«Αν με ρωτήσετε πώς νιώθει ο Πρόεδρος Γιούνκερ, θα σας πω “θλιμμένος”», δήλωσε ο εκπρόσωπος του, Μαργαρίτης Σχινάς. Ο λόγος; To συντριπτικό «όχι» που είπαν οι Ολλανδοί ψηφοφόροι σε δημοψήφισμα, απορρίπτοντας την επικύρωση της ευρωπαϊκής σύμβασης για σύνδεση ΕΕ – Ουκρανίας και δημιουργίας ζώνης ελεύθερου εμπορίου. Σύμφωνα με την κρατική ραδιοτηλεόραση της Ολλανδίας, το τελικό αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε 61,1% κατά και 38,1% υπέρ (32% συμμετοχή είχε!). Η Ολλανδία ήταν η μόνη χώρα από τις 28 που δεν είχε επικυρώσει τη συμφωνία που υπεγράφη το 2015 με την Ουκρανία.
Ασχημα, λοιπόν, τα νέα από το Αμστερνταμ! Ασχημα τα νέα από την προφανή αλαζονεία των Ολλανδών οι οποίοι και το 2005, μαζί με τους Γάλλους, είχαν στείλει στις καλένδες και το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.
Σε κάθε περίπτωση, είναι πλέον σαφές σε όλους ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες η Ευρώπη δεν μπορεί να έχει κανένα μέλλον και οπωσδήποτε δεν αρκεί το κροκοδείλιο δάκρυ του Γιούνκερ για να αποτρέψει την κατάρρευση του οικοδομήματος. Εδώ έχουμε να κάνουμε με διαφορετικές αντιλήψεις συμφερόντων οι οποίες διογκώνονται, κάθε φορά που ο λόγος και η πρωτοβουλία δίνονται στον λαό για να αποφασίσει. Είτε πρόκειται για το εθνικό φρόνημα των Γάλλων, είτε για τον εθνικό σνομπισμό των εσωστρεφών Ολλανδών. Ακόμα και οι απολύτως εξαρτημένοι από τα ευρωπαϊκά ταμεία Ελληνες στο δημοψήφισμα ψήφισαν «όχι», μολονότι θα μπορούσαν να βάλουν την χώρα τους σε περιπέτειες.
Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Η Ευρώπη προχώρησε ως τώρα χωρίς τους λαούς της. Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και οι κυβερνήσεις των κρατών δημιούργησαν τις τεράστιες δομές θεσμών και μηχανισμών, υπέγραψαν συνθήκες και πήραν σημαντικές αποφάσεις (Μάαστριχ, Λισσαβόνα, Δουβλίνο κτλ), χωρίς να ζητήσουν την έγκριση της άμεσης λαϊκής ετυμηγορίας. Ενώ, όποτε το επιχειρούσαν, τις περισσότερες φορές οι κοινωνίες δεν επεδείκνυαν την ίδια συναίνεση με τους ηγέτες τους.
Αρα, λοιπόν, η Ενωση θα προχωρήσει χωρίς τους λαούς της; Ή μήπως θα διαλυθεί εν ονόματι των λαών της; Αδιέξοδο μου φαίνεται το εγχείρημα, δεδομένου ότι οι πολίτες των εθνικών της κρατών δεν έχουν αναπτύξει την ίδια πολιτική συνείδηση, ούτε με τους τεχνοκράτες υπαλλήλους της ΕΕ, ούτε και με τους περισσότερους ηγέτες τους. Εως τώρα, τα 500 εκατομμύρια της ΕΕ, απολαμβάνουν τα προνόμια της ισχυρής οικονομίας, τους θεσμούς της και τα πλεονεκτήματα της κοινωνικής της πολιτικής (επιδοτήσεις κτλ) αλλά πολιτισμικά και ιδεολογικά, συνεχίζουν να επιμένουν στην εθνική ιδεολογία.
Μου είναι αδιανόητο μία μειοψηφία, του 30% των Ολλανδών, να απορρίπτει μία σύμβαση. Είναι εντελώς παράδοξο να εμπιστευτούμε το μέλλον της Ευρώπης στις μεγάλες μειοψηφικές μάζες των εθνικιστών
Οι λαοί της Ευρώπης δεν έχουν την ωριμότητα αυτήν τη στιγμή, να συμμετάσχουν στις ιστορικές αποφάσεις για το μέλλον των επόμενων γενεών και την διαιώνιση του κοινού τους πολιτισμού. Είτε γιατί είναι ευάλωτοι στα εθνικιστικά σύνδρομα που αναπαράγουν κάποιες λαϊκιστικές εξουσίες, είτε γιατί εθισμένοι στον καταναλωτισμό έχουν χάσει την αίσθηση του κινδύνου, σε περίπτωση που το «έθνος» τους χάσει τα προνόμια του εταίρου (η Ελλάδα είναι ένα καλό δείγμα).
Επομένως, αν ο «θλιμμένος» Γιούνκερ και οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να συνεχίσουν το μεγάλο όραμα έχουν μόνο δύο επιλογές: η μία είναι να προχωρήσουν πείθοντας μόνο τα κοινοβούλια και τους αντιπροσώπους τους και η άλλη να ξεκινήσουν άμεσα και ξοδεύοντας πολλά δισεκατομμύρια για τη δημιουργία ενός φιλόδοξου εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο θα καλλιεργήσει την ευρωπαϊκή συνείδηση. Αυτή που θα κάνει και τον τελευταίο πολίτη της Ενωσης να αισθανθεί πιο πολύ Ευρωπαίος παρά Ελληνας, Γάλλος ή Ολλανδός.
Μου είναι αδιανόητο μία μειοψηφία, του 30% των Ολλανδών, να απορρίπτει μία σύμβαση. Είναι εντελώς παράδοξο να εμπιστευτούμε το μέλλον της Ευρώπης στις μεγάλες μειοψηφικές μάζες των εθνικιστών που δέχονται πάντα αδιαμαρτύρητα την προπαγάνδα του κάθε ανεύθυνου ηγέτη στη χώρα τους. Εδώ χρειάζεται αποφασιστικότητα και πυγμή εκ μέρους των Βρυξελλών και των αληθινών Ευρωπαίων που αγαπούν την «πατρίδα» τους. Ή θα συζητήσουν πραγματικά και στη βάση αρχών με τους λαούς τους ή θα πάρουν μόνοι τους τις αποφάσεις.
Αναμένουμε με αγωνία, το δημοψήφισμα της Βρετανίας τον Ιούνιο. Οποιο κι αν είναι, όμως, το αποτέλεσμα, η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο μεταβατικό στάδιο και πρέπει γρήγορα να ληφθούν αποφάσεις, πριν είναι πολύ αργά…