Το βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone διοργάνωσε μία εκδρομή στη Μακρόνησο όπου ο Δημήτρης Φύσσας μίλησε για το βιβλίο του με τίτλο «Νιλουφέρ». Συμμετείχαν και αρκετοί απόγονοι ανθρώπων που κρατήθηκαν στο νησί. Εφαγαν μία τορτίγια και σαλάτα. Μαζί με το φαγητό έλαβαν και ένα χαρτί στο οποίο οι διοργανωτές περιέγραφαν το «Μενού εξορίας».
Ομως στην εξορία δεν είχαν «μενού», προς Θεού. Είχαν συσσίτιο. Οταν η σχετική φωτογραφία βγήκε στο δίκτυο, σηκώθηκε και ένα κύμα διαμαρτυρίας από το χώρο αριστρερόστροφης «ευαισθησίας» και πολιτικής ορθότητας. Οχι άδικα. Δεν το λες και «μενού». Το βιβλιοπωλείο με ανακοίνωση του ζήτησε συγγνώμη για τη χρήση της λέξης. Φυσικά το θέμα δεν τελείωσε εκεί.
Από τα δεκάδες απειλητικά τηλεφωνήματα ως τα tweets που καλούσαν την ιδιοκτήτρια να κάνει ασφάλιση πυρός, πάνω από το βιβλιοπωλείο άρχισε να βρέχει η ιερή οργή όσων, κατά τα λοιπά, δηλώνουν αγωνιστές της ελευθερίας. Και όμως, συμπεριφέρονται σαν υστερικοί πουριτανοί που βρήκαν μάγισσες να κάψουν. Προσπάθησα να καταλάβω για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό. Ε, δεν ήταν και δύσκολο. Η Αρετή Γεωργιλή, η ιδιοκτήτρια του FTZ, αυτοπροσδιορίζεται πολιτικά στον «φιλελεύθερο χώρο». Ακόμα και όποιος αγνοούσε την ύπαρξη του βιβλιοπωλείου, την έμαθε ότι αρνήθηκε να πουλήσει το βιβλίο του Δημήτρη Κουφοντίνα. Τότε βρέθηκε στη δίνη της κριτικής από ανθρώπους που, αν σε πετύχουν σε αμφιθέατρο, θα σου κλείσουν το στόμα έτσι και λες αυτά που δεν τους αρέσουν. Αντιθέτως, στις εκδηλώσεις του FTZ μπορείς να λες αυτά που γουστάρεις.
Στην περίπτωση της Μακρονήσου το πράγμα ξεχείλωσε. Πρώτον, επειδή στο θυμικό των ιεροεξεταστών του χώρου, η πρόσβαση στο νησί επιτρέπεται μόνο υπό συγκεκριμένο κώδικα και τελετουργικό. Και, φυσικά, εξαρτάται ποιος είσαι. Κάπου διάβασα ότι άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως «φιλελεύθεροι» δεν μπορούν να επισκεφτούν την Μακρόνησο καθώς είναι πολιτικοί απόγονοι εκείνων που άνοιξαν το νησί. Δηλαδή σηκώνεις τα χέρια ψηλά και πέφτεις στα γόνατα, δεν υπάρχει ελπίδα. Κάποιοι άλλοι είπαν ότι στη Μακρόνησο κάνεις προσκύνημα, όχι ξενάγηση. Μα, αυτοί οι τόποι, του μαρτυρίου, είναι οι πλέον κατάλληλοι για ξενάγηση και ιστορική αφήγηση -ας δουν πώς λειτουργούν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί.
Στην πραγματικότητα δεν έχει σημασία ούτε το «Μενού εξορίας», ούτε η συγγνώμη του βιβλιοπωλείου. Σημασία έχει πού τόλμησαν να πατήσουν το βέβηλο πόδι τους εκεί χωρίς να θεωρούνται «εξουσιοδοτημένοι». Αυτό τους καθιστά εξαιρετικά χρήσιμους «βέβηλους» μέσα σε ένα απλοϊκό πολιτικό περιβάλλον που λειτουργεί με αφελή διλήμματα, χρώματα, πρόσημα, καλούς και κακούς. Είναι να απορείς που δεν έκανε δήλωση ο Πολάκης και που δεν πόνεσε ο Σπίρτζης. Ομως ναι, ένα σημαντικό κομμάτι του πολιτικού κόσμου συντηρείται από τα αναχρονιστικά του εμφυλίου. Ουσιαστικά δεν θα έχει φωνή και λόγο ύπαρξης χωρίς αυτά. Ολα και όλα, πρέπει να υπάρχει σεβασμός στη μνήμη. Ενας δεξιός Πρωθυπουργός θα ενοχλούσε αν πήγαινε να αφήσει λουλούδια στο μνημείο της Καισαριανής. Οχι όμως και ο Αλέξης Τσίπρας που, αν μη τι άλλο, τιμά συνέχεια, με το έργο του, νεκρούς και αγώνες.