Ανοικτή επιστολή στον Πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, σχετικά με τον ξυλοδαρμό ΑμΕΑ μέσα στον χώρο του πανεπιστημίου:
Αξιότιμε κύριε Πρύτανη,
Σίγουρα πληροφορηθήκατε ότι στο πανεπιστήμιό σας, την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου , ένα Άτομο με Ειδικές Ανάγκες, και συγκεκριμένα ένας συνάνθρωπός μας με 80% αναπηρία, που πάσχει από χρόνιο νόσημα, με αμέτρητα συμπτώματα και επιπλοκές, ξυλοκοπήθηκε μέσα στο πανεπιστήμιό σας από άτομα που παριστάνουν τους προασπιστές ανώτερων ηθικών αξιών.
Καθώς ο συγκεριμένος άνθρωπος έχει αναλάβει την ευθύνη δυο οργανώσεων σχετικών με την ενδυνάμωση των χρόνια πασχόντων ατόμων, είχε κληθεί στο πανεπιστήμιό σας σε εκδήλωση που οργάνωνε στο Αμφιθέατρο Αντωνιάδου η Μη-Κυβερνητική, Μη-Κερδοσκοπική οργάνωση AIESEC, που προάγει τον εθελοντισμό σε κοινωφελή θέματα. Σε αυτή μετέχουν και καθηγητές του πανεπιστημίου σας, που είναι μάλιστα ενεργοί σε πρόγραμμα ενίσχυσης της καινοτομίας, του οποίου την ευθύνη έχει το ίδιο το πανεπιστήμιο. Ο σκοπός των οργανωτών ήταν να ενημερώσουν τους φοιτητές και να συζητήσουν μαζί τους για τον εθελοντισμό, όπου ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα μιλούσε για τον εθελοντισμό στον δικό του χώρο, της προστασίας των δικαιωμάτων και των διεκδικήσεων των ΑΜΕΑ. Είμαι βέβαιος ότι συμφωνείτε ότι είναι ένα ζήτημα με μεγάλη κοινωνική σημασία, και είναι σημαντικό η φοιτητική κοινότητα να γνωρίζει, και αν μπορεί να ανακουφίσει, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι αυτοί.
Η εκδήλωση είχε ανακοινωθεί ημέρες πριν, και προτού γίνει είχαν αναρτηθεί στο πανεπιστήμιό σας πανώ με συνθήματα όπως «Στα αφεντικά δε θα κάνουμε τις χάρες, άμα ξανάρθει η AIESEC θα φύγει με σφαλιάρες», και με φέιγ-βολάν με συνθήματα όπως «Στο διάολο ο εθελοντισμός, στο διάολο η καριέρα», και προκηρύξεις κατά της AIESEC, τυπωμένα σε μηχανήματα της σχολής. Αυτά τα συνθήματα, όπως είναι φανερό, εκδήλωναν πρόθεση άσκησης βίας, καταφερόμενα γενικώς και αορίστως κατά του εθελοντισμού, τον οποίο αυτοί που τα έγραψαν θεωρούν φαίνεται κάποια σκοτεινή δύναμη, αλλά και κατά της συγκεκριμένης ΜΚΟ και της εκδήλωσης που οργάνωνε. Οι αρμόδιοι οργανωτές της εκδήλωσης κάλεσαν τηλεφωνικά την Πρυτανεία να ενημερώσουν ότι δέχθηκαν πιέσεις για ακύρωση της εκδήλωσης, έχοντας δει τα σχετικά πανώ και τα φυλλάδια με απειλητικό περιεχόμενο. Το πρόσωπο στο οποίο μίλησαν στην πρυτανεία τους μετέφερε το μήνυμα ότι τους προτείνεται να ακυρώσουν την εκδήλωση. Η AIESEC απάντησε, ορθά κατά τη γνώμη μου, ότι δε θεωρούν σωστό να αποδεχθούν να ακυρώσωουν την εκδήλωση, λόγω εκβιασμού, και της απειλής της βίας.
Η εκδήλωση τελικά έγινε, και η βία ασκήθηκε από κάποιους, όχι απλώς κατά του καλεσμένου, συγκεκριμένου ΑΜΕΑ, αλλά και άλλων ομιλητών στην ίδια εκδήλωση. Αυτό σημειωτέον, έγινε παρουσία και καθηγητών του ιδρύματός σας, οι οποίοι δεν αντέδρασαν.
