Πάει κι αυτό. Τώρα που έσβησαν τα βεγγαλικά και κόπασαν οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης για την «καθαρή έξοδο» ώρα να κοιτάξουμε το μέλλον. Η Ελλάδα έγινε μετά πολλών επαίνων η πρώτη χώρα της Ευρωζώνης που είναι ταυτόχρονα εκτός μνημονίων και εκτός αγορών και έχει μπροστά της δύο χρόνια καιρό. Δύο χρόνια σε limbo για να δούμε αν θα πάμε μπροστά στην κανονικότητα ή πίσω για να ζητάμε πάλι βοήθεια από την Ευρώπη. Τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Το μαξιλάρι των 24,1 δισ. ευρώ, ή αλλιώς οι «προμήθειες» που μας έδωσαν για τον δρόμο οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα σωθούν σε δύο χρόνια από σήμερα, το καλοκαίρι του 2020. Βέβαια αν η κυβέρνηση βάζει διαρκώς χέρι στο αποθεματικό το αδιέξοδο θα φανεί πολύ νωρίτερα. Κοινώς, κάθε φορά που θα τρώμε από τα έτοιμα, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα σκαρφαλώνουν κι άλλο.
Και τώρα που «βγήκαμε» πώς να είναι άραγε το διεθνές περιβάλλον; Εντελώς αλλαγμένο σε σύγκριση με το 2015. Το πάρτι της ατελείωτης ρευστότητα τελείωσε, το QE στερεύει (έτσι κι αλλιώς δεν θα πάρουμε ούτε ένα ευρώ), ενώ τα επιτόκια θα αρχίσουν να ανεβαίνουν από τον Σεπτέμβριο του 2019. Και με τα επιτόκια σε φάση ανόδου οι αδύναμοι «τρώνε πόρτα» πολύ πιο εύκολα στις αγορές. Τις οποίες αυτή την ώρα βλέπουμε με το κιάλι.
Είναι δυστυχώς πολύ πιθανό σε ένα χρόνο από σήμερα, η Ελλάδα, εν μέσω εκλογικής χρονιάς, να βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση με τη σημερινή: εκτός μνημονίου, εκτός αγορών με τράπεζες φορτωμένες με κόκκινα δάνεια και capital controls.
Τότε γιατί το έκαναν οι Ευρωπαίοι; Γιατί μας «έβγαλαν» χειροκροτώντας και πανηγυρίζοντας όταν είναι εμφανές ότι ακόμη δεν μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας; Θέλουν να μας «κάψουν» για να ζητάμε πάλι μνημόνιο το 2020; Μήπως αυτό θέλει και ο Αλέξης Τσίπρας για τον Κυριάκο Μητσοτάκη;
Η απάντηση για τους Ευρωπαίους είναι ότι έχουν άλλα στο μυαλό τους: το Προσφυγικό, το Brexit, την κατάσταση στην Ιταλία. Δεν ήθελαν να περάσουν από τα κοινοβούλια των χωρών τους ένα νέο πρόγραμμα στήριξης και κυρίως ήθελαν πάση θυσία να αποφύγουν τη μομφή ότι δεν άφησαν την Ελλάδα να κινηθεί ελεύθερη. Όσο για τον Αλέξη Τσίπρα είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς τα κριτήρια με τα οποία λαμβάνει τις αποφάσεις του.
Πάντως το έργο των τελευταίων ημερών ήταν κακοσκηνοθετημένο. Φαίνονταν οι ραφές.
Στο Λουξεμβούργο, στο περιθώριο του Eurogroup, υπήρχε χρόνος για χαλαρές κουβέντες. Σε αυτό το πλαίσιο ήταν σαφές ότι οι δανειστές γνώριζαν από την αρχή πως το λεγόμενο «ολιστικό σχέδιο Τσακαλώτου» δεν θα ήταν ο οδικός χάρτης για την Ελλάδα μετά τις 20 Αυγούστου. «Δεν ήταν δα και καμιά Rolls Royce» σχολίαζε κεντρικό στέλεχος της διαπραγμάτευσης στο Μεγάλο Δουκάτο. «Αλλά συμβαίνουν αυτά» πρόσθεσε. Κι επειδή δεν ήταν πειστικό ούτε για αστείο, οι Θεσμοί ετοίμασαν το δικό τους κείμενο δεσμεύσεων και το έθεσαν προς υπογραφή μαζί με το χρέος. Μιάμιση σελίδα. Πάει κι αυτό.
Και το μαξιλάρι; Και αυτό είναι κάτι άλλο, όχι αυτό που λέγεται. Όπως το ολιστικό Τσακαλώτου δεν είναι το σχέδιο, όπως η καθαρή έξοδος δεν είναι καθαρή, έτσι και το μαξιλάρι δεν προβλέπεται να λειτουργήσει ως ασφαλιστήριο φερεγγυότητας, ώστε να διευκολυνθεί η έξοδος στις αγορές. Όπως εξηγεί ο Γιώργος Προκοπάκης «είναι η εγγύηση για τους πιστωτές ότι το πρόβλημα – Ελλάδα δεν θα αναζωπυρωθεί στο άμεσο μέλλον».
Καθώς όμως θα το ξοδεύουμε βαυκαλιζόμενοι με την εικονική πραγματικότητα της δήθεν εξόδου -και εν μέσω προεκλογικής παροχολογίας (η κυβέρνηση ήδη υπόσχεται διάφορα)- το χαλί θα τραβιέται αθόρυβα κάτω από τα πόδια μας.
Ας ελπίσουμε ότι η επόμενη κυβέρνηση θα έχει συναίσθηση της ευθύνης που αναλαμβάνει. Και ότι θα ξεχωρίσει την πραγματική πραγματικότητα από την εικονική, αυτή της προπαγάνδας και της δημαγωγίας.