Η Μάργκαρετ Θάτσερ στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στον δρόμο προς την πρωθυπουργία της Βρετανίας | Photo by William Lovelace/Daily Express/Getty Images/Ideal Images
Απόψεις

Μακάρι να ‘χαμε μια Θάτσερ!

Στις 4 Μαΐου του 1979, έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Βρετανίας. Μπορείς να την κατηγορήσεις για πολλά πράγματα και να διαφωνήσεις κάθετα με τις πολιτικές της. Αλλά δεν κορόιδεψε ποτέ κανέναν. Αυτοί που την ψήφισαν ήξεραν τι επέλεγαν. Σε αντίθεση με εδώ. Που τόσο χρειαζόμαστε μια... Θάτσερ
Χρήστος Μιχαηλίδης

…Εννοώ, δηλαδή, έναν πραγματικό άνδρα! Με την παλιομοδίτικη έννοια του όρου – ας μη με παρεξηγήσουν οι … προοδευτικοί.

Μιλάω για κάποιον με μπέσα. Που να μην ντρέπεται να δηλώνει αυτό που είναι. Να λέει «είμαι δεξιός» ή «είμαι αριστερός». Και να μην σε αφήνει να αμφιβάλεις για αυτό. Να μην είναι δηλαδή λίγο κι από τα δύο, ή κάτι ενδιάμεσα.

Θέλω κάποιον που να παίρνει αποφάσεις. Να αναγγέλλει αλλαγές, και να τις υλοποιεί. Να είναι συνεπής με τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις. Κάποιον που να μην κάνει κωλοτούμπες.

Μια από τις πιο φημισμένες κουβέντες που είπε η Θάτσερ είναι το «U-turn if you want to. The lady’s not for turning». Ειπώθηκε από την Πρωθυπουργό της Βρετανίας τον Οκτώβριο του 1980 στο Συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος. Και ήταν η απάντησή της σε μερικά στελέχη του κόμματος που, ανησυχώντας για την αύξηση της ανεργίας από 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους την προηγούμενη χρονιά σε 2 εκατομμύρια εκείνο το φθινόπωρο, της ζητούσαν αλλαγή πολιτικής επί το λαϊκότερο, διαφωνώντας με την φιλελευθεροποίηση της οικονομίας που εκείνη έντονα υποστήριζε.

«Κάντε εσείς αναστροφή», τους απάντησε. «Η κυρία δεν κάνει».

Για τέτοιο αντράκι μιλώ. Τέτοιο, που δεν έχουμε. Κυρίως στα λεγόμενα κόμματα της εξουσίας.

Η Θάτσερ που εμείς δεν έχουμε, δεν μπέρδεψε ποτέ κανέναν. Ούτε τους φίλους, ούτε τους εχθρούς της. Δεν εισέπραξαν ποτέ από αυτήν κάτι διαφορετικό από εκείνο που ήταν

Ο Αλέξης Τσίπρας χρειάστηκε λιγότερο από έναν χρόνο για να αποκαλυφθεί ότι δεν είναι. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μένει να αποδείξει στη πράξη τι είναι. Τα λόγια, όσο ενθαρρυντικά κι αν είναι επί του παρόντος, δεν φτάνουν. Έχουν ειπωθεί κι από άλλους. Ζητείται η διάρκεια και η συνέπεια της Θάτσερ. Ακόμα και του Σόϊμπλε, θα πρόσθετα, ρίχνοντας περισσότερο λάδι στη φωτιά.

Η σχετικά πρόσφατη διαχείριση της «αγροτικής κρίσης» είναι ιδανικό test-drive για γενναίους και αδέκαστους πολιτικούς. Αν έχεις γερή και σταθερή θεωρία, την βάζεις στην πράξη. Όχι επειδή θέλεις να κάνεις τον σκληρό και να τιμωρήσεις κόσμο, όπως κατηγορούσαν την Θάτσερ, αλλά επειδή πιστεύεις μέσα σου ότι αυτό που θέλεις να κάνεις, τελικά θα είναι καλό για τον τόπο.

