Aφορμή για αυτό το άρθρο ήταν ένα κείμενο του Κώστα Γιαννακίδη που συνέδεε τις υψηλές αθλητικές αποδόσεις με τη χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Η πραγματική όμως αιτία για τη συγγραφή του είναι πως σε περίοδο μεγάλων διοργανώσεων όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο, επικρατεί η γνωστή συζήτηση περί ντόπινγκ και πρωταθλητισμού που δεν γίνεται να με αφήσει αδιάφορο. Πόσο μάλλον τώρα που δεν αγωνίζομαι πια και μπορώ πιο εύκολα να μπω στην όποια δημόσια συζήτηση σχετικά με τον χώρο που αγαπώ. Σαν άνθρωπος του αθλητισμού θα ήθελα να αναφέρω μερικές σκέψεις που ίσως βοηθήσουν τους αναγνώστες να σκεφτούν και κάποια άλλα δεδομένα καθώς και να σχολιάσω κάποια από τα γραφόμενα του κ. Γιαννακίδη τον οποίο, δεν γνωρίζω προσωπικά και δεν έχω συναντήσει ποτέ.
Θα ξεκινήσω από τη κλασική και επικρατούσα άποψη πως ΟΛΟΙ οι αθλητές σε τοπ επίπεδο είναι ντοπέ. Με αυτή την λογική των γενικεύσεων δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση. Αν είναι έτσι τότε ΟΛΟΙ οι δημοσιογράφοι είναι διεφθαρμένοι, ΟΛΟΙ οι πολιτικοί το ίδιο, ΟΛΟΙ οι τραπεζικοί υπάλληλοι είναι κλέφτες, ΟΛΟΙ οι δικαστές ανήκουν σε παραδικαστικά κυκλώματα και γενικά όλοι οι επαγγελματικοί κλάδοι είναι σε απόλυτο βαθμό διεφθαρμένοι. Επειδή κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές και δεν βγάζει πουθενά, ας τοποθετήσουμε τα πράγματα στην κανονική τους βάση.
Ο πρωταθλητισμός ως υποσύνολο της κοινωνίας έχει και αυτός τους ίδιους περίπου κανόνες λειτουργίας. Όπως υπάρχει η παρανομία στην κοινωνία, έτσι υπάρχουν και στον πρωταθλητισμό αυτοί που με μη νόμιμο τρόπο θέλουν να κερδίσουν κάτι παραπάνω (σε επίδοση ή θέση). Το ντόπινγκ άλλωστε υπήρχε από αρχαιοτάτων χρόνων, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί το σύστημα του anti-doping (για τον Κλασικό Αθλητισμό τουλάχιστον) με διάφορους τρόπους όπως το σύστημα ADAMS, το Blood Passport και τη χρήση εξελιγμένης τεχνολογίας για την ανίχνευση απαγορευμένων ουσιών. Επίσης, η WADA αύξησε την ποινή από 2 σε 4 χρόνια τιμωρίας, για αυτούς που βρίσκονται με θετικό δείγμα σε έλεγχο ως έναν ακόμα αποτρεπτικό παράγοντα. Όλο αυτό το σύστημα λειτουργεί άλλες φορές αποδοτικά και άλλες όχι. Η νέα διοίκηση της IAAF μετά από το πρόσφατο σκάνδαλο με την Ρωσία έχει ως πρώτη προτεραιότητα την ανάκτηση της εμπιστοσύνης σε θέματα ντόπινγκ και διαφθοράς, μια διαδικασία που είναι δύσκολη και χρονοβόρα.
