Δεν το βλέπω πρώτη φορά, το έχω δει επανειλημμένως. Ενας άνθρωπος της τέχνης και του πολιτισμού πεθαίνει και ο θάνατός του ανακοινώνεται από πολλά μέσα με τον παρακάτω τίτλο-κλισεδιά: «Σήμερα ο πολιτισμός έχασε τον…» ή «Τεράστια απώλεια για τον πολιτισμό ο θάνατος του τάδε…» Μιλάμε για σοβαρά μέσα, όχι γι’ αυτά που τα μισά τους δημοσιεύματα ξεκινάνε με τη φράση: «Θα πάθετε σοκ!»… Με την ίδια φράση αποχαιρέτησε για παράδειγμα τον Ουμπέρτο Εκο και ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι.
Και άντε, αν ένας άνθρωπος του πολιτισμού πεθαίνει νέος, ο τίτλος δεν φαίνεται εντελώς άκυρος. Αλλά άμα φεύγει πλήρης ημερών όπως ο Εκο, το να λες κάτι τέτοιο είναι και άκυρο και αστείο. Κανονικά θα έπρεπε να λες το αντίθετο: «Ο Ουμπέρτο Εκο πέθανε στα 84. Τεράστιο κέρδος για τον Πολιτισμό». Γιατί ο Πολιτισμός δεν έχασε επειδή ο Εκο πέθανε στα γεράματα. Ο πολιτισμός κέρδισε που έζησε τόσο. Χέλοου.
Και εν πάσει περιπτώση, όταν βάζεις τέτοιους τίτλους για ανθρώπους που πεθαίνουν στα ογδόντα-φεύγα και στα ενενήντα τους, τι εννοείς; Κρίμα που πέθανε ο Εκο, θα έπρεπε να ζήσει κι άλλο για να συνεχίσει να παράγει έργο; Πόσο θα ήθελες να ζούσε δηλαδή; Να φτάσει τα 120 σαν κάτι γιόγκι στο Θιβέτ;
Ο Πολιτισμός χέστηκε που ο Ουμπέρτο Εκο πέθανε, έχει το έργο του που δεν θα πεθάνει ποτέ. Ή τουλάχιστον θα έχει διάρκεια ζωής όση η καλλιτεχνική του αξία
Και τι έργο να παράγει στα βαθιά του γεράματα ένας άνθρωπος; Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι περισσότεροι αλλάζουμε τις πάνες μας πίνοντας χαμόμηλο. Ή μήπως θα ήθελες ο Εκο να ζήσει για πάντα, να βρικολακιάσει, σαν τη Μέριλ Στριπ και τη Γκόλντι Χόουν στο «Ο θάνατος σου πάει πολύ»;
Και να σας πω και τ’ άλλο. Ο πολιτισμός δεν έχει απώλειες, είναι ο μόνος που δεν χάνει απ’ την φθαρτή μας φύση. Ο Πολιτισμός χέστηκε που ο Ουμπέρτο Εκο πέθανε, έχει το έργο του που δεν θα πεθάνει ποτέ. Ή τουλάχιστον θα έχει διάρκεια ζωής όση η καλλιτεχνική του αξία. Το έργο του Ομηρου ας πούμε ζει μερικές χιλιάδες χρόνια τώρα, διδάσκεται στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, το μνημονεύουν οι πάντες. Εχει χάσει ο πολιτισμός τον Ομηρο;
ΥΓ: Ο συγγραφέας Γκέοργκ Μπύχνερ πέθανε στα 24. Δεν ξέρουμε τι και αν θα έγραφε μετά, αν ζούσε, αλλά ποσώς ενδιαφέρει τον Πολιτισμό. Αυτός κέρδισε απ’ αυτόν δύο σπουδαία θεατρικά έργα: Το «Βόιτσεκ» και το «Λεόντιος και Λένα».