Θυμάμαι, που, όταν ήμασταν μικροί, με τον φίλο μου τον Στέργιο, αλλάζαμε τα κανάλια στην τηλεόραση του καφενείου και δεν διαμαρτυρόταν κανένας. Ήταν οι κρύες νύχτες του χειμώνα σε κάποια πληκτική επαρχία, που από τη βαρεμάρα, όλοι κοίταζαν κάτι, στην κρεμαστή οθόνη, χωρίς να βλέπουν! Το κάναμε μία, δύο, τρεις, και κανένας δεν έλεγε τίποτα. Αρχίσαμε να ανησυχούμε μήπως πέθαναν… αλλά ήταν όλοι εκεί, αποσβολωμένοι και με το κεφάλι ακουμπισμένο στο χέρι. Μία κίνηση έκαναν για να πιουν το ουίσκι, μία τα στραγάλια και μία να αλλάξουν το χέρι τους στο κεφάλι.
Από τότε, ως τώρα, πέρασαν τα χρόνια και τα θεάματα πολλαπλασιάστηκαν. Από τους λίγους αγώνες του Σαββατοκύριακου και τα ευρωπαϊκά παιχνίδια, μπήκε στη ζωή μας η συνδρομητική τηλεόραση, η δορυφορική, το ίντερνετ και η εικονική πραγματικότητα. Στο ίδιο καφενείο, μπορείς να δεις τώρα μια τηλεόραση να παίζει από το πρωί ως το βράδυ, ποδόσφαιρο, πρωτάθλημα μπιλιάρδου, χόκευ, παλιούς αγώνες, καινούργιους, άσημους, σημαντικούς, ό τι τέλος πάντων γίνεται σε κάποιο άθλημα από την Ελλάδα, μέχρι τα νησιά Φίτζι. Αν το καλοσκεφτείς, η καθημερινότητα του δυτικού ανθρώπου δεν είναι παρά ένα τεράστιο θέαμα. Ειδικά στην Ελλάδα, που το 70% του πληθυσμού είναι άνεργοι ή άεργοι!
Και μέσα σε όλα αυτά τα καθιερωμένα, έχουμε και τους Ολυμπιακούς. Είχα αποφασίσει ότι δεν θα παρακολουθήσω τίποτα απολύτως. Από τη στιγμή, που αποκλείστηκε και η Εθνική μπάσκετ, τι ενδιαφέρον είχα να δω; Μόνο το πόλο με απασχολούσε κάπως. Επειδή, όμως η επικαιρότητα αναγκαστικά τρέχει, και τα παιδιά έχουν ανοιχτή την τηλεόραση, όλο και κάτι βλέπω. Πέτυχα μάλιστα, από τύχη, και το χρυσό της Κορακάκη, live! Όμως, ρε παιδί μου, δεν μου βγαίνει. Από τη μία, είναι κάτι μικρόσωμοι μυώδεις «ζογκλέρ» που κάνουν τα πιο τρελά πάνω σε δοκούς και κρίκους. Από την άλλη, κάτι νανοειδείς τροφαντές αρσιβαρίστριες – παρακολουθούσα κάποια στο γυμναστήριό μου να αλλάζει φύλο…- και πολλές άλλες περιπτώσεις που δεν μου φαίνονται για κανονικοί άνθρωποι. Άσε πια, το γυναικείο ράγκμπι που αρέσει στον Γιαννακίδη…
Υπάρχουν κοινωνίες που, μολονότι κι αυτές λειτουργούν με τα καταναλωτικά πρότυπα του δυτικού κόσμου, έχουν άλλη αθλητική κουλτούρα. Τρέχουν στα πάρκα, γυμνάζονται, επενδύουν στο σχολικό αθλητισμό. Δεn θα βρεις πολλούς σκανδιναβούς πρωταθλητές αλλά πιο πολλούς υγιείς ανθρώπους.
Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι βαρέθηκα τα θεάματα! Εκεί έχω φτάσει. Προτιμώ να είμαι τακτικός στους αγώνες μπάσκετ του γιού μου, παρά να στήνομαι να δω κάτι που το δούλεψαν για να μπει σε «κονσέρβα», εργαστήρια, ειδικοί και ένα σωρό άλλοι παράγοντες, που προετοίμασαν τον συγκεκριμένο αθλητή για ολόκληρα χρόνια. Η δική του υπέρβαση μου φαίνεται πια, τόσο προφανής, ακόμα κι αν αποτελεί απόρροια μεγάλης θυσίας.
Ο αθλητισμός είναι και θέαμα αλλά κυρίως, είναι βίωμα. Υπάρχουν κοινωνίες που, μολονότι κι αυτές λειτουργούν με τα καταναλωτικά πρότυπα του δυτικού κόσμου, έχουν άλλη αθλητική κουλτούρα. Τρέχουν στα πάρκα, γυμνάζονται, προσέχουν τι τρώνε, ασκούνται και το σημαντικότερο, επενδύουν πολλά στο σχολικό αθλητισμό. Δε θα βρεις πολλούς σκανδιναβούς πρωταθλητές αλλά πιο πολλούς υγιείς ανθρώπους. Δεν θα βρεις επίσης, τις ίδιες μαζικές αντιδράσεις από παθητικοποιημένο κοινό στη Δανία ή στην Σουηδία.
Σε κάθε περίπτωση, μεταξύ κεμπάπ και πίτσας, καλά είναι και τα θεάματα αλλά ακόμα καλύτερο, το ίδιο το παιχνίδι. Ποιος ξέρει, ίσως, σε κάποια προνομιούχα μελλοντική κοινωνία, επενδύσουμε περισσότερο στον άνθρωπο που κοιτάζει λιγότερο, μιλάει λιγότερο και πράττει περισσότερο. Στον άνθρωπο που πιο πολύ, παίζει ποδόσφαιρο παρά παρακολουθεί, σ΄ αυτόν που προτιμά να κάνει σεξ παρά να βλέπει… Σ αυτόν που δρα στη ζωή του παρά στέκεται, πάντα «ανεύθυνος», αναμένοντας κάποιον να τον βγάλει από τα αδιέξοδα.
Είμαστε κάπως μακριά, ακόμα για κάτι τέτοιο αλλά η ευκολία και η «απόταξη» της ευθύνης μας σπρώχνει ακόμα πιο βαθιά στη βαρεμάρα. Να το προσέξουμε λίγο αυτό, γιατί δεν θα μας βγει σε καλό. Και οι Αρχαίοι είχαν θεάματα και πρωταθλητές- αυτοί τα επινόησαν άλλωστε- αλλά την επανάληψη δεν την άντεχαν. Και είμαι σίγουρος ότι θα αντιδρούσαν, αν τους άλλαζες κανάλι στην τηλεόραση…