Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης είναι ένας έντιμος άνθρωπος, ακραία συνεπής προς τις αρχές του. Μπορείς να συζητήσεις μαζί του περί ανάπτυξης αν βάλεις στα γόνατα έναν τόμο από τα άπαντα του Λένιν και πιάσεις το φλέγον θέμα των κολχόζ. Στο πρόσωπο του ο Αλέξης Τσίπρας βρήκε την πρώτη επιλογή για την αναπτυξιακή στροφή της χώρας μας.
Η τοποθέτηση του Παναγιώτη του Λαφαζάνη στο υπουργείο Ανάπτυξης περιείχε, ασφαλώς, μήνυμα προς το κομματικό ακροατήριο. Ομως το να τοποθετείς τον Λαφαζάνη υπουργό Ανάπτυξης, ισοδυναμεί με το να δίνεις τον Πολιτισμό στον Καμμένο: οι ενδιαφερόμενοι θα τρομάξουν.
Εκείνες τις πρώτες μέρες, της Πρώτης Φοράς, οι οικονομικές υπηρεσίες των πρεσβειών και οι αναλυτές των επενδυτικών οίκων έγραφαν στις αναφορές του διάφορα χαριτωμένα και διακριτικά για το πρόσωπο που ετέθη επικεφαλής της πορείας προς την ανάπτυξη. Να, δείτε το τώρα από κάποια απόσταση. Ο άνθρωπος που για έξι μήνες ανέλαβε την ανάπτυξη και την «παραγωγική ανασυγκρότηση» της χώρας, σήμερα διαδηλώνει υπέρ της εξόδου από το ευρώ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, ίσως και από τον χάρτη της Ευρώπης. Τέλος πάντων, έφυγε, πήγε στην ευχή του Θεού και στο ανάθεμα των συντρόφων του.
Τώρα η Ανάπτυξη, ως σχέδιο και στόχος, έχει ενσωματωθεί στο χαρτοφυλάκιο του Γιώργου Σταθάκη που και γραβατωμένος είναι και αγγλικά ομιλεί και, αν μη τι άλλο, μπορεί να καταλάβει έναν άνθρωπο που έχει λεφτά, όντας εύπορος και ο ίδιος. Όμως, μισό λεπτό, να πεταχτούμε μέχρι την Εσθονία που λες και ανέκτησε την ανεξαρτησία της μόνο και μόνο για να έχουν οι Ελληνες δημοσιογράφοι να αναφέρονται στο πρόγραμμα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που εφαρμόζει με επιτυχία. Ναι, η Εσθονία είναι μία digital χώρα σε βαθμό που λες ότι ακόμα και οι υπουργοί είναι ψηφιακές εφαρμογές. Δεν είναι. Περιηγούμενος στο site της εσθονικής κυβέρνησης, που φυσικά είναι στα αγγλικά, διαπιστώνω ότι διαθέτει χαρτοφυλάκιο Επιχειρηματικότητας, το οποίο βρίσκεται στα χέρια μίας γυναίκας 39 ετών με καλές σπουδές και σχετική εμπειρία.
Η συζήτηση, η τριβή και η αντιπαράθεση περιστρέφονται γύρω από το τραπέζι ενός βαλκανικού House of Cards όπου το παιχνίδι αφορά μόνο την επιβίωση της κυβέρνησης
Τώρα θα με ρωτήσετε αν το πρόβλημα βρίσκεται στη σύγκριση μας με την Εσθονία. Ναι, βρίσκεται και εκεί γιατί η Εσθονία είναι μία εν δυνάμει ανταγωνίστρια στην προσέλκυση επενδύσεων. Βρίσκεται και στο web site για την εξυπηρέτηση ξένων επενδυτών που εμείς δεν διαθέτουμε –μπείτε στο site του υπουργείου, δείτε το αναχρονιστικό του στιλ και προσπαθήστε να συμπεριφερθείτε ως ένας αλλοδαπός που δεν γνωρίζει ελληνικά και ενδιαφέρεται να επενδύσει. Όμως πάνω από όλα, το πρόβλημα βρίσκεται στη νοοτροπία και στον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές κυβερνήσεις –και κυρίως η σημερινή-αντιλαμβάνονται την επιχειρηματικότητα.
Θα έχετε διαπιστώσει και εσείς πώς οι υπουργοί της κυβέρνησης προσεγγίζουν δημοσίως την επιχειρηματικότητα με συστολή, σχεδόν ενοχικά. Συχνά και ως αναγκαίο κακό. Το δε κέρδος, ποινικοποιείται. Δεν έχετε προσέξει πώς τα κυβερνητικά στελέχη αναφέρονται σε «κερδοσκόπους»; Λες και υφίσταται επιχειρείν χωρίς επιδίωξη του μέγιστους κέρδους. Ακόμα και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μιλάει για «δίκαιη ανάπτυξη», υπαινισσόμενος την τοποθέτηση ιδεολογικού προσήμου. Το έλεγε και παλαιότερα: «οι επενδύσεις είναι καλοδεχούμενες αρκεί να σέβονται… κ.λ.π., κ.λ.π. και να μην έχουν ως γνώμονα μόνο το κέρδος…» Είναι, δηλαδή, οι προθέσεις των επιχειρηματιών και όχι το πλαίσιο που θέτει η κυβέρνηση. Σαν να βάζεις κροκόδειλο στη μπανιέρα σου και να του ζητάς να μη σε δαγκώσει.
Αλλά και ο Πρωθυπουργός έτσι μεγάλωσε. Με αρνητικά επικοινωνιακά φορτία να επιβαρύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Θυμηθείτε μόνο πόσες φορές έχετε δει αρνητικούς τίτλους που ξεκινούν με το «Σε ιδιώτες…» Ολο αυτό δεν έχει φυτευτεί τυχαία στη νοοτροπία της διακυβέρνησης. Στην πατρίδα μας οι κυβερνήσεις είναι για να διαχειρίζονται το κράτος και τις μπίζνες που αυτό γεννά. Ο κρατισμός είναι η ουσία, είναι η μήτρα της πολιτικής στην Ελλάδα. Ποιος θα κάτσει να ασχοληθεί στα σοβαρά με την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη; Το βλέπεις και στην καθημερινή πολιτική ατζέντα. Η συζήτηση, η τριβή και η αντιπαράθεση περιστρέφονται γύρω από το τραπέζι ενός βαλκανικού House of Cards όπου το παιχνίδι αφορά μόνο την επιβίωση της κυβέρνησης. Ακούστε με τι ασχολούνται στα πάνελ. Πιάνετε τίποτα περί επενδύσεων και ανάπτυξης; Η χώρα παράγει μόνο λουκέτα, αλλά συζητά αν θα ψηφίζουν οι δεκαεπτάχρονοι.