Στις παλαιότερες εποχές υπήρχαν τρία παραδοσιακά στηρίγματα για τις κυβερνήσεις: Στρατός (και Αστυνομία), Εκκλησία και Δικαιοσύνη. Περισσότερα για το πώς εξελίχθηκαν αυτά κατά την πάροδο των δεκαετιών και των εξουσιών (εδώ). Υπήρχε και ένα τέταρτο, λιγότερο κλασικό, οχυρό: οι Τράπεζες.
Όλα αυτά υπάρχουν και σήμερα. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ελέγχει ασφαλώς τα δύο πρώτα (Στρατός-Αστυνομία και Εκκλησία), όπως γίνεται με όλες τις κυβερνήσεις, αλλά η ισχύς τους είναι πλέον περιορισμένη. Και η «μάχη εξουσίας» δίνεται πλέον στα άλλα δύο πεδία, γεγονός που αποτυπώνεται ανάγλυφα σε «επεισόδια» των ημερών. Ας τα δούμε:
- Δικαιοσύνη: Στην κορυφή της πυραμίδας της Δικαιοσύνης βρίσκονται η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου και η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ξένη Δημητρίου, που τοποθετήθηκαν από την παρούσα κυβέρνηση. Ετσι προβλέπεται. Και κάθε κυβέρνηση επιλέγει όσους θεωρεί εκείνη καταλληλότερους. Τις προάλλες εξουδετερώθηκε, με τη μέθοδο της πειθαρχικής δίωξης, ο «ενοχλητικός» εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος, ο οποίος ήρθε σε σύγκρουση με την κυρία Θάνου. Είναι «ενοχλητικός» για την σημερινή κυβέρνηση διότι (θεωρείται ότι)ανήκει στο προηγούμενο «σύστημα εξουσίας». Επιπλέον έχει καταγγελθεί ανοιχτά από τον (και νεομιντιάρχη) Βαγγέλη Μαρινάκη ως «Παναθηναϊκάκιας» και ενορχηστρωτής των διώξεων εναντίον του για τα ποδοσφαιρικά.
Στην πιάτσα, πολιτική και νομική, όλο αυτό είναι γνωστό ως μάχη δύο συστημάτων εξουσίας. Της σημερινής κυβέρνησης, υπό τον παλαιό δικαστή και αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο και της προηγούμενης, υπό τον, επίσης, παλαιό δικαστή και πρώην υπουργό Χαράλαμπο Αθανασίου.
Σε «λεπτά» θέματα (με τεράστια πολιτική και οικονομική επιρροή) υπάρχουν πάντα οι μεσοβέζικες λύσεις, που χαρακτηρίζονται «πολιτικές». Για παράδειγμα, ο νόμος Παππά για τις άδειες να κηρυχθεί εν μέρει (αντι)συνταγματικός, γεγονός που μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές
Σχετική με όλα αυτά είναι και η μάχη των τηλεοπτικών αδειών, η οποία θα κριθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας στις 30 Σεπτεμβρίου. Είναι η πιο αμφίρροπη μάχη, αφού παραδοσιακά το ανώτατο αυτό δικαστήριο δεν συντάσσεται πάντα (τουλάχιστον απολύτως) με τις κυβερνητικές επιδιώξεις. Σήμερα οι επιδιώξεις αυτές έχουν καταγραφεί στο νόμο Παππά και στο αποτέλεσμα του διαγωνισμού: σχεδόν απόλυτος έλεγχος του υπό διαμόρφωση νέου τηλεοπτικού τοπίου. Φαίνεται ότι το σημερινό σύστημα εξουσίας έχει πειστεί ότι αυτές οι επιδιώξεις του δεν θα βρουν δικαστικά εμπόδια, γεγονός που αποτυπώθηκε στην προκλητική φράση του Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη «δεν γίνονται αυτά, δεν δίνω ούτε μια πιθανότητα» (να κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο νόμος Παππά).