Συνέβη όμως κάτι παράδοξο εδώ, στην υπόθεση των αγροτών, που χάρη στο προσφυγικό ξέφτισε αλλά δεν έχει σβήσει: Ο μεν Μητσοτάκης, νομίζω πως μέσα του θα ήθελε να πει στον Τσίπρα ότι συμφωνεί εν γένει με τις αλλαγές που θέλει (ή τον αναγκάζουν) να κάνει στο Ασφαλιστικό, ο δε Τσίπρας είμαι σίγουρος πως θα ευχαριστιόταν (βολευόταν) με μια τέτοια χειρονομία, ανεξάρτητα αν εκείνος δεν θα την έκανε ποτέ στη θέση του αντιπάλου του, διότι θα τον έβγαζε απ’ τη δυσάρεστη θέση να αποδοκιμάζουν μόνο εκείνον όσοι πρωτοστάτησαν στην εκλογή του τον καιρό των παλλαϊκών συγκεντρώσεων  της οργής και της αγανάκτησης.

Αυτά όμως δεν είναι σοβαρά πράγματα. Πολιτικές αλχημείες είναι. Κουτοπονηριές του κερατά. Δεν λύνουν προβλήματα. Μόνο συντηρούν την ακαταστασία. The mess, που θάλεγε και η Θάτσερ…

Δίνουν ωραία τροφή για τηλεοπτικό σαματά. Φέρνουν στο πλατό την πολιτική δευτεράντζα (υπουργούς, βουλευτές, κομματικούς, συνδικαλιστές, στελέχη και παράγοντες) για να υπερασπιστεί η κάθε μία από την μεριά της τον αρχηγό. Εμπλέκουν την κοινωνία σε μιαν ατέρμονη σύγκρουση, αφήνοντας ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της να πιστεύει ότι μπορεί με γιούρια αντί για σκληρή δουλειά να ανακάμψει. Και το χειρότερο, οδηγούν τη χώρα σε τέλμα από το οποίο δύσκολα θα ξεκολλήσει.

Η Θάτσερ που εμείς δεν έχουμε, δεν μπέρδεψε ποτέ κανέναν. Ούτε τους φίλους, ούτε τους εχθρούς της. Δεν εισέπραξαν ποτέ από αυτήν κάτι διαφορετικό από εκείνο που ήταν. Είπε «αυτή είναι η πολιτική μου φιλοσοφία, πιστεύω ότι είναι σωστή, θα την εφαρμόσω κάνοντας τα εξής ένα, δύο, τρία πράγματα». Κι αυτό έκανε. Ο καθένας, ας την κρίνει εκ του αποτελέσματος.

Για τα όποια στραβοπατήματά της δεν είπε ποτέ πως φταίει κάποιος άλλος, ή ότι οι συνθήκες την ανάγκασαν να κάνει το «βήτα» αντί το «άλφα». Αν κατηγορήθηκε για κάτι πολύ, και από πολλούς, κυρίως μέσα στο δικό της κόμμα, ήταν ότι ήταν αγύριστο κεφάλι. Οτι δεν έκανε u-turn. Κωλοτούμπα.

Οι δικοί μας, είναι ακριβώς το αντίθετο. Μου θυμίζουν εκείνα τα άθλια κεφαλάκια στο λούνα-παρκ που γυρίζουν πέρα-δώθε και, όταν νομίζεις πως είναι στη κατάλληλη θέση, τους μπουκώνεις στο στόμα ένα μπαλάκι του πινγκ-πονγκ και αν σου κάτσει σε καλή τρύπα κέρδισες, αν όχι χαιρέτα τον πλάτανο.

Στην Ελλάδα, ο δεξιός φοβάται να πει ότι είναι, και ο αριστερός το διατυμπανίζει χωρίς να καταλαβαίνει ούτε ο ίδιος τι σημαίνει. Στο τέλος, καταλήγουν και οι δύο να εφαρμόζουν περίπου την ίδια πολιτική, του «ενδιάμεσου χώρου», γιατί εκεί κολυμπούν οι φοβισμένοι, που είναι και οι πολλοί. Η πελατεία τους.

