Δεν έχει σημασία πού βρισκόμουν, σημασία έχει ότι δεν θα ήθελα ν’ ακούσω μια τέτοια απορία πουθενά και για κανένα λόγο. Δεν θα ήθελα να υπάρχει κανένας πολίτης αυτής της χώρας, ενήλικας, που να αναρωτιέται ποιος είναι ο Σπύρος Ευαγγελάτος. Δεν ήταν ωστόσο μόνο ένας που απόρησε, ήταν περισσότεροι. Την ώρα που η τηλεόραση μετέδιδε την κηδεία του, γύρισαν ταυτόχρονα 2-3 κεφάλια και αναρωτήθηκαν φωναχτά: καλέ, ποιος είναι αυτός;
Δεν λέω ότι θα όφειλαν όλοι να γνωρίζουν λεπτομέρειες για τη ζωή και το έργο αυτού του ανθρώπου. Δεν λέω ότι θα έπρεπε ο καθένας να κοιμάται αγκαλιά μ’ ένα θεατρικό του βιβλίο, ούτε ότι θα έπρεπε όλοι να είχαν παρακολουθήσει μια παράστασή του. Αλλά όχι και να μην ξέρεις ούτε ποιός ήταν, όχι και ν’ αγνοείς μια τέτοια προσωπικότητα της χώρας εντελώς. Είναι σα να ζεις στην Ιταλία και να μη γνωρίζεις τον Φεντερίκο Φελίνι, σα να είσαι Γάλλος και να μην έχεις ακούσει τον Ζαν Λυκ Γκοντάρ.
Έχω ξαναμείνει με το στόμα ανοιχτό πριν λίγα χρόνια, στη δραματική σχολή. Σε μια συζήτηση για το Θέατρο Τέχνης, νεαρός συμφοιτητής, ο οποίος υποτίθεται έχει έρθει να σπουδάσει ηθοποιός, κάνει την εξής ερώτηση στην ομήγυρη: «Τί σκηνοθετεί τώρα στο θέατρό του ο Κάρολος Κουν; Να πάμε να τον δούμε!»
Υπάρχει μια γραμμή που ξεχωρίζει την άγνοια απ’ την απαιδευσιά. Εμείς είμαστε στην πλευρά της απαιδευσιάς και μοιάζει σαν να μη μας μετακινεί από εκεί τίποτα. Δεν είναι δηλαδή ότι αυτές οι απορίες, αυτά τα εξωφρενικά κενά γνώσεων γύρω μας, είναι τυχαία και συμπτωματικά. Το τρομαχτικό είναι ότι αρχίζουν και γίνονται συχνά και συστηματικά. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι απορούν φωναχτά, χωρίς ντροπή, ποιός είναι ο τάδε και ποιός ο δείνα. Και σχεδόν πάντα, ο τάδε και ο δείνα είναι σπουδαίες προσωπικότητες που θα έπρεπε, έστω, να τις έχεις ακουστά. Σαν ονόματα. Εγκυκλοπαιδικά ρε παιδί μου.
Υποπτεύομαι ότι δεν υπήρχε περίπτωση, αυτοί που απόρησαν για το ποιός ήταν ο Σπύρος Ευαγγελάτος, να απορούσαν για τον Παντελή Παντελίδη. Όταν πριν ένα χρόνο η τηλεόραση μετέδιδε την κηδεία του τελευταίου, αμφιβάλλω αν υπήρχε γενικά κανείς σ’ αυτή τη χώρα που να μην ήξερε περί τίνος πρόκειται. Ποιός ήταν, πώς ξεκίνησε, τι τραγούδησε, πώς κατέληξε. Για το Παντελίδη τον τραγουδιστή τα ξέραμε όλα φαρσί, απέξω κι ανακατωτά. Για τον Ευαγγελάτο τον σκηνοθέτη δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα.
Δεν λέω βέβαια ότι είναι κακό να ξέρεις τον Παντελή Παντελίδη. Λέω ότι είναι άσχημο για ένα λαό να καταλήγει να ξέρει μόνο αυτόν και να αγνοεί παντελώς έναν τεράστιο σκηνοθέτη. Δυστυχώς, αυτό έχουμε πάθει.
ΥΓ. Πιστεύω δε ότι αρκετοί απ’ αυτούς που μίλησαν και είπαν τα διάφορα αποθεωτικά στα κανάλια εξ’ αφορμής, επίσης δεν είχαν ιδέα ποιός ήταν ο Σπύρος Ευαγγελάτος. Τουλάχιστον βέβαια, αυτοί γκούγκλαραν για να μάθουν.