Σε μια ιντερνετική βόλτα, ήρθε μπροστά μου η εξής είδηση : «Το ΠΑΜΕ Αργολίδας καταγγέλλει τη χορηγία πολυεθνικής στο δημοτικό σχολείο Τολού». Το ΠΑΜΕ καλεί γονείς και εκπαιδευτικούς να προβληματιστούν απέναντι στη λογική των χορηγιών, που, όπως υποστηρίζει η ανακοίνωση, προωθούν ένα σχολείο ταξικό, το οποίο δεν θα χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το κράτος και στο οποίο θα μπορεί να παρεμβαίνει ο ιδιώτης όπως θέλει.
Με μια μαρξιστική ματιά και σε μια παγκοσμιοποιημένη σοσιαλιστική κοινωνία, κάτι τέτοιο είναι απολύτως ορθό και δίκαιο. Όπως όμως πρόσφατα ανακάλυψαν και οι κυβερνώντες, η πραγματικότητα δεν συνεργάζεται με το όραμα, με αποτέλεσμα το δεύτερο να συντρίβεται στην αδιαλλαξία της πρώτης και να δημιουργεί το φαινόμενο της αυταπάτης. Αναρωτιέμαι δηλαδή, πόσο ρεαλιστικές είναι στη βάση τους τέτοιου είδους αντιδράσεις; Απ’ τη μια έχεις την πραγματικότητα κι απ’ την άλλη την ηθική της θεώρηση. Το ιδανικό είναι να έχεις μια πολιτεία που να μην χρειάζεται τέτοιου είδους πρωτοβουλίες. Αλλά αφού δεν την έχεις, κι εφόσον όλα σου δείχνουν ότι είναι δύσκολο, ίσως και ουτοπικό να την αποκτήσεις, αναγκάζεσαι να επιλέξεις: ή θα ζεις με τις ελλείψεις ή θα δεχτείς απ’ τον ιδιώτη να σου τις καλύψει, αφού και το κράτος δεν το κάνει.
Μόλις ενάμιση χρόνο πριν, η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, δήλωνε: «Αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι να αντιμετωπίσουμε την παιδική φτώχεια και συγχρόνως να δημιουργήσουμε μια καινούργια κουλτούρα στα σχολεία». Ενώ ο πρώην Παιδείας Νίκος Φιλης παραδεχόταν ότι «σε έκτακτες συνθήκες απαιτούνται έκτακτα μέτρα». Ηταν σε μια συνέντευξη τύπου για το νέο πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας, που προέβλεπε την χορήγηση δεκατιανού γεύματος σε 11.000 μαθητές, 64 δημοτικών σχολείων, σε συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τη χορηγική συμμετοχή πολλών εταιριών.
Στο σχολείο Τολού, απ’ ότι διαβάζω, η χορηγία αφορούσε τοποθέτηση μικροφωνικής, ηλεκτρονικών υπολογιστών (καθώς το μάθημα γινόταν θεωρητικά!!!)και τη διαμόρφωση του προαύλιου χώρου, με τη δημιουργία γηπέδου μπάσκετ. Είναι κάτι που θα βελτιώσει κάπως τη ζωή των μαθητών. Στην πράξη. Θα το αρνηθείς οραματιζόμενος ένα κρατικό σχολείο πέντε αστέρων που πιθανότατα δεν θα έρθει ποτέ;
Προφανώς, οι εταιρείες δεν είναι άγιοι, τις φιλανθρωπίες τις κάνουν από συμφέρον, για προβολή. Το ερώτημα είναι: απ’ το να κάνουν μια διαφήμιση σκέτη, μήπως είναι προτιμότερο να κάνουν διαφήμιση με αυτή τη μορφή; Επιπλέον, η κάλυψη υπαρκτών αναγκών, μέσω της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, με αντίτιμο την εκ των πραγμάτων προβολή, γιατί να μην είναι μια καθ’ όλα έντιμη και ηθική συναλλαγή;
Όσο το κράτος μένει πίσω, τόσο εισχωρεί σε διάφορους τομείς η ιδιωτική πρωτοβουλία. Αφού το κράτος δεν μπορεί, αφήνει χώρους που θα καλύψει ο ιδιώτης. Κι εφόσον ζούμε σε καπιταλισμό, μήπως έχει και μια εκπαιδευτική χρησιμότητα η χορηγία στα σχολεία; Σε άρθρο του για τις «χορηγίες που εισβάλλουν στα σχολεία», (24/7/2014 στο Ποντίκι) ο σημερινός υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης σημείωνε ότι αυτή η πρακτική είναι καθοριστική για τη «διαμόρφωση ενός πολίτη ευέλικτου και προσαρμοζόμενου σε μια κοινωνία όπου θα αξιολογείται και θα εκπαιδεύεται δια βίου, για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εκάστοτε αγοράς εργασίας».
Τόσο το καλύτερο θα έλεγα εγώ. Το ότι τα παιδιά εισάγονται στο καπιταλιστικό παιχνίδι και με αυτή την έννοια ανακαλύπτουν και τους όρους με τους οποίους λειτουργεί η αγορά, ίσως δεν είναι απαραιτήτως κακό, γιατί στο συγκεκριμένο περιβάλλον θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν και να αξιοποιηθούν. Καλύτερα να θωρακίσεις και να εκπαιδεύσεις τους ανθρώπους στις συνθήκες που θα κληθούν να επιβιώσουν, παρά να τους παραδώσεις ανίσχυρους και χωρίς ουσιαστικό εκπαιδευτικό αντίκρισμα, σε μια διαφορετική πραγματικότητα που θα ήθελες να υπάρχει.
ΥΓ. «Τίποτε δεν μπορεί να έχει αξία, αν δεν έχει χρησιμότητα.» Καρλ Μαρξ