Ποιος είναι όμως επιτέλους αυτός ο «ενδιάμεσος χώρος», όπως τον λένε στην Κύπρο, ο κεντρώος (με τις δύο παραλλαγές του, «κεντροδεξιός»-«κεντροαριστερός»), όπως τόχουμε στην Ελλάδα; Τι πρεσβεύει ακριβώς, πέρα από το να θέλει να ικανοποιήσει μια μεγάλη μάζα πολιτών και να μη στενοχωρήσει κανέναν;

Μόνο το ΚΚΕ παραμένει περιχαρακωμένο, και με συγκεκριμένο target group, και μόνο ως προς τούτο μπορεί να θεωρείται συνεπές. Οι υπόλοιποι, ήταν, και κάποιοι παραμένουν ακόμα, αλιείς ψηφοφόρων

Στις χώρες με καθαρό πολιτικό στίγμα, τα κόμματα έχουν το λεγόμενο «μανιφέστο» τους. Παλιότερα κυκλοφορούσε σε ειδική περιοδική έκδοση σε όλα τα βιβλιοπωλεία, τώρα αναρτάται στο Διαδίκτυο. Περιέχει με λεπτομέρεια τις θέσεις τους για κάθε τι. Και εξηγεί,  πως θα υλοποιηθεί, κοστολογημένα και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, κάθε πρακτικό μέτρο που προτείνεται.

Αρκεί, αντίστοιχα, να θυμηθούμε εδώ το αστείο που ονομάζεται «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ, για να αντιληφθούμε την απόσταση που ακόμα μας χωρίζει από αυτό που θα αποκαλούσαμε πολιτικό πολιτισμό. Μιλάμε για ένα μνημείο αοριστίας, προχειρότητας, και λαϊκισμού.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ, που σαν σήμερα 4 Μαΐου του 1979 έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Βρετανίας, μπορεί να κατηγορηθεί για αρκετά πράγματα, αλλά όχι για λαϊκισμό, όχι για έλλειψη πολιτικού θάρρους, όχι για ασυνέπεια λόγων και έργων. Ακόμα και οι σφοδρότεροι αντίπαλοί της, αναγνωρίζουν ότι άφησε γερό αποτύπωμα στην διακυβέρνηση μιας χώρας που, πριν από αυτήν, προσπαθούσε να κρύψει από το παγκόσμιο βλέμμα τις εικόνες ανθρώπων που σκάλιζαν τα σκουπίδια των πόλεων για να βρουν λίγο φαγητό.

Εδώ, στην χώρα του πρόχειρου και του «εκ των υστέρων», βιώνουμε τα τελευταία 42 τόσα χρόνια, το τσουβάλιασμα του κόσμου κάτω από μια  ιδεολογική ταμπέλα που έχει θαμπώσει από τις πολλές αλλοιώσεις,  αλλά μέσα σε έναν μεγάλο χώρο που να χωράει τους πάντες. Μόνο το ΚΚΕ παραμένει περιχαρακωμένο, και με συγκεκριμένο target group, και μόνο ως προς τούτο μπορεί να θεωρείται συνεπές. Οι υπόλοιποι, ήταν, και κάποιοι παραμένουν ακόμα, αλιείς ψηφοφόρων. Που αλλάζουν κόμματα αναλόγως του τι θα του τάξει ο καθένας, που να είναι στα μέτρα τους.

Δεν μπορείς να είσαι και μουσουλμάνος και χριστιανός. Μπορείς να συνυπάρξεις, να συνεργαστείς, να συζήσεις, ακόμα και να αλλάξεις. Αλλά η αφετηρία υπάρχει, και πρέπει να υπάρχει. Δεν μπορείς να είσαι και λίγο δεξιός, και λίγο αριστερός. Εναντίον του κρατισμού, αλλά και εναντίον της απόλυσης δημοσίων ανίκανων δημοσίων υπαλλήλων. Δεν μπορείς να είσαι και ευρωπαϊστής, και αντιευρωπαίος.

Μπερδεύεις τον κόσμο. Μπερδεύεσαι και συ. Και κυβερνάς, όπως ακριβώς βλέπουμε να κυβερνάς τώρα.