Η διάθεση άσκησης βίας είχε ήδη εκφρασθεί, προκαταβολικά, στην εκδήλωση μετείχαν και καθηγητές σας, είχε γίνει το τηλεφώνημα από τους οργανωτές στην Πρυτανεία, και άρα η διοίκηση του πανεπιστημίου είχε κάθε τρόπο να γνωρίζει τον κίνδυνο που εγκυμονούσε η κατάσταση, το λιγότερο να ανησυχήσει γι᾽αυτόν, και θα ήλπιζα να εκδηλώσει έμπρακτα την ανησυχία της.
Σύμφωνα με τον νόμο 4485/2017, περί «Οργάνωσης και Λειτουργίας της Ανώτατης Εκπαίδευσης», η αυτεπάγγελτη επέμβαση δημόσιας δύναμης επιτρέπεται σε πανεπιστήμιο σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά ζωής. Εν προκειμένω, και εκ των υστέρων, η βίαια επίθεση κατά του συγκεκριμένου ΑΜΕΑ, αλλά και των άλλων ομιλητών εμπίπτει στα άρθρα του Ποινικού Κώδικα, περί επικίνδυνης σωματικής βλάβης, που δεν είναι κακούργημα ή έγκλημα κατά ζωής, αφ’ εαυτού της. Φυσικά, ειδικά για το ΑΜΕΑ, ένα άτομο μάλιστα με 80% αναπηρία, σοβαρότατο χρόνιο νόσημα και σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια, την οποία πρόλαβε να δηλώσει στους ανθρώπους που τον χτύπησαν, πριν τον χτυπήσουν, οι συνέπειες είναι απρόβλεπτες. Κάλλιστα θα μπορούσε ο άνθρωπος να έχει πάθει χειρότερα, έως πολύ χειρότερα. Η εκτίμηση του κινδύνου που διέτρεχε ένα άτομο σε τέτοια κατάσταση, με τέτοια κακομεταχείριση, νομίζω βρισκόταν στα πλαίσια της διακριτικής κρίσης των οικοδεσποτών, δηλαδή του πανεπιστημίου, και συγκεκριμένα της διοίκησης του πανεπιστημίου. Και βέβαια στα πλαίσια της ευαισθησίας της.
Oμως, και σε περίπτωση που δεν υπάρχει κακούργημα ή έγκλημα κατά ζωής, αλλά περίπτωση διάπραξης ποινικών αδικημάτων, όπως εν προκειμένω η σωματική βλάβη, τα όργανα του νόμου μπορούν να παρέμβουν, για την προστασία των αθώων θυμάτων, την αποτροπή περαιτέρω εγκλημάτων, και την τιμωρία των ενόχων, κατόπιν απόφασης του Πρυτανικού Συμβουλίου.
Αναρωτιέμαι: συνήλθε το Πρυτανικό Συμβούλιο, ή έκανε κάποια σχετική ενέργεια; Το επιχείρημα ότι όταν συνέβη η βιαιοπραγία ήταν ήδη αργά, καταρρέει από το γεγονός ότι η πρόθεση της βίας είχε γίνει γνωστή, με την ανάρτηση των πανό, των φέιγ-βολάν κ.λπ. Αλλά έστω και παρά την απουσίας έγκαιρης, αποτρεπτικής ενέργειας, θα περιμέναμε κατόπιν κάποια επίσημη αντίδρασή σας, με σκοπό έστω εκ των υστέρων να διερευνηθούν οι συνθήκες του αποτρόπαιου περιστατικού, και ει δυνατόν να εντοπισθούν οι δράστες, οι οποίοι άλλωστε, κατά πολλές ενδείξεις, δεν ήταν καν φοιτητές του πανεπιστημίου σας. Και κυρίως, επαναλαμβάνω, να αποτραπούν παρόμοια περιστατικά στο μέλλον. Ως έλληνας πολίτης, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τα ζητήματα της παιδείας, αναρωτιέμαι τι προτίθεστε να κάνετε σχετικά εσείς προσωπικά, ή άλλα μέλη του Συμβουλίου. Αφού δεν τα κάνατε για την αποτροπή του συγκεκριμένου περιστατικού βίας, πριν ή κατά τη διάρκεια της διάπραξής του, θα κάνετε κάτι για τη διελεύκανση και την τιμωρία της πράξης, και κυρίως την αποφυγή παρομοίων πράξεων στο μέλλον, σχετικά με τις οποίες από ό,τι έμαθα ήδη υπάρχουν δημόσιες απειλές;
