Με τη «Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη», γενέθλια πράξη του ΠΑΣΟΚ το 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου κατέστησε σαφές ότι το νέο-ιδρυθέν Κίνημα απευθύνεται και εκφράζει τους «μη προνομιούχους» Ελληνες και την τότε μεσαία τάξη που αναζητούσε, μετά απεχθή επταετή δικτατορία και την σχεδόν πεντηκονταετή πολιτική κυριαρχία της Δεξιάς, τη δημοκρατική ομαλότητα και πορεία της χώρας καθώς και τη θέση της στην Ευρώπη και τον κόσμο. Το 1977, μάλιστα, σε μια μακρά συνέντευξη του στους Νew York Times, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ εξηγούσε και προσδιόριζε σαφώς πως απευθυνόταν «στο προοδευτικό κομμάτι του Κέντρου, στην Κεντροαριστερά», όπως είπε χαρακτηριστικά, καθιστώντας έτσι σαφή τη γραμμή διαχωρισμού από τη Δεξιά και τη ΝΔ.
Αξιοποιώντας τη χαρισματικότητά του διατύπωσε ένα ιδεολογικό και πολιτικό πρόγραμμα —μια μείξη λαϊκού πατριωτισμού, ουτοπικού σοσιαλισμού, κεντρώου λαϊκισμού και σοσιαλδημοκρατικού μεταρρυθμισμού— το οποίο μόνο ο ίδιος, μπόρεσε να εκφράσει και να διαχειριστεί πλήρως, όπως επιβεβαιώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, με την επικράτηση της Αλλαγής, τον Οκτώβριο του 1981, ανοίγοντας ένα μεγάλο κεφάλαιο στη σύγχρονη πολιτική Ιστορία.
Το ΠΑΣΟΚ υπό την καθοδήγησή του έγινε σημείο αναφοράς στην πολιτική ζωή της χώρας. Πραγματοποίησε σειρά θεσμικών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς (Τοπική Αυτοδιοίκηση, ΕΣΥ, κοινωνικό κράτος πρόνοιας, οικογενειακό δίκαιο, και πολλά άλλα) και διαμόρφωσε μια νέα κοινωνική πραγματικότητα: Τη διεύρυνση της μεσαίας τάξης — τα «νέα τζάκια», όπως είχε πει ο Ανδρέας.
Το 1996, ο Κώστας Σημίτης που παρέλαβε την σκυτάλη με το όραμα του εκσυγχρονισμού και της ΟΝΕ, ανέδειξε και επικύρωσε τη σοσιαλδημοκρατική ταυτότητα του ΠΑΣΟΚ και αναβάθμισε την ευρωπαϊκή παρουσία της χώρας και το μέσο βιωτικό επίπεδο. Ήταν η λαμπρή οκταετία Σημίτη.
Ωστόσο εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης και του φάσματος της χρεοκοπίας, από το 2010 και μετά, το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε καταναγκαστικά το βάρος των Μνημονίων. Με εσωτερικές συγκρούσεις και βαλλόμενο από τη ΝΔ των Ζαππείων και τον ΣΥΡΙΖΑ του ακατάσχετου λαϊκισμού που βρήκαν ευκαιρία και σχεδόν το κατάφεραν, το ΠΑΣΟΚ έχασε το μεγαλύτερο μέρος της λαϊκής του βάσης. «Επιασε πάτο» και μετεξελίχθηκε σε Κίνημα Αλλαγής.
Οι τεκτονικές κοινωνικές αλλαγές που επέφερε η οικονομική κρίση και η άνετη άνοδος στην εξουσία της ΝΔ λόγω κυρίως της αλλοπρόσαλλης ιδεοληπτικής διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, υποχρεώνουν στη σημερινή πολιτική συγκυρία το Κίνημα Αλλαγής να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα και τον ρόλο του. Η εσωκομματική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ και η αδυναμία να προσδιοριστεί ως αξιόπιστη αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη έστρεψαν πολλούς στο ευρύτερο μεσαίο χώρο να θέτουν το ερώτημα; «Το ΚΙΝΑΛ τι κάνει; Θα πάρει κάποια πρωτοβουλία για τον χώρο;»
Είναι σαφές ότι η Φώφη Γεννηματά και η ηγετική ομάδα του ΚΙΝΑΛ, μετά από το πρώτο εξάμηνο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, από την ώρα που ξέσπασε η υγειονομική κρίση, τον περασμένο Μάρτιο, επέλεξαν το δρόμο της «δημιουργικής» αντιπολίτευσης. Αξιοποιώντας τη μακρά κυβερνητική εμπειρία του ΠΑΣΟΚ, καταθέτουν διαρκώς προτάσεις για την αντιμετώπισή της καθώς για τις σημαντικές συνέπειες στην οικονομία. Πολλές έγιναν δεκτές από την κυβέρνηση ενώ τηρείται υπεύθυνη στάση στη παρατεταμένη κρίση με την Τουρκία. Δεν είναι, λοιπόν, αβάσιμη η εκτίμηση που ακούγεται πως το Κίνημα Αλλαγής ασκεί την ουσιαστική αντιπολίτευση στη κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Ομως αυτό δεν αρκεί καθώς οι εκλογικοί συσχετισμοί με τον ΣΥΡΙΖΑ —31,5% και αξιωματική αντιπολίτευση έναντι μόλις 8,1% του Κινήματος Αλλαγής— είναι μέχρι τις επόμενες κάλπες δεδομένοι. Με ποια στρατηγική θα αλλάξουν ώστε να κερδηθεί η μάχη της Κεντροαριστεράς στις επόμενες εκλογές όπου προσδοκάται ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα υποστεί δύο ακόμη εκλογικές ήττες;
Ως άμεση προτεραιότητα προκύπτει επιτακτικά για το Κίνημα Αλλαγής να θέσει και να αναδείξει την προοδευτική μεταρρυθμιστική ατζέντα για την πορεία της χώρας την επόμενη δεκαετία με βάση την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ. Αφενός για να επιβεβαιώσει το σοσιαλδημοκρατικό του στίγμα αναθερμαίνοντας τις σχέσεις του με τα μεσαία κοινωνικά στρώματα αλλά και να τονίσει ότι ο άλλος δρόμος απ τη πολιτική της ΝΔ είναι το δικό του στρατηγικό σχέδιο και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πρόδηλο ότι αυτές οι επιδιώξεις δεν μπορούν να ευοδωθούν αν δεν συνοδεύονται από ανοιχτή πρόσκληση σύμπραξης προς όλες τις αδρανούσες δυνάμεις της παράταξης χωρίς προϋποθέσεις και παζάρια ικανοποίησης προσωπικών εγωισμών.
Αρχής γενομένης από την εκδήλωση στο Ζάππειο όπου αναδείχθηκε η ανασύσταση και ο εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ, το αναπτυξιακό σχέδιο του ΚΙΝΑΛ θα το παρουσιάσει η κυρία Γεννηματά στο Φόρουμ της Θεσσαλονίκης . Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την επιβεβαίωση του ιδεολογικού και προγραμματικού στίγματος του ΚΙΝΑΛ στην Συνδιάσκεψη που έχει αναβληθεί από τον περασμένο χειμώνα, λόγω κορονοϊού και εφ όσον το επιτρέψουν οι συνθήκες πρόκειται να διεξαχθεί τους επόμενους μήνες.