Θα υπερψήφιζα ολόψυχα ένα κείμενο που καταδικάζει τον σταλινισμό και το φρικτό του αποτύπωμα στην τύχη εκατομμυρίων ανθρώπων. Φυσικά θα υπερψήφιζα με την ίδια προθυμία και ένα παρόμοιο ψήφισμα για τα εγκλήματα του ναζισμού. Ενα κοινό ψήφισμα για τις δύο φρίκες δεν καταλαβαίνω τι νόημα έχει πέρα από συγκυριακές πολιτικές σκοπιμότητες και πέρα από την ακατανόητη σε μένα ροπή κάποιων ανθρώπων να συγκρίνουν φρίκες.
Τι σκοπό έχουν αλήθεια τέτοιου είδους ψηφίσματα; Να ξαναγράψουν την Ιστορία μάλλον όχι –δεν είναι δουλειά των ευρωβουλευτών αυτή. Πιστεύω ότι ο μόνος ρόλος που θα μπορούσε να έχουν είναι ο διαπαιδαγωγικός προς τους πολίτες της Ευρώπης, και μάλιστα τους νέους, για την εγκληματική δράση των ολοκληρωτικών καθεστώτων στον προηγούμενο ευρωπαϊκό αιώνα και κατ’ επέκταση για την ανάγκη διαφύλαξης των ακριβών αξιών της Δημοκρατίας στη Γηραιά Ηπειρο. Επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο με το ψήφισμα που υπερψηφίστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο; Πιστεύω πως όχι.
Οταν συμψηφίζεις απλουστευτικά δύο τόσο διαφορετικά ιστορικά φαινόμενα, με τόσο ξένα μεταξύ τους γενεσιουργά αίτια και διαδρομές απλώς και μόνο γιατί διασταυρώθηκαν ιστορικά, στην ουσία όχι μόνο δεν διαπαιδαγωγείς τους πολίτες για τις μαύρες σελίδες της σύγχρονης ευρωπαικής ιστορίας αλλά δεν τις ανοίγεις καν — στο τέλος ζυγίζεις μόνο νεκρούς. Και πιστεύω, σε αντίθεση με πολλούς, ότι η συσκότιση και η σύγχυση που δημιουργεί ο συμψηφισμός, δεν ξεπλένει τον ναζισμό αλλά τον σταλινισμό. Για τρεις λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν αρκετά καλή γνώση για τα εγκλήματα του ναζισμού. Και με τα ιστορικά και λογοτεχνικά βιβλία που έχουν γραφτεί για αυτόν που είναι πάρα πολλά, αλλά και με άλλους τρόπους, κυρίως το σινεμά και την τηλεόραση, ο μέσος Ευρωπαίος έχει δεχτεί την κρίσιμη μάζα πληροφορίας για τη ναζιστική θηριωδία. Ο ναζισμός επομένως είναι ήδη σεσημασμένος εχθρός των αξιών του Ουμανισμού και της Δημοκρατίας — ούτε οι σκληροί ακροδεξιοί δεν τολμούν να τον υπερασπιστούν. Αντιθέτως για τα εγκλήματα του σταλινισμού πριν και μετά τον πόλεμο η πραγματική πληροφόρηση είναι ελάχιστη και συσκοτισμένη από τον εξωραϊσμό της αριστερής προπαγάνδας και το πραγματικό γεγονός ότι δεκαεπτά εκατομμύρια Σοβιετικών του Κόκκινου Στρατού σκοτώθηκαν πολεμώντας του χιτλερικούς. Το επίμαχο ψήφισμα, τοποθετώντας σε κοινή ύλη τα δύο φαινόμενα, χάνει την ευκαιρία να αναδείξει αυτοτελώς την πραγματική ιστορία του Σταλινισμού και τον εγκλημάτων του απέναντι στους ανατολικούς ευρωπαϊκούς λαούς αλλά και τον Ρώσικο. Η συζήτηση που άνοιξε μεταφέρθηκε αυτόματα στο συσχετισμό του με τον ναζισμό (για τον οποίο όμως η γνώση ήταν ήδη επαρκής και η επίσημη καταδίκη δεδομένη) και μοιραία εκφυλίστηκε σε κουβέντα περί διαβάθμισης της φρίκης.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι πολλοί προοδευτικοί άνθρωποι έχουν ανακλαστική αποστροφή σε οποιαδήποτε σχετικοποίηση του Ολοκαυτώματος. Δεν έχουν άδικο γιατί η κατάχρηση που έχει γίνει για δεκαετίες είναι μεγάλη. Αρα σε αυτούς, χωρίς να έχουν καμία συμπάθεια στον Σταλινισμό, πρυτανεύει η βαθιά πεποίθηση ότι δίπλα στο Ολοκαύτωμα δεν στέκει κανένα άλλο ιστορικό δείγμα της ανθρώπινης θηριωδίας.
Ο τρίτος λόγος είναι η προσφορά άλλοθι σε όσους εκ των αριστερών θα είχαν διάθεση να απολογηθούν για τα εγκλήματα του σταλινισμού. Αν η ερώτηση ήταν ευθεία και αυτόνομη —καταδικάζετε τον σταλινισμό ως αυτουργό ανθρωπιστικών εγκλημάτων— θα όφειλαν να απαντήσουν εξ ίσου ευθέως και όχι μέσα από την παραμορφωτική διάθλαση της σύγκρισης με το ναζισμό.