Δεν έχουν υπάρξει δυνατότερες γροθιές στο στομάχι του δυτικού πολιτισμού τα τελευταία χρόνια από αυτές που πέφτουν από το καλοκαίρι και μετά. Μια χώρα δίπλα στα θεμέλια του ανθρωπισμού καταστρέφεται, ο λαός της ξεριζώνεται και τρέχει να σωθεί από τις βόμβες κι η Ευρώπη (πρωτίστως η υποχρεούμενη, λόγω εντοπιότητας) δεν μπορεί να αντιδράσει αποτελεσματικά και να προσφέρει μία κάποια λύση. Οι πρόσφυγες που είχαν βρει καταφύγιο στην Ιορδανία και στις γύρω χώρες επιστρέφουν στη Δαμασκό και στο Χαλέπι. Πίσω στην κόλαση του πολέμου.
Τα ενοίκια στο Αμμάν της Ιορδανίας φτάνουν σε πολλές περιπτώσεις τα 2.500€ το μήνα. Οι πρόσφυγες στέγασαν σε αυτά τα τετραγωνικά τις οικογένειές τους, πολλές φορές δύο και τρεις γενιές μαζί. Αλλά, πλέον, οι οικονομίες εξαντλήθηκαν, οι τσέπες κι οι κουμπαράδες άδειασαν κι η μόνη λύση είναι να διαλέξεις: Φτώχεια και μιζέρια σε μια ξένη χώρα ή αβεβαιότητα και φόβος για τον θάνατο στην πατρίδα σου;
Η Γιόλαντ Νελ του BBC βρέθηκε δίπλα στα λεωφορεία που αναχωρούν τις Κυριακές με κατεύθυνση τη Συρία. Γεμάτα οικογένειες, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Όσοι φεύγουν δεν έχουν τη δυνατότητα να έρθουν ξανά, το εισιτήριο είναι χωρίς επιστροφή.
Όπως αναφέρουν οι επικεφαλής του ΟΗΕ, ο αριθμός των προσφύγων που επιστρέφουν στη Συρία παρουσιάζει αύξηση* κυρίως λόγω των δραστικών περικοπών στις παροχές υγείας που κάποιοι απολάμβαναν σε τρίτες χώρες και εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας. «Το ότι οι πρόσφυγες επιστρέφουν είναι σημάδι της αποτυχίας μας», παραδέχεται ο Άντριου Χάρπερ, επικεφαλής του Refugee Agency του ΟΗΕ στην Ιορδανία. Τόσο αυτό όσο κι οι αυξητικές ροές προς την Ευρώπη κάνουν τους αρμοδίους να μιλούν για ανυπόφορες συνθήκες διαβίωσης στις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της αραβικής χερσονήσου. «Σταματήσαμε να λαμβάνουμε οποιαδήποτε βοήθεια», λέει στο Associated Press ο Αντνάν, ο οποίος μένει στο κάμπινγκ Ζαατάρι στην Ιορδανία. Κάμπινγκ που κατασκεύασε ο ΟΗΕ στη μέση της ερήμου και που οι συνθήκες διαβίωσης, πλέον, το καθιστούν μη βιώσιμο. Κι όταν μιλάμε για συνθήκες, μη φανταστείτε πως οι Σύροι έψαχναν τη Γη της Επαγγελίας. Ένα ποτήρι νερό, κάτι να ξεγελάσει το στομάχι κι ένα μέρος για ύπνο. Χωρίς στρώμα, χωρίς κατ’ ανάγκην στέγαστρο. Απλά να μην πέφτουν βόμβες τριγύρω. Κι, όμως, ούτε αυτά τα ελάχιστα δεν ήταν δεδομένα.
(Μόλις πριν λίγες μέρες, τέσσερα άτομα σκοτώθηκαν στο κάμπινγκ όταν πήρε φωτιά το κατάλυμά τους μετά από… φόρτιση τηλεφώνων)
Είναι καιρός να το παραδεχτούμε. Η ανθρωπότητα, η Ευρώπη συγκεκριμένα αν θέλετε να το περιορίσουμε γεωγραφικά, απέτυχε στο να δώσει λύσεις σε ένα μεγάλο ζήτημα. Δεν κατάφερε παρά στο ελάχιστο να ανταποκριθεί αποδοτικά σε μία ωρολογιακή βόμβα η οποία ξέραμε πως θα σκάσει δίπλα από τα σπίτια μας κάποια στιγμή. Δεν είχαμε ετοιμάσει δομές, δεν είχαμε καταστρώσει σχέδια και δεν είχαμε επαρκή στελέχωση στις αρμόδιες υπηρεσίες. Αντίθετα, οι κρατικοί μηχανισμοί λειτουργούσαν με βάση των ανθρωπισμό των υπαλλήλων τους. Πάλι καλά που υπήρξε κινητοποίηση από ομάδες πολιτών και σώθηκε ό,τι σώθηκε. Είτε από τους πρόσφυγες, είτε από τη δική μας αξιοπρέπεια.
Υ.Γ. Στο Ζάαταρι της Ιορδανίας γίνονται κι ενδιαφέρουσες ιστορίες. Μία από αυτές:
Meet the Syrian teacher running a school from her living room in the Zaatari refugee camp.
Posted by AJ+ on Τρίτη, 13 Οκτωβρίου 2015
* Η κίνηση από τη Συρία προς την Ιορδανία έχει, σχεδόν, διπλασιαστεί. Τον Ιούλιο, 1.934 έκαναν αυτό το ταξίδι, ενώ τον Αύγουστο 3.853. Όμως, την Ιορδανία δεν την εγκαταλείπουν μόνο οδικώς. Οι πτήσεις από το Αμμάν προς την Κωνσταντινούπολη κι άλλες τουρικικές πόλεις παρουσιάζουν θεαματική αύξηση. Τον Ιούνιο μετρήθηκαν 45 αναχωρήσεις, τον Ιούλιο 150 και τον Αύγουστο 480, με βάση τα όσα είπε η Σοφί Έτζολντ του ΟΗΕ.