Ηταν 20 Ιουλίου 1974 όταν ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Μπουλέντ Ετσεβίτ, διατάζει τις τουρκικές δυνάμεις να εισβάλουν στην Κύπρο. Οι τουρκικές δυνάμεις αποβιβάζονται στην Κερύνεια, ενώ τα τουρκικά πλοία βομβαρδίζουν τις βόρειες ακτές του νησιού και τουρκικά σμήνη βομβαρδίζουν τη Λευκωσία. Η συντέλεια σε ένα πανέμορφο νησί.
Δολοφονήθηκαν απλοί πολίτες, έγιναν βιασμοί γυναικών, εκτελέστηκαν αιχμάλωτοι στρατιώτες, σφαγιάστηκαν παιδιά. Γεγονότα σαν κάρβουνα αναμμένα μέσα στις μνήμες, αυτές οι θύμησες φέρνουν δάκρυα κι απόγνωση. Τα γεγονότα δεν είχαν, απλώς, καταιγιστική ροή, κουβαλούσαν μέσα τους θανατικό, αίμα, υποδούλωση, λύσσα.
Ακόμα και σήμερα υπάρχουν αγνοούμενοι ενώ η πληγή δεν μπορεί να κλείσει, ίσως κανένα Κραν Μοντανά δεν θα μπορέσει ποτέ να γιατρέψει όλα αυτά που συνέβησαν εκείνο το πρωινό. Το συναίσθημα δεν μπορεί να επουλώσει την τομή της Κύπρου, εκείνα που διεπράχθησαν αυτή την ημέρα που το τρανζίστορ έλεγε: «Από της πρωίας σήμερον τουρκικά αποβατικά σκάφη αποβιβάζουν στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή της Κυρήνειας. Οι δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς αμύνονται του πατρίου».
Και η Ελλάδα; Πού ήταν η Ελλάδα; Εκείνη είχε χούντα, είχε περάσει ήδη «μαύρες» ημέρες, η στρατιωτική επιστράτευση αποδείχθηκε λίγη. Επειδή δεν ήθελαν οι άνθρωποι που παρουσιάστηκαν (και εθελοντικά) σε στρατόπεδα, για να ντυθούν στο χακί και να βοηθήσουν τα αδέρφια μας τους Κύπριους; Οχι. Επειδή οι συνταγματάρχες είτε αποδείχθηκαν λίγοι απέναντι σε αυτό το συμβάν που τάραξε συθέμελα την παγκόσμια ειρήνη είτε επειδή γνώριζαν τι θα συμβεί μέσω των λυκόφιλων Αμερικάνων ή μέσω των αποικιοκρατών Αγγλων. Αηδία και οργή…
«Η Κύπρος αποτέλεσε τον πιο σκληρό τρόπο για να μάθω πώς είναι η απώλεια – έστω, με αναγωγή»
Εκείνη την ημέρα θα έπρεπε ο πλανήτης να γιορτάζει την κατάκτηση της Σελήνης, το 1969. Το «Ενα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα» δεν το άκουσα ποτέ live, δεν είχα γεννηθεί. Ομως, παιδάκι ήμουν, δύο ετών, όταν άκουσα για πρώτη φορά το όνομα «Κύπρος». Και δεν θα ξεχάσω ποτέ την πέτρινη όψη του πατέρα μου που έφερε το κακό μαντάτο σπίτι – «γίνεται πόλεμος, τουρκικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν την Κύπρο». Λίγη ώρα αργότερα ντυνόταν για να φύγει, είχε κληθεί στην επιστράτευση και εγώ, κλαίγοντας με λυγμούς, του έλεγα να με πάρει μαζί του. Ηξερα ότι ο πόλεμος είναι το πιο κακό πράγμα στον κόσμο, αυτό μου είχαν μάθει οι γονείς μου. Από εκείνη τη χρονική περίοδο, όπως όλα τα παιδάκια, δεν θυμάμαι κάτι άλλο. Οι ψυχολόγοι έχουν πει ότι εάν ένα παιδί έχει ανάμνηση από εκείνη την ηλικία και θυμάται κάτι συγκεκριμένο, σημαίνει ότι αυτό με έναν τρόπο το στιγμάτισε, επειδή ήταν πολύ έντονο.
Κι ύστερα μεγάλωσα αλλά το Κυπριακό είναι πάντα εκεί, δίπλα μου, ακούσια καθημερινή «συντροφιά» και ενώ οι διαπραγματεύσεις -43 χρόνια, πια- συνεχίζονται. Από κοντά οι συγγενείς των αγνοουμένων να κουβαλάνε τον πόνο τους, δίπλα σε όλους εκείνους που ξεσπιτώθηκαν, που έχασαν περιουσίες, που έθαψαν δικούς τους ανθρώπους – το πιο πολύτιμο στη ζωή. Κι αν θυμάμαι εγώ έτσι τα γεγονότα του μαρτυρικού νησιού, φανταστείτε πώς θα τα βιώνει ακόμα ένα παιδάκι που τότε χαιρέτισε τον πατέρα του, αλλά εκείνος δεν γύρισε ποτέ.
Ο δικός μου ευτυχώς γύρισε, αλλά δυστυχώς η Κύπρος αποτέλεσε τον πιο σκληρό τρόπο για να μάθω πώς είναι η απώλεια – έστω, με αναγωγή. Αλλά και όχι μόνο μέσω του παραδείγματος με τον πατέρα μου, όχι εθνικιστικά, όχι με μίσος για τους Τούρκους, αλλά μέσα από τη μνήμη για όλα όσα έχουν γίνει και όσα δεν έχουν γίνει για την Κύπρο, σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Γι’ αυτό είναι σοφές αυτές οι λέξεις:
ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ…
Αν έχεις ζήσει τα γεγονότα της Κύπρου, από τότε μέχρι σήμερα, πώς να ξεχάσεις;