Την εποχή που οι Αγανακτισμένοι ήταν ρεύμα, ο Τσίπρας παρίστανε τον ριζοσπάστη και ο Καμμένος τον ασυμβίβαστο πατριώτη, η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Αιγαίου ήταν η λύση στα προβλήματά μας. Οχι απλώς θα καθαρίζαμε με το χρέος, αλλά θα τα ακουμπούσαμε και στον Μέσι για να πάρει ελληνική υπηκοότητα.
Μετά οι επικεφαλής των Αγανακτισμένων διορίστηκαν, ο Τσίπρας είπε ότι είχε αυταπάτες και ο Καμμένος ξεκίνησε να προβάρει στολές. Στο πρώτο, από τα πολλά λουσάτα, με το τζετ, ταξίδια του στις ΗΠΑ εκστόμισε κάτι που άφησε με ανοιχτό το στόμα και τους Αμερικανούς. Μίλησε για συνεκμετάλλευση 70%-30% των ενεργειακών κοιτασμάτων του Αιγαίου -για τα οποία, παρεμπιπτόντως, δεν υπάρχει σφαιρική, αναλυτική εικόνα. Δεν ήταν κάτι το σοβαρό. Επρόκειτο για άλλη μία ανοησία του τύπου «κοινά σύνορα με τη Σερβία». Στο μυαλό του Καμμένου ή, των ψηφοφόρων του, το σχέδιο ήταν απλό: φουντάρουμε τα τρυπάνια στα γαλανά νερά του Αιγαίου και πληρώνουμε 30% προστασία στους Αμερικανούς. Και όλα αυτά, ενώ η χώρα δεν έχει τολμήσει να ανακηρύξει ΑΟΖ στο Αιγαίο. Ομως το πρόβλημα είναι πιο πολύπλοκο από την γεωστρατηγική ανάλυση του Πάνου Καμμένου.
Στην πατρίδα μας συνηθίζουμε να αποδίδουμε την επιθετικότητα της Τουρκίας στα εσωτερικά της προβλήματα. Δεν είναι μόνο αυτό. Πέρα από τη χρόνια δυσφορία της Αγκυρας για τη Λωζάνη και τη μετατροπή του Αιγαίου σε «ελληνική λίμνη», η συμπεριφορά της Τουρκίας σκοπεύει να αναδείξει πολιτικά και νομικά επιχειρήματα με αντίκρυσμα στην εκμετάλλευση ή, καλύτερα, στη συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Αιγαίου.
Η «πατριωτική» θέση προτρέπει στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), κατά το παράδειγμα της Κύπρου, έτσι ώστε να κατοχυρωθούν τα ελληνικά δικαιώματα στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Αιγαίου. Ομως η ΑΟΖ δεν αφορά μόνο την εκμετάλλευση κοιτασμάτων, αλλά και την αξιοποίηση κάθε πόρου, διαθέσιμου στη θαλάσσια περιοχή. Αν ανακηρύξεις ΑΟΖ δεσμεύεις ως και τα αλιεύματα. Ας πούμε ότι προχωρούμε στην ανακήρυξη ΑΟΖ, έχοντας απέναντι μία χώρα που δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ποια θα είναι η αντίδραση της; Μπορούμε να τη διαχειριστούμε;
Στην ελληνική πλευρά υπάρχει και μία δεύτερη άποψη. Η ΑΟΖ δεν είναι απαραίτητη αφού υπάρχει υφαλοκρηπίδα που αφορά το βυθό. Και τα κοιτάσματα είναι στο βυθό, όχι στον αφρό της θάλασσας. Αν ανακηρύξουμε ΑΟΖ, θεωρητικά θα μπορούμε να ψαρεύουμε μόνοι μας στο Αιγαίο, αλλά αυτό δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από τον μεγάλο μας γείτονα. Πατάμε γερά στην υφαλοκρηπίδα μας και καλούμε την Τουρκία στη Χάγη. Η Τουρκία δεν είναι αφελής για να πάει στη Χάγη μόνο για την υφαλοκρηπίδα. Γνωρίζει ότι το Δικαστήριο, στην καλύτερη περίπτωση για την ίδια, θα της εκχωρήσει 2%-3% στο βόρειο και κεντρικό Αιγαίο, τίποτα στα Δωδεκάνησα μέχρι και τη Ρόδο και περίπου 25% μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου και 18% ανατολικά της Μεγίστης.
Σημειώστε πάντως ότι ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Η υφαλοκρηπίδα μετράται από τις ακτές και μπορεί να έχει έκταση έως 200 ναυτικά μίλια από αυτές. Η ΑΟΖ εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων και μπορεί να φτάσει τα 200 ναυτικά μίλια από την άκρη των χωρικών υδάτων.
Τι κάνουμε, λοιπόν; Πριν από αυτό το ερώτημα προηγείται ένα άλλο. Μπορεί να υπάρξει εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Αιγαίου, αφήνοντας στην Τουρκία τα ψίχουλα; Είναι προφανές ότι το ιδεατό έχει απόσταση από το ρεαλιστικό. Ακόμα και αν εμείς αγνοήσουμε την Τουρκία, δεν θα έχουν την ίδια στάση και αυτοί που θα έρθουν για να βγάλουν το πετρέλαιο ή το αέριο.
Ουσιαστικά όλα όσα γίνονται στο Αιγαίο είναι προπαρασκευαστικά για μία δύσκολη κουβέντα σχετικά με τη συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Μόνο που δεν μπορείς να προσέλθεις σε αυτή τη συζήτηση αν δεν έχεις πει με σαφήνεια τι πιστεύεις ότι δικαιούσαι. Και αυτό σήμερα γίνεται μόνο με την ανακήρυξη ΑΟΖ. Αλλά για την Αγκυρα η ανακήρυξη ΑΟΖ θα είναι πολεμική πράξη. Συνεπώς;