Ας ξεκινήσουμε αντίστροφα από το σύνηθες, δηλαδή από το ειδικό. Και μετά θα περάσουμε στο γενικό.
Οι πολιτικοί έχουν επαγγελματικό ασυμβίβαστο (άρθρο 57 του Συντάγματος). Το οποίο είναι πολύ αυστηρό. Τόσο που έχει προκαλέσει σοβαρές ενστάσεις για τη χρησιμότητά του.
Οι σύζυγοί τους, όμως, δεν έχουν ασυμβίβαστο. Επομένως, μπορούν να έχουν και offshore, όπως αυτή που είχε η Μαρέβα Γκραμπόφκσι-Μητσοτάκη στα νησιά Κέιμαν. Χιλιάδες επιχειρηματίες σαν κι αυτήν έχουν, όπως και χιλιάδες άλλοι δεν έχουν. Επ’ αυτού το μόνο (νομικό) θέμα που υφίσταται είναι αν η επαγγελματική δραστηριότητα είναι νόμιμη. Το ότι οι offshore δημιουργούνται για να πληρώνονται λιγότεροι φόροι (ή και καθόλου) είναι φως φανάρι. Το ξέρουν από την βασίλισσα Ελισσάβετ μέχρι τον τραγουδιστή Μπόνο.
Ομως, υπάρχει και ένα λεπτό θέμα ηθικής τάξεως. Μπορούν οι σύζυγοι πολιτικών, οι οποίοι παίρνουν αποφάσεις για το πόσα θα πληρώσουν οι πολίτες στην Ελλάδα, να εμφανίζονται ότι επιδιώκουν να πληρώσουν λιγότερα στο εξωτερικό; Αυτός δεν είναι ο βασικός σκοπός των εξωχώριων εταιρειών; Ετσι επανερχόμαστε στο παλιό δίλημμα: το νόμιμον (ή) και το ηθικόν; Εχουν δοθεί και οι δυο απαντήσεις, ο καθένας διαλέγει και παίρνει.
Κα τώρα ας γενικεύσουμε. Με τρία ερωτήματα:
1. Οι σύζυγοι των πολιτικών δικαιούνται να έχουν επαγγελματική δραστηριότητα; Απάντηση: ασυζητητί ναι, ιδιαίτερα εφόσον την ασκούσαν πριν παντρευτούν ή πριν ο (η) σύζυγος γίνει πολιτικός.
2. Μήπως πρέπει να την αναστέλλουν όσο ο (η) σύζυγος ασκεί υψηλά καθήκοντα (για παράδειγμα Πρωθυπουργός, υπουργός, αρχηγός κόμματος); Η φεμινιστική άποψη λέει κατηγορηματικά «όχι», διότι η γυναίκα δεν είναι παρακολούθημα του άνδρα της κτλ. Σεβαστή. Προσωπικά τάσσομαι με την αντίθετη άποψη: ναι, να την αναστέλλουν.
3. Μπορεί η επαγγελματική δραστηριότητα της συζύγου του πολιτικού να ευνοηθεί όταν αυτός ασκεί εξουσία; Ασυζητητί ναι. Υπάρχουν τέτοια παραδείγματα, παλιότερα και πρόσφατα. Ποιος θα τολμήσει να πει όχι σε μια απόφαση που θα ευνοήσει την σύζυγο Πρωθυπουργού, υπουργού, αρχηγού, ακόμη και βουλευτή; Μάλιστα, αν εξαρτάται από τη Βουλή, το θέμα λύνεται, συνήθως, ευνοϊκά και διακομματικά. Μια άλλη -πρόσφατη αυτή- εκδοχή του «νομίμου και ηθικού» εδώ.
Εν κατακλείδι: δεν μπορεί μεν να επιβληθεί, αλλά θα ήταν ευχής έργον όσο ο πολιτικός ασκεί υψηλά καθήκοντα η σύζυγός του να κάνει ένα επαγγελματικό διάλειμμα. Ετσι ώστε οι σύζυγοι των Καισάρων όχι μόνο να είναι, αλλά και να φαίνονται τίμιες.
Μπορεί να είναι άδικο για κάποιες, αλλά τι να κάνουμε; Θα είναι το τίμημα για την πολιτική ανέλιξη του ετέρου ημίσεος.