Πέρσι το καλοκαίρι ο Τιμ Κουκ, ο διευθύνων σύμβουλος της Apple, δήλωσε ότι η εταιρεία θα υπάρχει και μετά από χίλια χρόνια. Ναι, μπορεί. Ομως μπορεί το ίδιο να πίστευαν και εκείνοι που κατασκεύασαν την πρώτη μηχανή φαξ. Με την τεχνολογία δεν μπορείς ποτέ να είσαι απόλυτος. Μετά από μερικούς αιώνες η Apple ίσως απορροφηθεί από αυτόν που θα εφεύρει τη διακτίνηση.
Ομως στα χρόνια μας, στα χρόνια των παιδιών μας και των παιδιών των παιδιών τους, η Apple θα είναι εδώ, ηγεμονεύοντας όχι απλώς τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Ολα τα μεγάλα δίκτυα διέκοψαν το πρόγραμμα τους με Breaking News για την παρουσίαση των νέων iPhone. Ο Τιμ Κουκ εμφανίστηκε παντού, σε κάθε δέκτη στον πλανήτη. Πρώτα, βέβαια, ακούστηκε η φωνή του Στιβ Τζομπς. Αλλωστε η παρουσίαση έγινε στο θέατρο της Apple που φέρει το όνομα του ιδρυτή της. Μία θρησκεία με προφήτη, ναό και πιστούς που δίνουν κάτι πολυτιμότερο από τις προσευχές τους: τα λεφτά τους. Και η Samsung φτιάχνει εξίσου καλά ή και καλύτερα προϊόντα. Ομως η παρουσίαση του νέου Galaxy δεν διακόπτει το πρόγραμμα του CNN.
Mε την Apple είναι αλλιώς. Ο Στιβ πουλάει ακόμα και ως φάντασμα. Παρακολουθούσα την παρουσίαση και άρχισα να μετράω πόσες φορές θα ακουστούν οι λέξεις «απίστευτο», «απίθανο» και «εύκολο». Γρήγορα τα παράτησα. Εβλεπα το iPhone X. Σκέφτηκα ότι πρώτα κατάργησαν τα ακουστικά. Τώρα τα κουμπιά. Στο μέλλον μπορεί να καταργήσουν ολόκληρο το προϊόν και να σου πουλάνε μόνο την ιδέα.
Αναρωτιέμαι πού σταματάει αυτό. Δηλαδή πού «τερματίζουν» τα smartphones; Ποιο είναι το σημείο πέρα από το οποίο εμείς, οι καταναλωτές, θα πούμε ότι δεν έχουμε ανάγκη να προχωρήσουμε παρακάτω; Ξέρω βέβαια αρκετούς ανθρώπους που είναι εγκρατείς και συνειδητοποιημένοι ως χρήστες και καταναλωτές. Ανθρώπους που βολεύονται μια χαρά και με ένα iPhone 4s, καθώς το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κάνουν και να δέχονται κλήσεις, να βλέπουν mail και social media. Εντάξει, αυτή η στάση είναι σχεδόν ασκητική αφού η μεγαλύτερη οθόνη, ο ταχύτερος επεξεργαστής και η καλύτερη κάμερα βελτιώνουν την εμπειρία χρήσης, ουσιαστικά την καθημερινότητα _ το smartphone είναι «κομμάτι» του σώματος πια. Ομως αναρωτιέμαι τι αλλάζει στη ζωή σου η μετάβαση από το iPhone 6 στο iPhone 7 και μετά στο iPhone 8. Για το iPhone X και για το Samsung Galaxy 8 μπορούμε να το συζητήσουμε περισσότερο, όμως ο μέσος άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται μεγάλες αλλαγές κατά τη μετάβαση του από το ένα μοντέλο στο επόμενο. Μπορεί να μην υπάρχει αντίληψη, υπάρχει όμως αίσθηση και συχνά αυτό είναι πιο σημαντικό. Εκεί δεν ζει το τζίνι του μάρκετινγκ; Στην αίσθηση του απαραίτητου, στην πειθώ της ανάγκης, στην