Προσωπικά, θεωρώ πως καλό θα ήταν να βγαίνει σε μηνιαία και όχι σε ετήσια βάση, ένα επίσημο και αναλυτικό (ως προς τους εξεταζόμενους και τις τοποθεσίες) δελτίο Τύπου από την IAAF με όλους τους θετικούς ή αρνητικούς, ελέγχους ντόπινγκ. Oι περισσότεροι πιστεύουν πως όλοι είναι ντοπέ αφού δεν γίνεται κανένας έλεγχος ή αν γίνεται είναι εκ του ασφαλούς (όπως γράφει και στο άρθρο του ο κ. Γιαννακίδης). Για την ιστορία μέσα στο 2015 η IAAF ανακοίνωσε πως έκανε 2014 ντόπινγκ τεστ εκτός και εντός αγώνων (in & out of competition) εκ των οποίων τα 902 δείγματα ήταν και για EPO (ερυθροποιητίνη που χρησιμοποιείται κυρίως από δρομείς μεγάλων αποστάσεων). Επιπλέον έκανε και 989 τεστ αίματος για το λεγόμενο blood passport. Σε αυτά η IAAF δεν υπολογίζει τα τεστ που κάνει κάθε χώρα από μόνη της εκτός αγώνων (out of competition) και τα τεστ που γίνονται στους διάφορους μικρότερους αγώνες (Εθνικά πρωταθλήματα, διεθνή meetings κλπ).
Υπάρχουν προτάσεις από σοβαρές και μεγάλες ομοσπονδίες κλασικού αθλητισμού για μηδενισμό ή αναθεώρηση των ρεκόρ και το ξεκίνημα τους από την αρχή
Σχετικά με το ενδιαφέρον του κόσμου και τις εξωπραγματικές επιδόσεις δεν συμφωνώ με αυτά που γράφτηκαν. Οι διάφορες έρευνες δείχνουν μια μικρή κάμψη στο ενδιαφέρον του κόσμου για τον κλασικό αθλητισμό. Αυτό μας έχει προβληματίσει και τουλάχιστον στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία ψάχνουμε να βρούμε πως μπορούμε να δράσουμε. Οι αιτίες σύμφωνα με αυτές τις έρευνες κοινής γνώμης είναι κυρίως ο τρόπος παρουσίασης των αγωνισμάτων, η μεγάλη διάρκεια των αγώνων και όχι το επίπεδο των επιδόσεων. Δεν γίνεται να έχεις καλύτερες επιδόσεις συνέχεια. Αυτό έχει να κάνει με την φουρνιά των αθλητών, τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, την προπονητική/επιστημονική εξέλιξη και την τύχη σε πολλές περιπτώσεις. Μπορεί με το 9’86” που έκανε ο Καρλ Λιούις στο Τόκιο το 1991 στα 100 μέτρα να ήταν πέμπτος στο Λονδίνο το 2012 όμως αντίστροφα ο Ράδερφορντ που κέρδισε στο άλμα εις μήκος με 8’31” θα ήταν τέταρτος στον αντίστοιχο τελικό του 1991 και στον τελικό της Σεβίλλης του 1999 θα ήταν πέμπτος. Αν ψάξει κάποιος μπορεί να βρει πολλά τέτοια παραδείγματα σε διάφορα αγωνίσματα.
Δεν ισχύει καθόλου πως όσο γυρνάμε τον χρόνο προς τα πίσω θα έχουμε χειρότερες επιδόσεις. Μια ματιά στην λίστα με τα Παγκόσμια Ρεκόρ (των αγωνισμάτων του Ολυμπιακού Προγράμματος) αρκεί για να το αποδείξει. Στον ανοικτό στίβο σε Άνδρες και Γυναίκες υπάρχουν αυτή την στιγμή 20 Παγκόσμια ρεκόρ που έχουν γίνει πριν το 2000. Τα μισά περίπου από αυτά έχουν γίνει πριν το 1990! Άρα σύμφωνα με την λογική του προαναφερθέντος άρθρου σε όλα αυτά τα αγωνίσματα δεν υπάρχει ενδιαφέρον ή δεν υπάρχει χρήση απαγορευμένων ουσιών. Από την άλλη υπάρχουν ρεκόρ που δεν τα έχουν προσεγγίσει καθόλου οι σύγχρονοι αθλητές τα τελευταία χρόνια.
