Μερικοί πιστεύουν ότι αρκεί η «καθαρή» έξοδος από τα μνημόνια για να αυξηθεί ο κατώτατος μισθός. Αναφέρουν το παράδειγμα της Πορτογαλίας, όπου ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 15% την τετραετία 2014-2017. Παραβλέπουν όμως ότι την ίδια περίοδο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Πορτογαλίας αυξήθηκε κατά 15% και αποσιωπούν την αιτιότητα. Η αύξηση του κατώτατου μισθού στην Πορτογαλία ήταν αποτέλεσμα της ανόδου του ΑΕΠ, όχι της εξόδου από το μνημόνιο.
Η δική μας κυβέρνηση τι έχει να επιδείξει στον τομέα της ανάπτυξης;
Τα κατορθώματα του 2015, που καθήλωσε την οικονομία στον πάτο και μαζί και τον κατώτατο μισθό; Η ελληνική κυβέρνηση απέτυχε στην οικονομία και ακριβώς γι’ αυτό σήμερα επεξεργάζεται δήθεν φιλολαϊκά μέτρα που πολύ φοβούμαι ότι θα χτυπήσουν ως μπούμερανγκ την οικονομία και τους πιο αδύναμους.
Oπως όλοι ξέρουμε, το επίπεδο μισθών και συντάξεων, άρα και το επίπεδο του κατώτατου μισθού/κατώτατης σύνταξης, είναι συνάρτηση του κατά κεφαλήν παραγόμενου πλούτου (ΑΕΠ) της χώρας.
Μόνο αν η χώρα αυξήσει τον παραγόμενο πλούτο, θα είναι σε θέση να δώσει υψηλότερους μισθούς και υψηλότερες συντάξεις. Αυτήν την απλή αλήθεια της αριθμητικής και του τρόπου που λειτουργεί ο κόσμος ο ΣΥΡΙΖΑ έμοιαζε να την αγνοεί, όταν υποσχόταν επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751€ (εδώ).
Στα διαγράμματα Ι-ΙΙΙ, μπορείτε να δείτε τη συσχέτιση του ετήσιου κατώτατου μισθού με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ για Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα.
Το διάγραμμα Ι αποτυπώνει την εξέλιξη του ετήσιου κατώτατου μισθού την περίοδο 2001-2017 (Eurostat εδώ) ενώ στο διάγραμμα ΙΙ αποτυπώνεται η εξέλιξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας για την ίδια περίοδο (Eurostat εδώ). (Σημείωση: Στην Ελλάδα ο ετήσιος κατώτατος μισθός είναι 8.204€ = 14 επί 586€)
Από τη συνδυαστική ανάγνωση των δύο διαγραμμάτων προκύπτει ότι:
- πριν την κρίση, και οι τρεις χώρες αύξαναν κάθε χρόνο τον κατώτατο μισθό (Πίνακας Ι) – αύξηση που αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό την αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας (Πίνακας ΙΙ).
- με το ξέσπασμα της κρίσης, η πολιτική άλλαξε και ο κατώτατος μισθός σταμάτησε να αυξάνεται.
- Ισπανία & Πορτογαλία -εκεί η ύφεση ήταν ήπια- πάγωσαν τον κατώτατο μισθό για μερικά χρόνια και άρχισαν να τον αυξάνουν μετά το 2014, που οι οικονομίες τους αναπτύσσονταν και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανέβαινε.
- στην Ελλάδα, η ύφεση ήταν τόσο βαθιά που άλλαξε επίπεδο -προς το χειρότερο- το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Το προσωρινό πάγωμα του κατώτατου μισθού δεν επαρκούσε και χρειάστηκε να μειωθεί, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία.
- παρά τις διαδοχικές αυξήσεις την τελευταία τριετία ο κατώτατος μισθός στην Πορτογαλία συνεχίζει να είναι χαμηλότερος από την Ελλάδα, αν και η Πορτογαλία έχει 13% υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αντίστοιχα, η Ισπανία έχει μόνο 20% υψηλότερο κατώτατο μισθό από την Ελλάδα, ενώ διαθέτει 50% υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, συγκρίνοντας τη σχέση κατώτατου μισθού και ΑΕΠ, η Ελλάδα έχει σαφώς υψηλότερο κατώτατο μισθό σε σχέση με τους Ίβηρες.
- Η Ελλάδα διαχρονικά είχε υψηλότερο κατώτατο μισθό (ως % του κατά κεφαλήν ΑΕΠ) από τους Ίβηρες. Ίσως αυτή να ήταν μια ακόμη παράμετρος του διαπιστωμένου ανταγωνιστικού ελλείμματος της χώρας. Σίγουρα όμως κανείς δεν μπορεί να χρεώσει στη χώρα κοινωνική αναλγησία λόγω χαμηλού κατώτατου μισθού. Ούτε παλιότερα, ούτε τώρα.
