Πώς θα μας φαινόταν αν, αντί για το κινητό μας, μια υπεύθυνη δήλωση με γνήσιο υπογραφής απαιτούσε μια επίσκεψη σε ΚΕΠ ή σε αστυνομικό τμήμα, όπου θα παρακαλούσαμε τον αξιωματικό υπηρεσίας να παρατήσει τη δουλειά που έκανε εκείνη τη στιγμή, να βρει τη σφραγίδα, να ελέγξει την ταυτότητά μας και να μας δει να υπογράφουμε μπροστά του για να πιστοποιήσει το γνήσιο. «Ανθρώπινο, υπερβολικά ανθρώπινο» που θα έλεγε και ο Νίτσε, αλλά εντελώς αδιανόητο στην εποχή του gov.gr.
Τα τελευταία δύο χρόνια το ηλεκτρονικό κράτος, το οποίο βασίζεται ως ιδέα στην παράκαμψη της πατροπαράδοτης εμπειρίας με τις ουρές και τις σφραγίδες, έχει γίνει –για μια σειρά από χαρτιά και πιστοποιητικά– κάτι καθημερινό και το αυτονόητο. Σαν να ανοίγεις τη βρύση –στο κομπιούτερ ή το κινητό– και να τρέχει νερό ή να πατάς τον διακόπτη και να ανάβει το φως.
Αυτή είναι και η ουσία των μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν την καθημερινότητά μας: Δημιουργούν αυτονόητα. Και δυστυχώς, αυτή είναι και η μοίρα τους: παρότι σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν με κόπο, μέσα από την παράκαμψη χιλιάδων δυσκολιών και αγκυλώσεων, μόλις μπουν στη ζωή μας θεωρούνται αυτονόητες.
Αποτελούν όμως και την πιο στέρεη παρακαταθήκη για μια χώρα και για όσους προσπάθησαν «να αλλάξει επιτέλους κάτι σε αυτόν τον τόπο», όπως μας αρέσει να λέμε στα ταξί ή γύρω από το Κυριακάτικο τραπέζι, παρότι μετά από λίγο καιρό η αλλαγή ξεχνιέται, σκεπάζεται από χιλιάδες προβλήματα και δεν προσφέρει «μονάδες» στις δημοσκοπήσεις. Υπάρχει όμως και μια παρηγοριά. Οταν δημιουργούνται αυτονόητα, γίνονται κτήμα των πολιτών και δεν θέλουν να τα χάσουν.
Φαντάζεται κανείς τον Τσίπρα να λέει πως, αν επανέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, θα καταργήσει με ένα νόμο και ένα άρθρο το gov.gr; Επειδή, για να μιλήσουμε στη γλώσσα του, «αποτελεί μια απαράδεκτη και οργουελική πολιτική της κυβέρνησης που οδηγεί στην αλλοτρίωση, πλήττει την ανθρώπινη επαφή και αποτελεί τον “Δούρειο Ιππο” για την εφαρμογή του σχεδίου απολύσεων στο Δημόσιο»; Αδιανόητο. Ακριβώς γιατί τρακάρει πάνω σε ένα δικό μας αυτονόητο.
Τέτοια αυτονόητα έχει υποχρέωση να προωθεί από την πρώτη ως την τελευταία μέρα της θητείας της κάθε κυβέρνηση που θέλει να αφήσει κάτι θετικό φεύγοντας, ακόμη και αν δεν τα εξαργυρώσει στην κάλπη. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει, π.χ., η δουλειά του Πιερρακάκη ή η απόφαση του Χατζηδάκη, αφού είδε και απόειδε, να προωθήσει την έκδοση συντάξεων, αντί για τρία ως πέντε χρόνια από τις υπηρεσίες του κράτους, σε δύο ως τρεις μήνες με τη συνεργασία ιδιωτών, πιστοποιημένων δικηγόρων και λογιστών.
Η αντίδραση της αντιπολίτευσης ήταν η αναμενόμενη και με τις αναμενόμενες λέξεις, αλλά αν γίνει κι αυτό αυτονόητο, θα μπορεί κανείς μετά να το καταργήσει;