Η ιδιαιτερότητα των θεμάτων εξωτερικής πολιτικής είναι ότι ενώ κατά την προεκλογική περίοδο και την διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους του εκλογικού κύκλου βρίσκονται στο τέλος της πολιτικής ατζέντας και ελάχιστα απασχολούν τους πολίτες, έρχεται μια στιγμή που ξαφνικά αποκτούν εκρηκτικές διαστάσεις.
Και τότε είναι η καλύτερη ώρα των εθνικιστών, των λαϊκιστών και των δημαγωγών. Μια τέτοια στιγμή ξαναζούμε τώρα και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι άρχισε μόλις φάνηκαν στον ορίζοντα τα πρώτα αισιόδοξα σημάδια για την επίλυση του Κυπριακού. Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός κυριολεκτικά πελαγοδρομούν, τύποις συμφωνούν με τον Αναστασιάδη, ουσία όμως άλλοι σιωπούν αμήχανα και άλλοι υπονομεύουν απροκάλυπτα. Το πρόβλημα επιτείνεται γιατί δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη εσφαλμένη πολιτική άλλα για πανσπερμία πολιτικών όπου όμως το πάνω χέρι έχουν εθνικιστές, φανφαρόνοι Ράμπο όπως ο Καμμένος και αριστεροί εθνικιστές – αντιιμπεριαλιστές όπως ο Κοτζιάς με την σοβαροφανή συνδρομή του παντελώς αναρμοδίου πλην συνεντευξιαζόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας. Στα δε εθνικόφρονα ΜΜΕ μας φιλοξενούνται αποκλειστικά εκπρόσωποι του Δικτύου 21.
Εκρηκτικό μείγμα που παραλίγο να τοποθετηθεί στο δύσμοιρο Καστελόριζο αν η κινητοποίηση των δυνάμεων της λογικής – μαζί και λίγων δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ και δεν αναφέρομαι στους 53 υποκριτές – δεν απέτρεπαν την σχεδιαζόμενη επίσημη και επικίνδυνη φιέστα περιορίζοντας την βλάβη σε ψυχαγωγική εκδρομή ξεπλύματος της Χρυσής Αυγής.
Αναπόφευκτα και μοιραία το κενό που αφήνει η αφωνία του Πρωθυπουργού το καλύπτουν άλλοι και επικρατεί και πάλι η γνωστή εθνοπατριωτική ομερτά που απαγορεύει και ενοχοποιεί κάθε κριτική στην ελληνική πλευρά για πράξεις και παραλείψεις της. Πολλοί νομίζουν ότι αυτή η πολιτική είναι απότοκος αποκλειστικά της συγκυβέρνησης με τους ΑΝΕΛ και των εκβιασμών που ασκεί ο Καμμένος συνεπικουρούμενος εν προκειμένω από τον Κοτζιά. Φοβάμαι ότι αυτή είναι μια μονομερής περιοριστική ερμηνεία ενώ τα πράγματα είναι δυστυχώς πολύ χειρότερα. Ο Καμμένος, δημοσκοπικά ήδη εκτός Βουλής, ξέρει ότι η πολιτική του παρουσία τελειώνει με την δύση αυτής της κυβέρνησης. Άρα τα περιθώρια άσκησης εκβιασμού από μέρους του είναι μηδαμινά. Φοβάμαι ότι τόσο στο θέμα των σχέσεων με την εκκλησία όσο και στο θέμα των σχέσεων με την Τουρκία σε συνάρτηση πάντα με το Κυπριακό, ο Καμμένος λειτούργησε με την συμφωνία – ουσιαστικά ως προπομπός εκφραστής- εκείνου του κυρίαρχου τμήματος της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ που έχει σαν μοναδική επιδίωξη την διατήρηση του στην εξουσία. Στην σκέψη και στις προτεραιότητες, λοιπόν, του Τσίπρα είναι να μην δυσαρεστήσει το κομμάτι των υπερσυντηρητικών ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που μετανάστευσαν στον ΣΥΡΙΖΑ και εκτόξευσαν – βοηθούσης βέβαια της κρίσης- το ποσοστό του. Αυτοί και στο θέμα των ταυτοτήτων και στο Σχέδιο Ανάν ήσαν εντελώς αρνητικοί στις πρωτοβουλίες της τότε κυβέρνησης τους. Οι νεότεροι δε, που δεν έχουν μνήμες επηρεάζονται από το κοινωνικά συντηρητικό κύμα που φουντώνει σε όλη την Ευρώπη. Αντί, λοιπόν, μια αριστερή κυβέρνηση να μένει σταθεροί σε αρχές ώστε να μετασχηματίσει το εκλογικό σώμα που την εμπιστεύθηκε, να λειτουργεί δηλαδή σαν ταγός, παραδίδεται στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος για να παραμείνει γαντζωμένη στην εξουσία. Ο Καμμένος και ο Κοτζιάς λειτουργούν ως άλλοθι του Τσίπρα επειδή ο τελευταίος αρνείται να λειτουργήσει ως υπεύθυνος ηγέτης.