- Προκειμένου να προστατεύσουν τους χαμηλόμισθους από τις συνέπειες της κρίσης, και οι τρεις χώρες αύξησαν τον κατώτατο μισθό ως % του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Ισπανία & Πορτογαλία από 35% -> 40% & η Ελλάδα από 45% -> 50%.
- Στην Ελλάδα, η μεγάλη πτώση του ΑΕΠ τη διετία 2010-2011 εκτίναξε τον κατώτατο μισθό, ως % του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, στο 57%. Η μείωσή του ήταν αναπόφευκτη, μιας και δεν ήταν δυνατή η διοικητική αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Αν ο κατώτατος μισθός παρέμενε στα 751€ (14 μισθοί -> 10.520€ ετησίως), λόγω της περαιτέρω πτώσης του ΑΕΠ, το 2016 ο κατώτατος μισθός θα αντιστοιχούσε στο 65% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Γιατί, όμως, συνιστά πρόβλημα το 57% ή το 65% ; Το ερώτημα αυτό απαντιέται με εμβριθείς οικονομικές αναλύσεις με έντονη ιδεολογική & ιδεοληπτική φόρτιση. Αλλά απαντιέται και χωρίς θεωρίες με τη βοήθεια του Πίνακα Ι.
Στον Πίνακα Ι βλέπουμε α) το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, β) τον ελάχιστο κατώτατο μισθό και γ) τον λόγο (ως %) κατώτατου μισθού προς κατά κεφαλήν ΑΕΠ για τις χώρες της ΕΕ -για όσες είχε διαθέσιμα στοιχεία η Eurostat.
- Ως % του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Ελλάδα έχει το 2ο υψηλότερο κατώτατο μισθό (49%) μετά τη Γαλλία (52%). Ποσοστά της τάξης του 60% φαντάζουν εξωπραγματικά για την Ευρώπη, άρα για όλο τον κόσμο. Διότι – μην το ξεχνάμε- πουθενά αλλού δεν είναι τόσο προστατευμένα τα εργασιακά δικαιώματα και τόσο μεγάλο το κοινωνικό κράτος όσο στην Ευρώπη.
- Κατά κανόνα, οι λιγότερο εύπορες χώρες της Ευρώπης έχουν χαμηλότερους κατώτατους μισθούς (ως % του κ.κ. ΑΕΠ). Εξαίρεση η Πολωνία και η Ελλάδα.
Τα δεδομένα του Πίνακα Ι, δηλαδή τα δεδομένα του πραγματικού κόσμου, δεν υποστηρίζουν τη δυνατότητα αύξησης του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα, παρά μόνον ως αντανάκλαση αντίστοιχης αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας.
Oμως η νομοθέτηση μιας γενναίας αύξησης του κατώτατου μισθού έχει ποικίλα εκλογικά πλεονεκτήματα. Διότι όσοι δουν αύξηση στο μισθό τους, θα τη συσχετίσουν άμεσα με τη νομοθέτηση, ενώ όσοι χάσουν τη δουλειά τους εξαιτίας της νομοθέτησης δεν θα αντιληφθούν τη συσχέτιση. Οπως και οι πολλοί, που θα χάσουν με πολλούς τρόπους λόγω επιβράδυνσης της οικονομίας. Επιπλέον, αν οι πολιτικοί ανταγωνιστές του ΣΥΡΙΖΑ αποκαταστήσουν την ισορροπία στην ελληνική οικονομία για να προχωρήσουμε σε ανάπτυξη, θα κληθούν να καταβάλουν βαρύ πολιτικό κόστος!
Κάθε ενέργεια στην οικονομία έχει εμφανείς (άμεσες) και αφανείς (έμμεσες) συνέπειες. Οι κοινωνίες της Ευρώπης (Πίνακας Ι) εκτιμούν ότι, παρά τις εμφανείς θετικές επιπτώσεις για τους χαμηλόμισθους, η υπερβολική αύξηση του κατώτατου μισθού έχει συνολικά αρνητική επίπτωση στην οικονομία και την κοινωνία, αν συνυπολογίσουμε και τις έμμεσες συνέπειες. Οπότε -επανέρχομαι στο ερώτημα του τίτλου- ένας σχετικά υψηλός κατώτατος μισθός έχει αρνητικό οικονομικό, αναπτυξιακό και κοινωνικό ισοζύγιο.
Αν επικρατήσει η οικονομική λογική, ο κατώτατος μισθός θα αυξάνεται σταδιακά καθώς θα αυξάνεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Αν όμως επικρατήσει η εκλογική αριθμητική, ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί το ερχόμενο φθινόπωρο (δηλώσεις Αχτσιόγλου εδώ).