Πέραν από αιτίες για τη μέχρι τώρα απραξία σας που δε θέλω καν να σκεφτώ ότι μπορεί να ισχύουν, όπως το να μην υποψιαζόσασταν καν το τι μπορούσε να συμβεί, το για κάποιο λόγο να μη θέλατε να δράσετε, ή το να δειλιάσατε, πάει ο νους μου, ως ελαφρυντικό σας, στο κακό προηγούμενο. Με άλλα λόγια, στο ότι είναι γνωστό ότι σε όσες περιπτώσεις έχει κληθεί η αστυνομία να παρέμβει σε πανεπιστήμια, κωλυσιεργεί, βρίσκει δικαιολογίες, ζητά γραπτές αιτήσεις, κ.λπ, οι οποίες κατά κανόνα δεν έρχονται. Αυτά φυσικά οφείλονται, όπου και όποτε συμβαίνουν, στην απαράδεκτη ευθυνοφοβία των κατά περίπτωση ανθρώπων που αρνούνται να εφαρμόσουν το νόμο, αλλά και στην γενικότερη ανοχή στην ανομία στα πανεπιστήμια που υπάρχει στη χώρα μας, εδώ και αρκετές δεκαετίες, αλλά δυστυχώς πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Είναι γνωστό άλλωστε, ότι όταν προ μηνών το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ζήτησε τη συνδρομή της αστυνομίας για να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τη διακίνηση ναρκωτικών μέσα στο πανεπιστήμιο, ο ίδιος ο κυβερνητικός υπεύθυνος για την Παιδεία, υπουργός κ. Γαβρόγλου, βγήκε ξεδιάντροπα και καταδίκασε την πράξη του Πανεπιστημίου.
Δέχομαι ότι σε ένα τέτοιο κλίμα, με τέτοιο ιστορικό, ατολμίας των κρατικών λειτουργών, και ανοχής έως και ανοιχτής καταδίκης της προσφυγής στον νόμο, από την ίδια την κυβέρνηση, η πράξη της αίτησης της συνδρομής των αρμοδίων οργάνων του κράτους για την αντιμετώπιση του κοινού εγκλήματος στα πανεπιστήμια μπορεί να εμφανίζεται σε πολλούς ως ουτοπική, ή γραφική. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι εσείς ειδικά δεν είστε ανάμεσά σε αυτούς, αφού αναλάβατε αυτή τη θέση. Οπότε πραγματικά αναρωτιέμαι, πως θα αλλάξει αυτή η κατάσταση αν οι επιφορτισμένοι από τον νόμο με την ευθύνη, δεν την αναλαμβάνουν, και δεν δρουν έγκαιρα; Ποιος θα το κάνει, αν όχι εκείνοι, και εν προκειμένω εσείς; Η κυβέρνηση έχει δείξει ότι όχι απλώς ολιγωρεί, αλλά μάλλον συνεργεί στη βία. Ποιος λοιπόν θα λύσει το πρόβλημα.
Κύριε πρύτανη, σας ομολογώ ειλικρινά ότι δεν ζηλεύω τη θέση σας, ούτε πιστεύω ότι είναι εύκολη. Αλλά είστε ώριμος άνθρωπος, υπεύθυνος των πράξεών σας, και στο αξίωμα που κατέχετε έχετε δώσει έναν όρκο. Και πάντως εσείς αποφασίσατε να επιχειρήσετε να εκλεγείτε πρύτανης του ΟΠΑ., όχι εγώ ή ο γείτονας, και εσείς το καταφέρατε. Άρα, κατά τη δική μου φτωχή λογική, εσείς επιλέξατε να αναλάβετε και τις ευθύνες του αξιώματος στο ακέραιο.
Ο Τ.Σ. Ελιοτ έγραφε ότι κάποιοι άνθρωποι ονειρεύονται μια κοινωνία τόσο τέλεια, που κανείς να μη χρειάζεται να είναι καλός. Από την πείρα της ζωής, γνωρίζετε καλά ότι τέτοια κοινωνία ούτε υπάρχει ούτε πρόκειται να υπάρξει
Μέσα στις ουσιαστικές ευθύνες σας, είναι σίγουρα και η προστασία των εργαζομένων και των φοιτούντων στο πανεπιστήμιο, και των προσκεκλημένων σας. Μέσα στις ευθύνες σας, είναι σίγουρα να υπάρχει στο πανεπιστήμιο απόλυτη ελευθερία για τη διακίνηση των ιδεών, όπως άλλωστε ζητά και το πνεύμα που δημιούργησε ιστορικά την έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου – ελευθερία που πλήττεται βάναυσα όταν ειρηνικοί και αθώοι άνθρωποι ξυλοκοπούνται, ακριβώς για τις ιδέες τους. Μέσα στις ευθύνες σας είναι να προστατεύετε τη νομιμότητα, ώστε να διευκολύνετε το ακαδημαϊκό έργο το πανεπιστημίου.