Στο σημείο αυτό, θέλω απλώς να αναφέρω ως ένα επιπλέον στοιχείο προς συζήτηση, πως υπήρξαν και υπάρχουν προτάσεις από σοβαρές και μεγάλες ομοσπονδίες κλασικού αθλητισμού για μηδενισμό ή αναθεώρηση των ρεκόρ και το ξεκίνημα τους από την αρχή (π.χ από το 2017). Όπως και να έχει, στην πραγματικότητα το ενδιαφέρον του κοινού θα συνεχίσει να υπάρχει γιατί μιλάμε για συμμετοχή αθλητών από περισσότερες από 200 χώρες με συνεχώς μεγαλύτερο και καλύτερο επίπεδο αθλητισμού άρα και ανταγωνισμού.
Δεν μπορώ να δεχτώ πως ο οποιοσδήποτε μπορεί να επιτύχει επιδόσεις υψηλού επιπέδου μόνο και μόνο με τη χρἠση απαγορευμένων ουσιών. Αν δεν υπάρχει μεγάλο ταλέντο, αφοσίωση, επιμονή, τύχη και πάρα πολύ σκληρή προπόνηση δεν υπάρχει περίπτωση να κάνει κάποιος υψηλές επιδόσεις
Ο πρωταθλητισμός θα συνεχίσει να υπάρχει γιατί η έννοια του καλύτερου, γρηγορότερου, δυνατότερου θα συνεχίσει να υπάρχει. Και ναι μιλάμε για μια μεγάλη παγκόσμια επιχείρηση με πολλά λεφτά που όμως δεν έχει καμία σχέση με κάποια άλλα ομαδικά σπορ σε επίπεδο αμοιβών για τους αθλητές και τους προπονητές. Ο κόσμος θα συνεχίσει να γυμνάζεται σε μαζικό επίπεδο ανεξάρτητα από τις επιδόσεις στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου ή του Ρίο γιατί είναι πια γνωστά σε όλους τα οφέλη της φυσικής δραστηριότητας και της υιοθέτησης ενός υγιεινότερου τρόπου ζωής.
Τέλος πιστεύω στις απίστευτες δυνατότητες του ανθρώπινου είδους και όταν βλέπω μπροστά μου τέτοια μοναδικά ταλέντα όπως ο Μαικλ Τζόνσον, ο Μπολτ, η Άλισον Φέλιξ, ο Αστον Ιτον κλπ δεν μπορὠ παρά να τους θαυμάσω. Έχοντας κάνει κάποιες επιτυχίες στο χώρο του στίβου και γνωρίζοντας τί σημαίνει να αγγίζεις τα όρια σου δεν μπορώ να δεχτώ πως ο οποιοσδήποτε μπορεί να επιτύχει επιδόσεις υψηλού επιπέδου μόνο και μόνο με τη χρἠση απαγορευμένων ουσιών. Αν δεν υπάρχει μεγάλο ταλέντο, αφοσίωση, επιμονή, τύχη και πάρα πολύ σκληρή προπόνηση δεν υπάρχει περίπτωση να κάνει κάποιος υψηλές επιδόσεις.
Μιλώντας για μεγάλα ταλέντα, μπορεί να θαυμάσει όποιος θέλει πολλά τώρα που ξεκινάει ο στίβος στο Ρίο. Μια από τις περιπτώσεις που προσωπικά περιμένω να δω είναι η μικρότερη σε ηλικία αθλήτρια της ομάδας των ΗΠΑ. Αυτή είναι η 17χρονη Σίντεϊ Μακλάφλιν που θα τρέξει τις επόμενες μέρες στα 400 μέτρα εμπόδια. Ήρθε η ώρα του στίβου λοιπόν στο Ρίο και είμαι σίγουρος πως για μια ακόμη φορά ο κόσμος θα παρακολουθήσει με ενδιαφέρον τους αγώνες, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις και τα ρεκόρ που θα επιτευχθούν. Θα ήθελα επίσης να ευχηθώ καλή επιτυχία σε όλους του αθλητές και τις αθλήτριες που συμμετέχουν στη σπουδαία αυτή διοργάνωση!
* Ο Περικλής Ιακωβάκης ήταν πρωταθλητής Ευρώπης και Κόσμου στα 400 μέτρα με εμπόδια, με επίδοση 47.82 και έχει λάβει μέρος σε τέσσερις Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα τελευταία δύο χρόνια είναι μέλος στις επιτροπές Αθλητών και Αγώνων καθώς και σε διάφορα Working Groups της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Στίβου