Βέβαια, σε τόσο «λεπτά» θέματα (με τεράστια πολιτική και οικονομική επιρροή) υπάρχουν πάντα οι μεσοβέζικες λύσεις, που χαρακτηρίζονται «πολιτικές». Για παράδειγμα, ο νόμος να κηρυχθεί εν μέρει (αντι)συνταγματικός, γεγονός που μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές. Τέτοιες «ισορροπίες» έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν. Αλλωστε, όλοι γνωρίζουν ότι σε δικαστικές αποφάσεις για παρόμοια θέματα υποχωρεί το νομικό στοιχείο και ενισχύεται το «πολιτικό».
- Τράπεζες: Ενώ στη σύγχρονη εποχή αποτελούν πολύ ισχυρό εργαλείο πολιτικοοικονομικής ισχύος, στη σημερινή Ελλάδα οι κυβερνήσεις έχουν χάσει τον έλεγχό τους. Στις τέσσερις συστημικές τράπεζες περισσότερο έλεγχο έχουν ο Ευρωπαίος και ο Ελληνας κεντρικός τραπεζίτης παρά ο υπουργός Οικονομικών. Τι έχει απομείνει στην κυβέρνηση; Η μικρή Τράπεζα Αττικής και περί αυτήν είναι η μάχη των ημερών. Η κυβέρνηση ήθελε να τοποθετήσει στη διοίκησή της δύο παλαιοπασοκικά στελέχη. Τον Γεράσιμο Σαπουντζόγλου, στενό φίλο και συνεργάτη της οικογένειας Γεράσιμου Αρσένη-Λούκας Κατσέλη. Και τον πολιτικοικονομικό μαϊντανό Παναγιώτη Ρουμελιώτη (υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου, εκπρόσωπος στο ΔΝΤ επί Γιώργου Παπανδρέου και «αντιμνημονιακός» επί ΣΥΡΙΖΑ). Και τους δύο τους έκοψε ως ακατάλληλους ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας. Ταυτοχρόνως (ή λίγο πριν ή λίγο μετά) έγινε γνωστή η έρευνα των οικονομικών εισαγγελέων στα γραφεία της εταιρείας της συζύγου του. Και όλα αυτά αποτυπώνονται ανάγλυφα στο πρωτοσέλιδο της «Αυγής». Απαραίτητη σημείωση: η Τράπεζα αυτή μπορεί αν αποδειχθεί πολύ χρήσιμη για μικρές οικονομικές δουλειές, αλλά με καθοριστική σημασία σε άλλα πεδία (π.χ. δάνεια σε νεοκαναλάρχες).
Κάπως έτσι αποτυπώνονται οι μάχες (εδραίωσης της) εξουσίας της, που δίνει η σημερινή κυβέρνηση. Κάποιες τις έχει ήδη κερδίσει και κάποιες άλλες τις έχει χάσει. Πρόκειται για «τακτικές» μάχες, με μεγάλη όμως σημασία για την προσπάθεια που κάνει να μείνει στην εξουσία όσο περισσότερο μπορεί, ίσως και έως τη λήξη της τετραετίας. Στο παρελθόν, κυβερνήσεις είχαν κερδίσει παρόμοιες μάχες. Στο τέλος, όμως, έχασαν τον «πόλεμο».
Το ίδιο θα πάθει, αν δεν το έχει ήδη πάθει, η παρούσα κυβέρνηση. Δηλαδή, να ελέγξει μεν τα (περισσότερα) παραδοσιακά οχυρά της εξουσίας, αλλά να πάθει αυτό που έχει πει ο αμερικανός συγγραφέας Χάρολντ Σέρμαν: «Οσο περισσότερο βασίζεσαι σε δυνάμεις έξω από εσένα, τόσο περισσότερο εξουσιάζεσαι από αυτές».
Και στο τέλος, όταν θα έρθει η πτώση, θα συμβεί αυτό που περιγράφει ο Ταλεϋράνδος: «Κανένας αποχαιρετισμός στον κόσμο δεν είναι τόσο βαρύς όσο ο αποχαιρετισμός της ισχύος της εξουσίας».