Μετά το 1974, όταν έγινε η εισβολή της Τουρκίας και η κατάληψη του βόρειου τμήματος της Κύπρου, άλλαξαν δραματικά οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι ελληνικές κυβερνήσεις συνειδητοποίησαν δύο πράγματα. Πρώτον, ότι οι εθνικές προδοσίες διαπράττονται από όσους δηλώνουν υπερπατριώτες και την κρίσιμη στιγμή την κοπανάνε αφήνοντας πίσω τους συντρίμμια. Αυτό, δηλαδή, που έκανε η χούντα πριν από 44 χρόνια. Δεύτερον, η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να παίζει στο παιχνίδι της έντασης που καλλιεργεί η Τουρκία. Μοναδικό της μέλημα (πρέπει να) είναι να ενισχύει την αποτρεπτική ισχύ της και τις συμμαχίες της στην περιοχή και στον κόσμο όλο.
Αυτήν την στρατηγική ακολούθησαν όλες οι κυβερνήσεις. Με την κυβέρνηση Τσίπρα φάνηκε ότι κάτι πάει να αλλάξει, κυρίως λόγω ορισμένων «παλικαρισμών» του συνεταίρου Πάνου Καμμένου. Θυμίζουμε εν τάχει:
–Τις πρώτες ημέρες του 2016, την ώρα που η ελληνική διπλωματία προσπαθούσε να αντικρούσει, με σοβαρά και πειστικά επιχειρήματα, τις τουρκικές αμφισβητήσεις για την Συνθήκη της Λοζάνης, ο υπουργός Αμυνας επέλεξε να χαρακτηρίσει «ηλίθιες» τις δηλώσεις Ερντογάν (εδώ).
– Στις αρχές του 2017 ο ίδιος ανέβασε την ένταση δηλώνοντας τι θα κάνει αν οι Τούρκοι «ανεβούν στα Ιμια» (εδώ). Ελπίζουμε να μην τους έχει δώσει καμιά ιδέα…
– Στο τέλος του 2017 ο Καμμένος, δίκην γεωστρατηγικού αναλυτή, αποφάνθηκε ότι η Τουρκία γίνεται «δεύτερο Ιράν» στην περιοχή μας (εδώ).
Βούτυρο στο ψωμί των Τούρκων, οι οποίοι απάντησαν με διαφορους κουτσαβακισμούς (χαρακτηριστικά εδώ και εδώ).
Ανεξάρτητα από τη άποψη που μπορεί να έχει κανείς για όλα αυτά, το προφανές συμπέρασμα είναι ότι ο Καμμένος έπαιξε στο παιχνίδι της έντασης με την Τουρκία, αλλάζοντας την μέχρι τώρα αντίθετη επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Απέφερε κάτι θετικό για τη χώρα; Οχι. Αντίθετα, στραπατσαρίστηκε (και) ο ίδιος με όσα ακολούθησαν. Τα θυμίζουμε εν τάχει. Με απαίτηση του Ερντογάν ο Καμμένος εξαφανίστηκε τις ημέρες επίσκεψής στην Αθήνα. Πριν από μερικές μέρες βρέθηκε σε κλοιό τουρκικών πλοίων και αεροσκαφών, όταν επιχείρησε να ρίξει στεφάνι στα Ιμια (επέτειος).
Αυτές τις μέρες, που ο Ερντογάν δείχνει να έχει απασφαλίσει, ο Καμμένος απέφυγε να παίξει στο παιχνίδι της έντασης. Η εμφάνισή του στο ΝΑΤΟ ήταν, περιέργως, μετρημένη και υπεύθυνη.
Πολύ σωστά. Δουλειά του υπουργού Αμυνας δεν είναι να απαντά στους κουτσαβακισμούς των Τούρκων με δικούς του παλικαρισμούς. Είναι να προετοιμάζει τις Ενοπλες Δυνάμεις για κάθε ενδεχόμενο. Οι μαγκιές δεν είναι για τέτοια θέματα. Χρειάζεται σοβαρότητα. Και, ευτυχώς, έτσι συμπεριφέρθηκε και η αντιπολίτευση, αναβάλλοντας την κατάθεση πρότασης για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής σε βάρος του.
Η Ελλάδα πρέπει να σταθμίσει ψύχραιμα τα δεδομένα:
– Η Τουρκία έχει ανοιχτό πολεμικό μέτωπο στη Συρία. Τότε γιατί επιδιώκει, ταυτόχρονα, την κλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο, αφού(θεωρητικά) δεν την συμφέρει; ΄Η μήπως το κάνει(και) ως αντιπερισπασμό, για να δείξει ότι αντέχει να έχει ανοιχτά πολλά μέτωπα;
– Εχει ανοιχτά μέτωπα, σχεδόν «πολεμικά», με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ειδικά η συμπεριφορά της απέναντι στην υπερδύναμη είναι πρωτοφανώς προκλητική. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση Τράμπ τήρησε αυστηρά ίσες αποστάσεις στη σημερινή μίνι κρίση στο Αιγαίο. Ετσι καθίσταται άκρως επίκαιρο ένα περυσινό ερώτημα, που θέσαμε από αυτήν εδώ τη θέση.
– Ο Ερντογάν, μετά το πραξικόπημα σε βάρος του, έχει ανοικτό και το εσωτερικό του μέτωπο. Δείχνει να αισθάνεται ανασφάλεια. Μήπως αυτό τον οδηγεί σε εξαγωγή της έντασης; Και πόσο ελεγχόμενη είναι αυτή;
Σταθμίζοντάς τα όλα αυτά μπορεί να καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα. Μπορεί να μην είναι ασφαλή λόγω (και) της ιδιοσυγκρασίας του Ερντογάν. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα πρέπει να διατηρήσει την πάγια στρατηγική της: δεν μετέχει στο παιχνίδι της έντασης. Διότι η ένταση μπορεί να οδηγήσει και σε κάποιο «ατύχημα».
Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες για το ποια είναι η βασική επιδίωξη της Τουρκίας. Αν προκαλέσει θερμό επεισόδιο, θέλει μετά να ασκηθεί πίεση στην Ελλάδα κάτσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Αν συμβεί αυτό, η Τουρκία θα έχει πετύχει τον στόχο της. Αυτό επιδιώκει εδώ και δεκαετίες. Διότι σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων ή και σε ένα διεθνές δικαστήριο, παραδείγματος χάριν για τη διευθέτηση των διαφορών στον Αιγαίο, η Ελλάδα έχει μόνο να χάσει. Διότι δεν διεκδικεί, διεκδικεί η Τουρκία.
Εν κατακλείδι, η εξωτερική πολιτική δεν γίνεται με μαγκιές ως απάντηση στους τσαμπουκάδες. Και μακάρι να το κατάλαβε, επιτέλους, ο Καμμένος ή να του επέβαλαν άλλοι να τις σταματήσει. Για να το πούμε αλλιώς, στα γαβγίσματα του σκύλου, ακόμα κι αν ξέρεις ότι δεν δαγκώνει, δεν απαντάς με δικά σου γρυλίσματα. Εχεις απλώς το νου σου και είσαι προετοιμασμένος, για να απαντήσεις όπως πρέπει, αν πάει να σε δαγκώσει.