Από δύο παρεμβάσεις που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στις εφημερίδες, φαίνεται ότι κάτι σημαντικό αρχίζει να ωριμάζει, με αφορμή τη συζητούμενη (πάλι!) αναθεώρηση του Συντάγματος.
Ο νέος πρόεδρος της ΝΔ υποστηρίζει την άποψη ότι η αναθεώρηση πρέπει να είναι όσο γίνεται περισσότερο συναινετική, συγκεντρώνοντας πλειοψηφία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων. Και αυτό, γιατί – κατά την άποψή του – «χρειάζεται να επανεξετάσουμε τη θεσμική συγκρότηση της κοινωνίας μας από την αρχή» και η επόμενη Βουλή να έχει «χαρακτήρα Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης»! («Καθημερινή», 3.1.16)
Από την πλευρά του, ο Αλέκος Παπαδόπουλος μας λέει επί λέξει:
«Ζούμε μια διαρκή παρεκτροπή του κοινοβουλευτισμού η οποία έχει τόσο πολύ ταυτιστεί με την πορεία του τόπου προς την καταστροφή ώστε να μην είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί με ημίμετρα και με εμβαλωματικές λύσεις. Απαιτείται, αντίθετα, μια θαρραλέα και ριζοσπαστική αντιπαράθεση με όλες τις παθογένειες του ισχύοντος κοινοβουλευτικού κακεκτύπου, με όλες τις κακοήθεις στρεβλώσεις των θεσμών επάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το σημερινό, κλυδωνιζόμενο συθέμελα οικοδόμημα του ελληνικού πολιτικού συστήματος».
Γι’ αυτό, προτείνει εμφατικά υπερενισχυμένες αρμοδιότητες και άμεση εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας, θέσπιση Γερουσίας και περιορισμό της ευχέρειας διάλυσης της Βουλής! («Το Βήμα», 3.1.16)
Μάλλον αρχίζει να συνειδητοποιείται – δειλά, με πόνο και πίκρα, αλλά σταθερά – ότι η καλύτερη συνθήκη για την άνθηση του πελατειακού συστήματος που κατέστρεψε τη χώρα, δεν ήταν άλλη από τη θεσμική υπεροχή του forum των ιδιοτελών συμφερόντων του, δηλαδή την ίδια τη Βουλή!
Στην παρέμβαση Μητσοτάκη, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι μια Συντακτική Εθνοσυνέλευση θα ασχοληθεί μόνο με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και την ευθύνη υπουργών, θέματα που «έπαιζαν» κυρίως, τα τελευταία χρόνια, για την αναθεώρηση. Αν τη συνδυάσουμε με κατά καιρούς εκφρασμένες επίσημες θέσεις της ΝΔ, φαίνεται ότι εννοούνται σοβαρές αλλαγές στο πολίτευμα, που –κι αυτές- αφορούν τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, στην κατεύθυνση μάλιστα που εκφράζει ο κ. Παπαδόπουλος.
Είναι εντυπωσιακό, πραγματικά, επιφανείς πολιτικοί του παραδοσιακού μας κοινοβουλευτισμού να τον αποδομούν δημόσια! Μάλλον αρχίζει να συνειδητοποιείται – δειλά, με πόνο και πίκρα, αλλά σταθερά – ότι η καλύτερη συνθήκη για την άνθηση του πελατειακού συστήματος που κατέστρεψε τη χώρα, δεν ήταν άλλη από τη θεσμική υπεροχή του forum των ιδιοτελών συμφερόντων του, δηλαδή την ίδια τη Βουλή! Η ισχνή κοινωνία των πολιτών αποδείχθηκε διαχρονικά υπερβολικά αδύναμη για να επιβάλλει εκείνη έναν ορθολογικό κοινοβουλευτισμό, όπως έγινε αλλού στη Δύση.
Ισως φτάνει ο καιρός που η προσχηματική Δημοκρατία μας μπορεί να γίνει πιο ειλικρινής, με τη μόνη ρεαλιστική εναλλακτική που γνωρίζει η ιστορία αυτού του πολιτεύματος. Αν μη τι άλλο, ένας άμεσα εκλεγμένος Πρόεδρος με πραγματικές εξουσίες είναι πολύ περισσότερο εκτεθειμένος στη δημόσια λογοδοσία, απ’ ό,τι πρωθυπουργοί κρυμμένοι πίσω από μια συνωμοτική κοινοβουλευτική «εμπιστοσύνη» ισχυρών πολιτικών στελεχών και οικονομικών παραγόντων. Ανθρωποι, δηλαδή, που αποδείχθηκαν θεσμικά και πολιτικά αλυσοδεμένοι, ανίκανοι έτσι να αποφασίσουν για ο,τιδήποτε, ακόμη και για τα πιο στοιχειώδη, αυτά που έφθασαν να λέγονται «μεταρρυθμίσεις»…
Μια τέτοιας έκτασης αυτοκριτική εκπροσώπων του παλιού πολιτικού προσωπικού της χώρας μας, δεν πρέπει να συναντήσει την αδιαφορία εκείνων που έχουν σήμερα την πρωτοβουλία των κινήσεων, δηλαδή της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ. Αν εννοεί η (όποια) Αριστερά τον αυτοκαθορισμό του πολίτη, έχοντας μείνει μακριά από πελατείες και lobbies, ιδού η Ρόδος! Προσοχή, γιατί τα «ηθικά πλεονεκτήματα» εύκολα χάνονται στους διαδρόμους του θεσμικού «έργου τέχνης» της Μεταπολίτευσης…
* Ο Τάκης Βιδάλης είναι συνταγματολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «Ο Πολίτης Πρόεδρος. Γιατί πρέπει να αλλάξουμε πολίτευμα», που κυκλοφορεί στις εκδόσεις Παπαζήση.