Οι ευθύνες αυτές, με κάνουν να πιστεύω ότι έπρεπε να δράσετε αλλιώς από το πως δράσατε στη συγκεκριμένη περίπτωση – ή σωστότερα το πως δεν δράσατε. Και αν είχατε δράσει όπως έπρεπε, και είχατε αντιμετωπίσει, όπως είναι πολύ πιθανό, την ολιγωρία, είτε της αστυνομίας, είτε των εισαγγελικών αρχών, είτε είχατε παρενοχληθεί στην άσκηση του υψηλού σας καθήκοντος από κρατικούς λειτουργούς, ακόμη και υπουργούς, τότε θα έπρεπε να καταγγείλετε στους έλληνες πολίτες, συγκεκριμένα και ονομαστικά αυτές τις ολιγωρίες, και αυτές τις παρεμβάσεις, από όπου κι αν ήταν. Έτσι, για να παίρνει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογούν.
Κύριε Πρύτανη, ο Τ. Σ. Έλιοτ έγραφε ότι κάποιοι άνθρωποι ονειρεύονται μια κοινωνία τόσο τέλεια, που κανείς να μη χρειάζεται να είναι καλός. Από την πείρα της ζωής, γνωρίζετε καλά ότι τέτοια κοινωνία ούτε υπάρχει ούτε πρόκειται να υπάρξει. Σε κάθε κοινωνία, η ευνομία και η ασφάλεια των πολιτών, άρα και η προκοπή του συνόλου, θα εξαρτάται τελικά σε μεγάλο βαθμό από την προσωπική ευθύνη κάποιων. Οι θεσμοί και το νομικό πλαίσιο βοηθούν σίγουρα, και οι σχετικοί νόμοι αλλά και οι περισσότεροι θεσμοί στην Ελλάδα είναι όντως σε άθλια κατάσταση. Αυτός όμως είναι, κατά τη γνώμη μου, ένας λόγος οι άνθρωποι με ευθύνη να προσπαθούν να την ασκήσουν με ακόμη περισσότερη προσήλωση. Οι δυσκολίες που θέτει το πλαίσιο δεν είναι δικαιολογία για ολιγωρία. Είναι πρόκληση για άσκηση αρετής.
Κλείνοντας, σας ενημερώνω ότι ο παθών ΑμΕΑ στο συγκεκριμένο περιστατικό, έγραψε την ιστορία του, και την έστειλε σε όλες τις εφημερίδες και τους μεγάλους ειδησεογραφικούς ιστότοπους, με έμφαση τους θεωρούμενους αριστερούς, λόγω της δηλωμένης ευαισθησίας τους σε κοινωνικά θέματα. Καμία εφημερίδα και κανένας ιστότοπος, πλην ενός -μη θεωρούμενου αριστερού- δεν τόλμησε να τη δημοσιεύσει, άλλοι από λόγους που κολακεύονται να τους λένε «ιδεολογικούς», άλλοι από απλή δειλία.
Εν πάση περιπτώσει, χάρη στο θάρρος του ενός ιστότοπου που δημοσίευσε τη μαρτυρία του παθόντος, και αρκετών ανθρώπων που την αναπαρήγαγαν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, την έμαθα και εγώ. Και με αυτή την αφορμή, σας γράφω. Είμαι σίγουρος ότι το περιστατικό που σας αναφέρω είναι εν γνώσει σας, αν και δεν έχει μαθευτεί στην κοινωνία μας όσο θα έπρεπε. Και αυτή η έλλειψη πληροφόρησης, αυτή η σιωπή, αυτός ο φόβος που κάνει πολλούς να μη μιλούν γι’ αυτά τα πράγματα, είναι μια από τις μεγαλύτερες αιτίες όχι απλώς για τη συνέχιση, αλλά και για την αύξηση αυτών των απαράδεκτων φαινομένων.
Ο καλύτερος τρόπος να μαθευτεί το τι συνέβη στο πανεπιστήμιό σας, όχι ως μια ακόμη αιτία απελπισίας για τον τόπο μας, αλλά ως μια αχτίδα ελπίδας, θα είναι κάποια δράση από μέρους σας. Θέλω να ελπίζω ότι εσείς και οι συνάδελφοι σας, με τους οποίους μοιράζεστε την ευθύνη της διοίκησής του πανεπιστημίου, θα ενεργήσετε όπως πρέπει, βάσει του όρκου, του καθήκοντος και της ευθύνης σας, ως πολιτών και ως ανθρώπων.
Με τιμή,
Απόστολος Δοξιάδης