απόλαυση της κτήσης. Στη σκοτεινή πλευρά του κόσμου κάνουν ουρές για νερό, στη φωτεινή για iPhone. Αυτή είναι η κινητήρια μηχανή που γεννά κέρδος, θέσεις εργασίας, κοινωνική και τεχνολογική πρόοδο, συντηρώντας, παράλληλα, τις μεγάλες ανισότητες. Η Apple έγινε μεγάλη όχι μόνο επειδή φτιάχνει καλά προϊόντα, αλλά και επειδή σε πείθει να τα πληρώσεις πανάκριβα, συχνά δε με αγορές που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Αυτό που συμβαίνει με το iPhone είναι χωρίς προηγούμενο: κάνεις μία σημαντική αγορά, δίνεις ένα χιλιάρικο και μετά από ένα χρόνο ο κατασκευαστής σε καλεί να πάρεις το καινούργιο μοντέλο. Φαντάζεστε να γινόταν αυτό με τα αυτοκίνητα;
Ομως εδώ ψάχνουμε πού θα τελειώσει όλο αυτό. Σίγουρα θα υπάρχει ένα όριο πέρα από το οποίο θα είναι απολύτως αδιάφορο αν η συσκευή διαθέτει καλύτερη κάμερα ή ταχύτερο επεξεργαστή -σχεδόν έχουμε φτάσει σε αυτό. Μπορεί οι επόμενες γενιές smartphones να λειτουργούν με τη φωνή, με νοήματα, ίσως και με τη σκέψη. Με οθόνες που θα διπλώνουν και θα ανοίγουν, με ολογράμματα και 3D προβολές. Είναι επίσης εξαιρετικά πιθανό να προσφέρουν λειτουργίες που δεν μπορούμε σήμερα να αντιληφθούμε.
Ενα είναι βέβαιο. Τα smartphones θα πεθάνουν μέσα στο σώμα μας. Και ναι, είναι λογικό, οι συσκευές που μας έδωσαν υπερδυνάμεις να ενταχθούν οργανικά μέσα στο σώμα μας. Οχι, βέβαια, οι ίδιες, αλλά οι λειτουργίες τους. Εκ των πραγμάτων, το μέλλον κατευθύνεται προς τα εκεί. Ενα ακουστικό στο αυτί και γυαλιά ή, ακόμα καλύτερα, φακοί επαφής. Και μετά ένα εμφύτευμα στον εγκέφαλο. Ο Ελον Μασκ, ο τύπος της Tesla, δημιούργησε εταιρεία που θα ασχοληθεί με την εμφύτευση υπολογιστών στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Το Facebook επεξεργάζεται την εκδοχή της χρήσης με βάση αυτά που βλέπεις και ακούς γύρω σου, όχι στην οθόνη. Ολοι τους εργάζονται πάνω στον cyborg, στον άνθρωπο με ενσωματωμένες δυνατότητες που σήμερα υπάρχουν μόνο σε μηχανές. Ο ανταγωνισμός του ανθρώπου με τη μηχανή θα τελειώσει με τη συνεύρεση τους σε ένα σώμα με δύο εγκεφάλους. Aυτό μόνο τρομακτικό δεν είναι. Είναι η εξέλιξη του είδους. Kαι τα λεφτά για να συμβεί βρίσκονται εκεί, σε αυτά που ξοδεύεις για να πας από το ένα μοντέλο στο άλλο. Παρηγορήσου, δεν είσαι μόνο ψώνιο. Συμβάλλεις και στην πρόοδο.
Η σημερινή λογική μας επιτρέπει να προβλέψουμε ότι στο μέλλον (μακρινό, αλλά όχι τόσο όσο νομίζουμε) ο homo sapiens θα αποκτήσει διάδοχο στην εξελικτική αλυσίδα. Ο τυχερός αυτός διάδοχος θα είναι φτιαγμένος από σάρκα και μηχανικά μέρη –η σιλικόνη το πυρίτιο θα μπει στα μυαλά μας. Θα ζει πολύ περισσότερο από τον πρόγονό του και ίσως δεν αισθανθεί ποτέ του πόνο. Και τότε τα smartphones θα είναι ταυτοχρόνως Ιστορία και Βιολογία.