Απόψεις

H θεσμική μνήμη του Γιάννη Στουρνάρα

Η ανθεκτικότητα του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος απέναντι στις επιθέσεις που δέχεται εδώ και τρία χρόνια είναι ένα συμβολικό παράδειγμα θεσμικής αντοχής. Η θητεία του ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2020 και το μήνυμα που στέλνει είναι σαφέστατο
Αλέκος Παπαναστασίου

Οι παρεμβάσεις κατά του επικεφαλής της Τραπέζης της Ελλάδος, συχνά με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, καλά κρατούν από τον Ιανουάριο του 2015 και είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πολιτικά στόρι της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

Απολύτως ενδεικτικό έως συμβολικό θα έλεγε κανείς… αλλά αυτά θα απασχολήσουν τον ιστορικό του μέλλοντος. Ας πούμε απλά ότι επιθέσεις σαν κι αυτές που δέχεται ο Γιάννης Στουρνάρας δεν καταγράφονται σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης: ούτε στην Πολωνία, ούτε στην Ουγγαρία.

Παρότι ο Στουρνάρας, όπως και ένας σημαντικός αριθμός δικαστικών λειτουργών, ακέραιων υπαλλήλων του κράτους και μαζί τους εκατομμύρια ενεργοί πολίτες δείχνουν ότι «αντέχουν» —και κυρίως ότι θα «αντέξουν» ακόμη και ως τον Σεπτέμβριο του 2019— το κλίμα αντιπαλότητας από την πλευρά της κυβέρνησης εντείνεται, συχνά με επιχειρήματα που δεν «αντέχουν» στη βάσανο της λογικής.

Για παράδειγμα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος ανέφερε μιλώντας στην ΕΡΤ τα εξής: «Ο κ. Στουρνάρας είναι ο διοικητής της ΤτΕ, οφείλει να λειτουργεί με βάση τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητές του πάντοτε στο πλαίσιο των γενικών πολιτικών που καθορίζονται από το υπουργικό συμβούλιο».

Η άποψη όμως ότι ο διοικητής της ΤτΕ πρέπει να ακολουθεί το υπουργικό συμβούλιο αγνοεί όχι μόνο τους ευρωπαϊκούς κανόνες αλλά και το ίδιο το καταστατικό της κεντρικής τράπεζας το οποίο αναφέρει: «Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, η Τράπεζα της Ελλάδος και τα μέλη των οργάνων της δεν ζητούν ούτε δέχονται οδηγίες από την κυβέρνηση ή οργανισμούς. Η κυβέρνηση και οι λοιποί φορείς πολιτικής εξουσίας δεν επιδιώκουν να επηρεάζουν τα όργανα της Τράπεζας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους».

Από την πλευρά του, ο νυν διοικητής δεν δείχνει να επηρεάζεται ούτε να εκφοβίζεται, ακόμη και όταν τίθεται στο στόχαστρο η σύζυγός του. Κυρίως δεν επιδιώκει να γίνει αρεστός κάνοντας το χατήρι της κυβέρνησης. Άλλωστε, όπως κάποιοι θυμούνται, δεν έκανε το χατήρι ούτε στον Αντώνη Σαμαρά, δηλαδή στον Πρωθυπουργό μιας κυβέρνησης στην οποία επί δύο χρόνια διετέλεσε υπουργός Οικονομικών.

Το φθινόπωρο του 2014, όντας ήδη διοικητής της ΤτΕ, ο Στουρνάρας είχει διαφωνήσει ανοιχτά με τη γραμμή της τότε κυβέρνησης που ήθελε την αποχώρηση του ΔΝΤ. Οι Ευρωπαίοι δεν ήταν έτοιμοι να δεχτούν κάτι τέτοιο, ενώ το ρητορικό «ανέβασμα» του θέματος από την κυβέρνηση έκανε περισσότερο κακό παρά καλό στη διαπραγμάτευση.

Βεβαίως η απάντηση του Σαμαρά δεν ήταν ένα απαξιωτικό non paper. Στο Μαξίμου μπορεί να τον άκουσε ακόμη και ο κηπουρός, αλλά προς τα έξω δεν καταγράφηκε καμία αντίδραση…

Επί ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, την τελευταία φορά που έγινε ενοχλητικός ο Στουρνάρας, μιλώντας για την ανάγκη προληπτικής πιστωτικής γραμμής, το οργισμένο non paper του Μαξίμου εναντίον του λίγο έλειψε να προκαλέσει μια ακόμη δήλωση στήριξης από τον Ντράγκι.

Με τούτα και με εκείνα τα χρόνια περνούν και είναι πια πολύ πιθανό η θητεία του νυν διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος να ολοκληρωθεί αρκετούς μήνες μετά από αυτή της σημερινής κυβερνητικής πλειοψηφίας. Οι εκλογές πρέπει να γίνουν το αργότερο ως τον Σεπτέμβριο του 2019 ενώ ο Στουρνάρας ολοκληρώνει τη δική του θητεία τον Ιούλιο του 2020.

Το μήνυμα που περνάει με τη στάση του είναι σαφές: ο δικός του ρόλος είναι να συμβάλει στη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα ακόμη και όταν αυτό συνεπάγεται τη διαφωνία με τις βραχυπρόθεσμες πολιτικές επιδιώξεις μιας κυβέρνησης.

Εδώ που φτάσαμε, αφού δεν κατάφεραν να τον «πετάξουν έξω με τις κλωτσιές», που θα έλεγε και ο Γιάνης Βαρουφάκης, εφόσον απέτυχαν οι «πιο δραστικές λύσεις στο πρόβλημα» όπως η στοχοποίηση της συζύγου του, η θεσμική μνήμη που εκφράζει ο διοικητής της ΤτΕ είναι ένα μέγεθος που έχει τη σημασία του για τα πολιτικά μας πράγματα.