Η Ελλάδα είναι μια παράξενη χώρα. Χτίστηκε πάνω στην πιο απομονωμένη περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μεγαλώνοντας με αυθαίρετους «ημιυπαίθριους χώρους» που ακόμα προσπαθεί να «τακτοποιήσει».
Στην ιστορία των δύο αιώνων, οι γενιές των Ελλήνων έζησαν τον πρωτογονισμό, την φαυλοκρατία και την συνεχή προσπάθεια του κράτους να αποφύγει την αστικοποίησή του. Έζησαν εθνικές προδοσίες που τις βάφτισαν «καταστροφές» και κυβερνήθηκαν από απόγονους κατσαπλιάδων, πειρατών και ενίοτε, δολοφόνων…
Παρόλα αυτά, σε όλες τις περιόδους, κάθε νέα φουρνιά μεγάλωνε με την αισιοδοξία ή τουλάχιστον, την ψευδαίσθηση της ελπίδας. Η γενιά του 1850 έβλεπε ένα νέο Σύνταγμα, κάποια άλλη στις αρχές του 20ου αιώνα, τον αλυτρωτισμό, ακόμα και η προδομένη γενιά της Μικρασιατικής Καταστροφής, πορεύτηκε με το όραμα της σύνθεσης με τις κοινότητες των προσφύγων.
Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης και κυρίως μετά την ένταξη στην ΕΟΚ, έχουμε να κάνουμε με κάτι πρωτόγνωρο. Για πρώτη φορά, στην ιστορία της, η ελληνική κοινωνία βίωσε μία ιδανική σταθερότητα για ανάπτυξη και παραγωγή πολιτισμού. Για πρώτη φορά, απόλαυσε πολιτική και οικονομική σταθερότητα, αλματώδη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, ενίσχυση του κράτους δικαίου και καθολική πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Για πρώτη φορά επίσης, δόθηκε η δυνατότητα σε όλες τις τάξεις να κατακτήσουν καταναλωτικά «ιδεώδη» και να ενταχθούν με αξιώσεις, στην κοινωνία της αφθονίας.
Όλα αυτά, ένα κυνήγι ελπίδας και προσδοκιών ήταν. Από δω και πέρα όμως τι γίνεται; Όσοι έζησαν τον πόλεμο, ήρθαν στην Αθήνα ή έφυγαν μετανάστες. Όσοι βγήκαν από το Πολυτεχνείο, κατέλαβαν το κράτος και έγιναν οι «νεοφώτιστοι» αστοί, σκηνοθέτες μιας διεφθαρμένης εξουσίας.
Οι γενιές των Ελλήνων κάτι περίμεναν, σε κάτι ήλπιζαν, πίσω από κάποιο μεγάλο όραμα σύρθηκαν. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, ο στόχος ήταν αρχικά ντυμένος με ηθική και κατέληγε σε φιάσκο (αλλοτρίωση, άναρχη αστικοποίηση, καταναλωτισμός, κρατισμός κτλ). Αλλά δεν έπαυε να είναι στόχος. Δεν έπαυε να είναι κίνητρο για ένα καλύτερο μέλλον που θα ικανοποιούσε, τις μεταλλαγμένες, έστω, στην πορεία τους, προσδοκίες.
Οι νέοι της σημερινής γενιάς τι μπορούν να περιμένουν; Eίναι οι πιο μορφωμένοι από τους προηγούμενους και οι πιο σίγουροι για τον εαυτό τους. Ζουν όμως εγκλωβισμένοι σε μια κοινωνία που η διοίκησή της προτιμάει να συνομιλεί με τους παππούδες τους, λίγο με τους πατεράδες τους και ελάχιστα με τους ίδιους!
Απαξίωση θεσμών, μηδενισμός, αρνητική ανάπτυξη, ανεργία και ενισχυμένος κρατισμός αποτελούν το σίγουρο δρόμο προς την κατάρρευση
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Κουβαλούν μέσα τους και την αλαζονεία, την ψευδαίσθηση της ασφάλειας και την υπερεκτίμηση της παρουσίας τους στο χώρο. Τους λείπει η αίσθηση της ανάγκης και της «δημιουργικής ανασφάλειας».
Σε κάθε περίπτωση, είναι η γενιά που πρόκειται να ζήσει τα χειρότερα. Όλα τα στοιχεία είναι εναντίον τους συνθέτοντας μια πραγματικότητα η οποία θα μπορούσε να μην είναι τόσο ζοφερή, αν είχαν την διάθεση να την αντιληφθούν. Επειδή όμως, φύσει και θέσει, δεν είναι δυνατόν να συμβεί αυτό, όλα δείχνουν απαισιόδοξα.
Ειδικά το σημερινό πολιτικό περιβάλλον είναι αποκαρδιωτικό για κάθε θετική σκέψη. Απαξίωση θεσμών, μηδενισμός, αρνητική ανάπτυξη, ανεργία και ενισχυμένος κρατισμός αποτελούν το σίγουρο δρόμο προς την κατάρρευση. Στο κοντινό ή στο απώτερο μέλλον. Είτε πρόκειται για νέους ανώτερης μόρφωσης είτε για μη συνειδητοποιημένους χειρώνακτες. Άλλωστε, είναι δυνατόν να συντηρηθεί μια οικονομία με το 55% του ΑΕΠ να δαπανάται στο Δημόσιο; Η είναι δυνατόν να ισορροπήσει ένα πολιτικό σύστημα βουτηγμένο στη διαφθορά και στον αμοραλισμό;
Eπομένως, κάθε μηδενιστική τάση που εκφράζεται με βανδαλισμούς ή με τον ναρκισσισμό του life-style δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στην απόλυτη νάρκωση και στην παραίτηση από κάθε προσπάθεια.
Όσο για μας, ευτυχώς που δεν είμαστε πια τόσο νέοι και δυστυχώς που τα παιδιά μας θα αισθανθούν τόσο γέροι. Ευτυχώς που προλάβαμε να προσπαθήσουμε και δυστυχώς που θα κληθούμε να παραιτηθούμε μαζί τους. Ευτυχώς που αισθανθήκαμε την αίσθηση της προσμονής στο παρελθόν, δυστυχώς που θα ζήσουμε την ατελέσφορη ματαίωσή της στο μέλλον.
Δεν ξέρω, έχει χώρο για επανάσταση πια; Αλλά έχουμε κάνει και τόσες πολλές…