Είδα το Χριστουγεννιάτικο Δένδρο του Συντάγματος. Υπέροχο. Άψογο αισθητικά, πρωτότυπο εικαστικά, αναμφισβήτητα ένα έξοχο έργο Τέχνης μεταμοντέρνου μινιμαλισμού. Οι σπείρες με κατεύθυνση τον ουρανό δίνουν το αίσθημα της συνομιλίας με το Θείο, το δυναμικό ελλειπτικό σχήμα τους δημιουργεί ψυχική ανάταση, η μορφή του καθρεφτίζει τη Βαβέλ της επικοινωνίας μας. Να πω την αλήθεια ίσως προτιμώ τις Ομπρέλες του Ζογγολόπουλου και το Γυάλινο Δρομέα, αλλά μου άρεσε πολύ κι αυτός ο λαμπερός κόλουρος κώνος της πλατείας. Μόνο που ούτε φέτος θα έχει ένα κανονικό χριστουγεννιάτικο δένδρο η πρωτεύουσα. Κι αν τα κατασκευάσματα που κάνουν την εμφάνισή τους κάθε Δεκέμβρη κοντά στο κεντρικό συντριβάνι θεωρούνται χριστουγεννιάτικα δένδρα, τότε το ψηλότερο χριστουγεννιάτικο δένδρο της Ευρώπης είναι ο Πύργος του Άιφελ.
Σκέφτομαι πως όταν γυρίσω στο πατρικό μου -που το κάνω εδώ και 22 χρόνια προπαραμονές- και δω ότι η μάνα μου έχει βάλει στο σαλόνι μας ένα φωτισμένο έργο τέχνης με ένα αστέρι με στρας στην κορυφή, θα φάω όλα τα μελομακάρονα για να μην το πετάξω από το παράθυρο. Γιατί επιστρέφουμε -για σκεφθείτε- πάντα για τις εικόνες, για την ακινησία του χρόνου, την εναλλαγή των ευτυχισμένων νέων ετών, για την πατρίδα μας που είναι τα παιδικά μας χρόνια. Αυτό το άυλο πράγμα είναι το χριστουγεννιάτικο δένδρο και όχι η κομψότητα του υλικού.
Η αγαπημένη γιορτή δεν είναι διαγωνισμός στυλ αλλά η συνεχής επιστροφή στην αθωότητα, στο παραμύθι, στο παιδικό όνειρο, στην πρώτη ματιά μας στον κόσμο. Είναι ο παντοτινός νόστος στα μονοψήφια χρόνια μας, τότε που κάθε στολίδι είχε ταυτότητα, κάθε μπάλα την ιστορία της, κάθε άγγελος το όνομά του, και σε αυτά κάθε χρόνο προσθέταμε κι άλλο. Το δένδρο είναι η άχρονη εικόνα που καθησυχάζει, δεν έχει ηλικία, μόνο αγαπημένα πολύχρωμα μπιχλιμπίδια που η ομορφιά τους βρισκόταν στο χέρι του πατέρα που τα ξετύλιγε, της μάνας που τα κρεμούσε, στο μικρό χεράκι που δεν έφτανε. Και τώρα που έχει βαμμένα νύχια βάζει το ίδιο άστρο στον ουρανό του και την φάτνη στη βάση του, την ίδια από την εποχή που νόμιζες ότι βρισκόσουν κι εσύ μέσα της.
Το τελευταίο πράγμα που είναι το χριστουγεννιάτικο στόλισμα είναι η αισθητική – το αντίθετο. Οι άγιες μέρες είναι η μόνη περίοδος της ζωής μας που νομιμοποιεί το κιτς. Το χριστουγεννιάτικο δένδρο, οι Αϊ-Βασίληδες και τα άστρα στα παγωμένα τζάμια είναι υπέροχα ακαλαίσθητες εικόνες που βγάζουν τη γλώσσα στο καλό γούστο γιατί τότε μόνο το νικάν. Ας αφήσουμε λοιπόν το κιτς να θριαμβεύσει όπως έκανε πάντα τις μέρες του Χριστούλη και ας ξεχάσουμε για λίγο τις καλλιτεχνικές πρωτοτυπίες ή τη μόδα (φέτος θα φορεθούν οι χρυσές μπάλες στα δένδρα). Δεν υπάρχει φέτος για τα Χριστούγεννα, είναι η αιώνια αγαπημένη κιτς εικόνα όλων των Δεκέμβρηδων της ζωής μας.
Αυτό νομίζω χρειάζεται και η μεγάλη μας μαμά η Αθήνα. Ένα από τα δένδρα του Συντάγματος να φορτώνεται κάθε χρόνο με χιλιάδες πολύχρωμες, αταίριαστες και ανόμοιες μπαλίτσες, γιρλάντες, αγγελάκια, κορδέλες και πολλά φώτα. Να δημιουργηθεί δηλαδή στα παιδιά της μια πάγια ανάμνηση γιορτής που ξυπνά χωρίς εκπλήξεις κάθε τέλος του έτους.
Τα όνειρα δεν αγαπούν τις εκπλήξεις ούτε τα έργα Τέχνης. Ας μη φοβηθούμε την παρδαλή ομορφιά, είναι κάτι που έχουμε ανάγκη αυτές τις μέρες. Και ας απενοχοποιηθούμε από την υποχρέωση της πρωτοτυπίας και της Τέχνης αυτές τις τέσσερις βδομάδες που ανήκουν στα παιδικά χρόνια μικρών και μεγάλων.