Το πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα φαίνεται και από την κατάσταση που επικρατεί στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης όπου επίσης κυριαρχούν αμηχανία και κραυγαλέες αντιφάσεις επειδή και εκεί συνυπάρχουν αντίθετες προσεγγίσεις. Και αυτό επειδή εθνικισμός και λαϊκισμός τέμνουν οριζόντια το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων. Για να είμαστε δίκαιοι η κατάσταση στην ΝΔ ελάχιστα διαφοροποιείται από την αντίστοιχη του ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι στιγμής η μόνη συγκροτημένη και δημόσια διακηρυγμένη στάση είναι του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Παρουσίασε με απόλυτη σαφήνεια την πολιτική βάση της εθνοπατριωτικής ομερτά. Απόλυτη στήριξη στον Νίκο Κοτζιά γιατί μοναδική υπεύθυνη – τελεία και παύλα, είπε για όσους σκεφτόμαστε διαφορετικά- είναι , ήταν και θα είναι η Τουρκία. Αν είναι δυνατόν, να έχει ποτέ ευθύνη η ελληνική πλευρά. Ίχνος στήριξης στον Νικο Αναστασιάδη.
Αντιθέτως προειδοποίηση ότι η λύση μπορεί να ανοίγει τον δρόμο στην τουρκοποίηση του νησιού, επικρότηση της απόρριψης του Σχεδίου Ανάν, γενικώς μια επαναφορά όλων των στερεότυπων των απορριπτικών, των οπαδών της μη λύσης, σε Κύπρο και Ελλάδα. Η επίσημη θέση της ΝΔ αναζητείται. Ούτε ο κ. Κουμουτσάκος, ούτε ο κύριος Κικίλιας μας έκαναν σοφότερους με τις αόριστες δηλώσεις τους η την σιωπή τους. Εικάζουμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης κινείται (;) σε διαφορετική κατεύθυνση, όμως προτιμά την σιωπή. Την σιωπή προτιμά – ουδεμία έκπληξη – και ο Κώστας Καραμανλής, την ώρα που οι συνεργαζόμενοι με τον ΣΥΡΙΖΑ σε διάφορα επίπεδα οπαδοί του συμβάλουν στην σκληρή γραμμή που εγκαταλείπει τον κύπριο Πρόεδρο στην μοναξιά του. Είναι προφανές ότι η ΝΔ επιλέγει να μην πιάσει την καυτή πατάτα, για να μην διασπάσει το εσωτερικό της μέτωπο, την ώρα που θεωρεί ότι πλησιάζει στην εξουσία. Είναι η συνταγή πιθανής βραχυπρόθεσμης επιτυχίας και σίγουρης μακροπρόθεσμης αποτυχίας. Και απέχει παρασάγγας από τις εκσυγχρονιστικές επαγγελίες του πρόσφατου παρελθόντος.
Στο ΠΑΣΟΚ ισχύουν τα ίδια. Η αναμονή επαναπατρισμού από τον ΣΥΡΙΖΑ ενός τμήματος του πατριωτικού ΠΑΣΟΚ επιτείνει την σιωπή και την ουδετερότητα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης φέρνοντας σε δύσκολη θέση τις εκσυγχρονιστικές δυνάμεις- κινήσεις της τελευταίας.
Κοντολογίς και στα δύο κόμματα προτιμούν να κρατήσουν σε ετοιμότητα τις δυνάμεις τους απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ παρά να διακινδυνεύσουν ρωγμές για ένα ακανθώδες θέμα όπως το Κυπριακό. Οι κίνδυνοι που θα προκύψουν αν δεν αξιοποιηθεί αυτη η ύστατη ευκαιρία επίλυσης δεν λαμβάνονται υπόψη. Ως συνήθως το βραχυπρόθεσμο όφελος επικρατεί του μακροπρόθεσμου. Και όμως μια κοινή δήλωση στήριξης στον Νίκο Αναστασιάδη από ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, Δημοκρατική Συμπαράταξη και Ποτάμι – το μόνο κόμμα που τόλμησε να στηρίξει- θα ενίσχυε την διαπραγματευτική θέση της Ελληνοκυπριακής πλευράς και θα πίεζε ουσιαστικά στο διπλωματικό πεδίο την Τουρκία.
Ο Νίκος Αναστασιάδης, έχοντας σε μια πρωτοφανή συμπαράταξη στο πλευρό του το ΑΚΕΛ, προχώρησε τις διαπραγματεύσεις στο ακρότατο σημείο. Συνομιλίες στην Γενεύη, χάρτες στις 11 Ιανουαρίου, πολυμερής με την συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων στις 12 Ιανουαρίου. Ουσιαστικά παρέκαμψε το non paper του Κοτζιά. Πίσω από αυτό το non paper και αξιοποιώντας την αμήχανη στάση των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων, έχουν στοιχηθεί οι συνήθεις απορριπτικοί στην Κύπρο μιλώντας και πάλι για εθνική μειοδοσία. Είναι προφανές ότι για να προχωρήσει στο τελευταίο βήμα ο κύπριος Πρόεδρος χρειάζεται την υποστήριξη της Ελλάδας, κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Θα μπορέσουν έστω και την τελευταία στιγμή, κυριολεκτικά στο και πέντε οι δυνάμεις αυτές να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντικό είναι να συμφιλιωθούν με την λογική ότι: ο τρώσας και ιάσεται;