λιάκος ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους για σαρωτικές αλλαγές στη δομή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Μπορείτε να διαβάστε στα «Νέα» το σχέδιο, πάμε σε τετραετές Γυμνάσιο, σε διετές Λύκειο και σε «λυκειοποίηση» τμήματος των ΙΕΚ. Ολα αυτά, λίγα μόνο 24ωρα μετά τις αποκαλύψεις της «Καθημερινής» για το ότι στα ιδιωτικά σχολεία θα βγάζουν θέματα και θα επιτηρούν τις εξετάσεις καθηγητές του Δημοσίου, αφήνοντας στους εκπαιδευτικούς των ιδιωτικών μόνο το να μετρούν τις απουσίες των μαθητών (εδώ περισσότερα).
Ισως το βασικότερο πρόβλημα της χώρας –εκτός από την οικονομία της- είναι αυτό της Παιδείας. Και εκτός από τη (γενική) παιδεία που δυσκολεύει να εμφυσήσει η ίδια η οικογένεια στο παιδί, το εκπαιδευτικό σύστημα αποτυγχάνει να κρατήσει μία δομή για χρόνια, η οποία θα του επιτρέψει να λειτουργήσει απρόσκοπτα και απερίσπαστα πάνω σε κάποιο (δοκιμασμένο) μοντέλο. Υπουργοί έρχονται και παρέρχονται, ριζικές αλλαγές γίνονται κάθε χρόνο (άλλες φορές και δύο φορές τον χρόνο) και οι μαθητές το μόνο που μαθαίνουν είναι πώς θα ένιωθε το μπαλάκι του τένις αν είχε αισθητήρια νεύρα. Κάπως έτσι καταλήγουν κι αυτοί, μπαλάκια του τένις στις ρακέτες των διαφόρων υπουργών Παιδείας.
Τι νόημα έχει μία τόσο ριζική αλλαγή στη Δευτεροβάθμια; Γιατί επιμένει ο Νίκος Φίλης από την στιγμή που ανέλαβε το υπουργείο να αλλάξει τα πάντα όσον αφορά Γυμνάσιο και Λύκειο; Γιατί τον καίει τόσο πολύ το να βάλει χέρι στην ιδιωτική εκπαίδευση (θυμηθείτε δηλώσεις με τον φόρο και την εκλογική πελατεία των ιδιωτικών);
Το πρόβλημα του εκπαιδευτικού συστήματος αρχίζει από την παραπαιδεία, συνεχίζει με την απαρχαιωμένη λογική των συγγραμμάτων και αποθεώνεται με τη συντεχνιακή λογική αρκετών δασκάλων και καθηγητών. Κοινός παρονομαστής σε όλα αυτά το υπουργείο, το οποίο αποτυγχάνει να ελέγξει έστω κι έναν από τους τρεις παραπάνω τομείς. Πώς πάμε σε τόσο κοσμογονικές αλλαγές στη δομή των σχολείων ενώ δεν έχουμε λύσει τα βασικά; Θεωρητικά, η Αριστερά δεν θέλει την ιδιωτική πρωτοβουλία να δρα ενάντια στον δημόσιο χαρακτήρα μίας κρατικής δομής. Γιατί επιτρέπει να συνεχίζεται το όργιο των φροντιστηρίων και της παραπαιδείας των ιδιαίτερων μαθημάτων;
Οι σημερινοί έφηβοι είναι η κινητήρια δύναμη της Ελλάδας του αύριο. Και όταν στους εφήβους δεν περνάς τη λογική της συνεργασίας δεν μπορείς να υπολογίζεις σε αυτούς. Στις ΗΠΑ τους ρωτούν πώς θέλουν να είναι το σχολείο τους. Εδώ το εκπαιδευτικό σύστημα αλλάζει με την αλλαγή κάθε υπουργού
Τα σχολεία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της προσπάθειας μιας κοινωνίας που θέλει να προοδεύει. Ακόμη και οι μεγαλύτερες ιδέες που γεννιούνται στα κεφάλια των πρεσβυτέρων δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα εάν δεν γίνουν κτήμα κι εάν δεν υιοθετηθούν από τη νεολαία της κοινωνίας.
Οι σημερινοί έφηβοι είναι η κινητήρια δύναμη της Ελλάδας του αύριο. Και όταν στους εφήβους δεν περνάς τη λογική της συνεργασίας και της αλληλοϋποστήριξης δεν μπορείς να υπολογίζεις σε αυτούς. Στις ΗΠΑ τους ρωτούν πώς θέλουν να είναι το σχολείο τους. Εδώ το εκπαιδευτικό σύστημα αλλάζει με την αλλαγή κάθε υπουργού. Πού είναι, λοιπόν, η συνεργασία του κράτους με τους εφήβους; Πώς τους κάνεις μέρος της ίδιας της διαδικασίας όταν δεν τους ρωτάς ποτέ για το πώς οραματίζονται το μέρος που περνούν τη μισή μέρα τους;
ΥΓ. Ο Νίκος Φίλης έκανε την εξής δήλωση, προαναγγέλοντας ρύθμιση που θα επιβάλει στους εκπαιδευτικούς να διδάσκουν περισσότερα αντικείμενα από το δικό τους: «Πρέπει να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα εργασίας των εργαζομένων εκπαιδευτικών στην τεχνική εκπαίδευση. Από τη δική μου μαθητική και φοιτητική εμπειρία οι καλύτεροι και οι καλύτερες του θετικού τμήματος στο σχολείο μου συνέχιζαν τις σπουδές τους στα πολυτεχνεία. Ηξεραν πολύ καλή Φυσική και πολύ καλά Μαθηματικά, αλλά δεν μπορούσαν να διδάξουν Μαθηματικά και Φυσική στην τεχνική εκπαίδευση». Ο Νίκος Φίλης είναι 56 ετών, κάτι που σημαίνει πως πήγε σχολείο πριν 40 χρόνια. Κρίνει, με βάση τη δήλωσή του, τη μαθητική ζωή και τον τρόπο που θα οργανωθεί το Λύκειο με βάση κάτι που έζησε και σκέφτηκε πριν 40 χρόνια. Υπεύθυνος και σύγχρονος πολιτικός, έτσι;