Ο πληθυσμός γερνάει, η οικονομία προσαρμόζεται;
Εξαιτίας, της σταδιακής δημογραφικής γήρανσης στις χώρες της ΕΕ και σε άλλες ισχυρές οικονομίες της Δύσης, θα αυξηθεί η ζήτηση για άτομα που παρέχουν φροντίδα -επαγγελματίες ή άτυπα απασχολούμενοι- σε αυτό που ονομάζεται silver economy ή «ασημένια οικονομία».
Επιπροσθέτως, οι νέες τεχνολογίες ίσως έχουν και αυτές την δυνατότητα να προσφέρουν ορισμένες υπηρεσίες φροντίδας.
Με τον όρο silver economy, ή «ασημένια οικονομία» ή «οικονομία της τρίτης ηλικίας», καλύπτουμε μία μια σειρά διαφορετικών αλλά συνδεδεμένων μεταξύ τους θεμάτων, που αφορούν την ποιότητα ζωής, την ένταξη (ξανά και δυναμικά) στην κοινωνία και τη συμμετοχή στην οικονομική των ατόμων της τρίτης ηλικίας.
Η έννοια της «ασημένιας οικονομίας» διαμορφώνεται από ένα πλήθος διαφορετικών αλλά αλληλένδετων συνιστωσών, οι οποίες από κοινού είναι σε θέση να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας (πληθυσμός σε γήρανση), να συμβάλλουν στην ένταξή τους στην κοινωνία και στην συμμετοχή τους στις οικονομικές δραστηριότητες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξη καινοτόμων πολιτικών, προϊόντων και υπηρεσιών που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους ενώ θα συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η ιδέα εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου και πρόσφατα απέκτησε νέα δυναμική χάρις στο πρώτο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αυτό το θέμα.
Ο πληθυσμός της ΕΕ γηράσκει. Η Επιτροπή στην Έκθεση της περί Δημογραφικής Γήρανσης το 2015 προβλέπει, ότι το προφίλ της ΕΕ θα αλλάξει και ενώ το 2013 σε κάθε άτομο ηλικίας άνω των 65 ετών αντιστοιχούσαν 4 άτομα ηλικίας (15-64) το 2060 θα αντιστοιχούν μόνο 2!
Αν και γενικώς η γήρανση του πληθυσμού δημιουργεί προβλήματα, ταυτοχρόνως προσφέρει και ευκαιρίες. Το Euromonitor προβλέπει ότι παγκοσμίως, μέχρι το 2020, η αγοραστική δύναμη των ατόμων ηλικίας 60+ θα φθάσει τα $15 τρισεκατομμύρια. Αντιστοίχως προβλέπεται ότι οι ετήσιες κρατικές δαπάνες λόγω ηλικίας για τα γηραιότερα άτομα (σήμερα περίπου 20% του ΑΕΠ στην ΕΕ) θα αυξηθούν κατά 1.8 % έως το 2060.
Η ιδέα της «ασημένιας οικονομίας» διερευνά την πορεία της γήρανσης και των ευκαιριών που προσφέρει, οι οποίες θα έχουν επίπτωση μελλοντικά στην διαμόρφωση διαφόρων πολιτικών, όπως αυτές που αφορούν στο δομημένο περιβάλλον (κατοικίες με διευκολύνσεις για ηλικιωμένους κλπ), στην απασχόληση της ηλικίας 50+, στη δια βίου μάθηση και στην ιατρική φροντίδα και πρόληψη ασθενειών.
Επιπλέον, αναζητά τρόπους ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών (π.χ. εξ αποστάσεως παρακολούθηση υγείας, έξυπνα σπίτια, οχήματα άνευ οδηγού, και ρομποτικές εφαρμογές φροντίδας) και χρήσης αυτών ώστε να υπάρξει μείωση των δαπανών που σχετίζονται με την γήρανση του πληθυσμού και να βελτιωθεί η ζωή των πολιτών μεγαλύτερης ηλικίας ενώ ταυτόχρονα θα στηρίζεται η οικονομία.
* Ολόκληρη η μελέτη του ΔΙΚΤΥΟΥ για την silver economy εδώ: http://todiktio.eu/index.php/activity/papers-publications/item/762-meleti-silver-economy-ekselikseis-kai-prooptikes
*Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι διευθυντής του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη